«Ο αφιχθείς χθες υπουργός της Γεωργίας κ. Αλεξανδρής την 10ην πρωινήν μετέβη εις την Νομαρχίαν. Πριν κατορθώση να δεχθή οιανδήποτε επιτροπήν έλαβε μέσω της Νομαρχίας πρόσκλησιν εξ επιτροπής του λαού της γείτονος Μεσσήνης ίνα μεταβή εκεί, καθ' όσον αλλοιώς οι συγκεντρωμένοι εις Μεσσήνην παραγωγοί θα ηναγκάζοντο να έρθουν αυτοί εις Καλάμας. Προφορικώς επίσης διεβίβασε την αυτήν παράκλησιν και ο βουλευτής Μεσσήνης κ. Στυλιανόπουλος συνοδευθείς υπ' άλλης επιτροπής εκ σταφιδοπαραγωγών της γείτονος επαρχίας.
Κατόπιν τούτου ο κ. υπουργός συνοδευόμενος υπό του Νομάρχου κ. Κρεββατά και του βουλευτού κ. Στυλιανόπουλου μετέβη επιβάς αυτοκινήτου εις Μεσσήνην.
Τον κ. υπουργόν εις την οδόν προς τον Σιδηροδρομικόν Σταθμόν υπεδέχθησαν περί τους 4 χιλιάδες παραγωγοί, καθ' όσον είχον συρρεύσει και των πέριξ κοινοτήτων, συνοδευθείς δε παρ' αυτών έφθασεν εις την κεντρικήν πλατείαν της Μεσσήνης και ωδηγήθη εις το Γυμνάσιον της γείτονος.
Οταν ο κ. υπουργός ενεφανίσθη εκ του εξώστου μια θύελλα φωνών ηκούσθη “είναι ανάγκη να αποζημιωθούμε γρήγορα”, “μας έκοψαν τις πιστώσεις”, “πεινάμε”, “θέλουμε δάνεια”.
Αποκατασταθείσης σχετικώς ησυχίας ο πρόεδρος της κοινότητος Μεσσήνης ιατρός κ. Κορκονικήτας προσεφώνησε τον κ. υπουργόν ευχηθείς προς αυτόν το “καλώς όρισεν” ετόνισε δε την ανάγκην αμέσου ενισχύσεως των καταστραφέντων σταφιδοπαραγωγών, αμπελοκτημόνων και κηπουρών αφ' ενός μεν διότι η καταστροφή των είναι ολοκληρωτική, αφ' ετέρου δε διότι ήρχισαν να στερούνται από τούδε πιστώσεων. Εξέφρασε τέλος ο κ. πρόεδρος την πεποίθησιν ότι η κυβέρνησις αναγνωρίζουσα την ολοκληρωτικήν καταστροφήν και τον πόνον των σταφιδοπαραγωγών θα ενισχύσει αυτούς αποτελεσματικώς.
Ο κ. Αλεξανδρής μετά τούτο είναι περίπου τα εξής:
“Τον πόνον των σταφιδοπαραγωγών περί του οποίου ωμίλησεν ο κ. πρόεδρος της Κοινότητος Μεσσήνης τον συμμερίζομαι και εγώ και η κυβέρνησις. Ηλθα μεταξύ των παραγωγών, οι οποίοι επλήγησαν από την θεομηνίαν κατόπιν εντολής της κυβερνήσεως διά να λάβω σαφή αντίληψιν των πραγμάτων και να εισηγηθώ σχετικώς. Η καταστροφή είναι δυστυχώς τεράστια (φωναί “δεν μας έμεινε τίποτε, πεινάμε από τώρα”).
Γνωρίζω καλά και αντελήφθην τα πράγματα. Πρέπει όμως να σας τονίσω ότι είναι ανάγκη να έχετε θάρρος. Να μην απελπισθήτε. Να συνεχίσετε τας εργασίας και την καλλιέργειαν (φωναί “δεν έχομεν χρήματα να πληρώσωμεν τους εργάτας, δεν έχομεν πεντάρα”).
Η κυβέρνησις θα φροντίση να σας ανακουφίση. Ευτυχώς η μεγαλύτερη ζημιά σας είναι ησφαλισμένη εις τον Αυτόνομον Σταφιδικόν Οργανισμόν. Το κράτος θα εγγυηθή διά να εύρη ο Οργανισμός τα χρήματα διά να σας πληρώση. Θα χρειασθούν περίπου 100 εκατομμύρια, τα οποία θα εξευρεθούν.
Εν τω μεταξύ εκτιμητικαί επιτροπαί θα εκτιμήσουν τας ζημίας, τας οποίας σχεδόν από τούδε έχει υπολογίσει ο φιλαγρότης Νομάρχης κ. Κρεββατάς, εις τον οποίον πρέπει να έχητε απόλυτον πεποίθησιν. Αυτός θα παρακολουθήση το έργον των εκτιμητικών επιτροπών, ώστε κανείς να μην αδικηθή, όπως συνέβη κατά το παρελθόν (φωναί “αυτό πρέπει να γίνη, είναι ανάγκη”).
Ούτε άλλως τε είναι δυνατόν η κυβέρνησις να ολιγωρήση, διότι η δυστυχία των παραγωγών είναι και δυστυχία του κράτους (φωναί “κατεστράφησαν και τα αμπέλια και τα λαχανικά”).
Το γνωρίζω. Δεν δύναμαι να σας δώσω υποσχέσεις. Αι σταφίδες κατά το μεγαλύτερον ποσοστόν έχουν ασφαλισθή. Θα εισηγηθώ σχετικώς.
Οπωσδήποτε σας τονίζω ότι δεν πρέπει να απελπίζεσθε. Θα γίνει ό,τι πρέπει και ταχύτατα (φωναί “έχομεν ανάγκην από τώρα, μας έκοψαν τας πιστώσεις”).
Δύναμαι να σας βεβαιώσω ότι η Αγροτική Τράπεζα θα συνεχίση την χορήγησιν δανείων. Επίσης οι μικροί πιστωτές σας, οι παντοπώλες κ.λπ. πρέπει να συνεχίσουν τας πιστώσεις των, αφού θα αποζημιωθείτε και διά λόγους ακόμα εθνικούς. Αυτά είχον να σας δηλώσω, επείγομαι δε να επιστρέψω εις Αθήνας διά να είναι η κυβερνητική μέριμνα αμεσωτέρα (χειροκροτήματα).
Μετά τούτο ο κ. υπουργός εις την αίθουσαν του Γυμνασίου εδέχθη διαφόρους επιτροπάς (αμπελοκτημόνων, κηπουρών, κτηνοτρόφων) οίτινες επέδωκαν υπομνήματα άτινα υπεσχέθη ότι θα μελετήσει ο κ. υπουργός.
Μετά τούτο ο κ. υπουργός αφ' ου εφιλοξενήθη επί μικρόν εις την οικίαν του βουλευτού κ. Στυλιανόπουλου επέστρεψαν εις Καλάμας και μετέβη εις το Νομαρχιακόν κατάστημα. Εις την Νομαρχίαν ο κ. υπουργός εδέχθη επιτροπήν του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Καλαμών, η οποία διά του εξαγωγέως κ. Μιχαλόπουλου εξέφρασε τας γνώμας της ως προς τον τρόπον της αποζημιώσεως των παγοπλήκτων συνοψιζομένας εις υπόμνημα το οποίο επεδόθη εις τον κ. υπουργόν [...]
[...] Επίσης εδέχθη επιτροπήν Πυλίων σταφιδοπαραγωγών με επικεφαλής τον γερουσιαστήν κ. Ζησιμόπουλον εις ην εδήλωσεν ότι λυπείται διότι δεν δύναται να επισκεφθή την Πυλίαν διότι επείγεται προς το συμφέρον των παραγωγών να επιστρέψει εις Αθήνας, επιτροπήν του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου και άλλας» (508).
Στον Πύργο πραγματοποιείται σύσκεψη Ενώσεων Συνεταιρισμών Ηλείας και Μεσσηνίας στην οποία διαμορφώνεται ένα πλαίσιο αιτημάτων για τις αποζημιώσεις: «Το απόγευμα συνήλθον εις τα γραφεία της Ενώσεως Συνεταιρισμών Ηλείας οι αντιπρόσωποι των Ενώσεων Συνεταιρισμών Ζευγολατιού, Αμαλιάδος, Γαστούνης, Λεχαινών, Κυπαρισσίας, Αγροτικής Τραπέζης Καλαμών, Παμμεσηνιακής Ενωσεως Καλαμών, Κεντρικής Ενώσεως Μεσσηνίας, Ενώσεως Αρηνοφυγαλείας και Σταφιδικής Τραπέζης Καλαμών.
Μετά μακράν συζήτησιν οι συνελθόντες εξέδωκαν ανακοινωθέν διά του οποίου γνωρίζουν ότι έμειναν σύμφωνοι ότι το ποσόν της αποζημιώσεως κατ' ουδένα λόγον πρέπει να ορισθή έλλατον των 2 χιλιάδων γραμμών. Επίσης απεφάσισαν όπως το προσεχές Σάββατον συνέλθουν όλαι αι Ενώσεις Συνεταιρισμών εις Αθήνας και εις τα γραφεία του ΑΣΟ και αφού λάβουν γνώσιν της οικονομικής καταστάσεως του Οργανισμού, υποδείξουν εις την κυβέρνησιν τι δύναται να προσφέρη η παραγωγή και τι το κράτος, δεδομένου ότι η τιμή των 1.200 την οποίαν προτίθεται να δώση ο ΑΣΟ είναι ανεπαρκής.
Επίσης απεφάσισαν ότι επειδή το ταμείον ασφαλείας κατά παγετών και χαλάζης, στερείται του απαιτουμένου ποσού διά την αποζημίωσιν, τούτο θα καταβάλη η μη παθούσα παραγωγή, ως εδηλώθη υπό του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, επιβαλλομένης χρηματικής εισφοράς επί του εξαχθησομένου σταφιδοκάρπου της νέας εσοδείας. Πάντως ελπίζεται ότι το κράτος θα έλθη αρωγόν εις την παραγωγήν δι' ενός ποσού 60-70 εκατομμυρίων δραχμών και να μη υποδουλωθή αύτη με δάνεια εκ μέρους της Εθνικής Τραπέζης και του ΑΣΟ» (509).
Ο Βαγγέλης Δημητρακόπουλος σε άρθρο του εκφράζει αμφιβολίες κατά πόσον η κυβέρνηση έχει σκοπό να αποζημιώσει τους παραγωγούς και προτείνει τη δημιουργία επιτροπών αγώνα κατά περιφέρεια, συνεργαζόμενων μεταξύ τους: «Δεν θέλομεν να προεξοφλήσωμεν υποστηρίζοντες την άποψιν ότι το κράτος τελικώς θα αρνηθή να αποζημιώση τους αμπελοκτήμονας και παραγωγούς των σύκων, οι οποίοι κατεστράφησαν από τον πεσόντα πάγον. Εχοντες όμως υπ' όψει μας την τακτικήν που ετήρησεν η κυβέρνησις καθ' όλην την περίοδον του τριετούς σχεδόν βίου της απέναντι των εκάστοτε διατυπουμένων αιτήσεων του αγροτικού πληθυσμού, καθώς και την εφεκτικότητα του ελθόντος και απελθόντος παραυτίκα υπουργού της Γεωργίας κ. Αλεξανδρή, ως επίσης και τον φαιδρότατον τόνον με τον οποίον τα αλαλάζοντα κύμβαλα του Τύπου της κυβερνήσεως υπεδέχθησαν και εσχολίασαν τας πρώτας διατυπωθείσας απόψεις του παθόντος αγροτισμού, δικαιούμεθα να πιστεύομεν πολύ ολίγον εις την εξ αγαθού συνειδότος ενίσχυσιν τούτου από μέρους των εν τοις πράγμασι.
Δεν υπάρχει ανάγκη, φρονούμεν, να εμμείνωμεν επάνω εις την θέσιν αυτήν αναλύοντες περισσότερον λεπτομερώς τα υπέρ της γνώμης μας ταύτης επιχειρήματα. Μια παρομοία πράξις θα απετέλει περιττήν όλως διόλου απασχόλησίν μας και θα ευρίσκετο άντικρυς αντίθετος προς την σοφήν λαϊκήν παροιμίαν, η οποία αποφαίνεται ότι είναι κόπος χαμένος να ζητή κανείς τα ίχνη της διαβάσεως του φιδιού, όταν βλέπη αυτό τούτο το φίδι.
Τι θα γίνη λοιπόν εις τοιαύτην περίπτωσιν; θα ερωτηθώμεν. Θα παραμείνομεν εγκαταλελειμμένοι και δυστυχείς διά να υποφέρουν της πείνης το σκληρόν μαρτύριον, όλοι αυτοί οι παραγωγοί που εδοκίμασαν την τραγικήν συμφοράν. Αναμφισβητήτως και αυτό θα γίνη, όταν δεν υπάρξη ο κατάλληλος από μέρους αυτών αντιπερισπασμός. Οταν αυτοί δεν κινηθούν, όταν αυτοί δεν φωνάξουν, όταν αυτοί δεν διατυπώσουν την επίμονον και ανένδοτον αξίωσίν των να αποζημιωθούν κατά ένα μέτρον δίκαιον και δεν δώσουν εις τους κυβερνώντες να εννοήσουν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να παραιτηθούν ευκόλως των δικαίων αιτήσεών των καταπίνοντες χωρίς καμμίαν βάσανον το ριφθέν χάπι της αδυναμίας του κρατικού ταμείου, ασφαλώς τότε δεν θα πρέπει να έχουν και πολλάς ελπίδας οι παθόντες ότι θα λάβουν μιαν κάποιαν αποζημίωσιν.
Το κράτος πάντοτε υπήρξε πολύ κακός αντιλήπτωρ των αναγκών των πολιτών αυτού, σκληρός και αδυσώπητος πατριός, ο οποίος αρέσκεται να ενθυλακώνη τα εισφερόμενα παρά των προγονών του ποσά, χωρίς εξ αυτών να θέλη να καταναλώση διά την συντήρησιν των ιδίων έστω και μίαν πεντάραν. Περισσότερον από κάθε άλλην φοράν εις την εποχήν αυτήν και υπό την παρούσαν κυβέρνησιν, το κράτος έχει αποκτήσει την ψυχολογίαν αυτήν και αποδεικνύεται εχθρικόν και αντίθετον προς κάθε πρότασιν προερχομένην από την μάζαν των κάτω, των εργαζομένων τάξεων.
Διά τούτο ακριβώς περισσότερον από κάθε άλλην φοράν οι πληγέντες από την λαίλαπα γεωργοί πρέπει να δέσουν μέσα εις το μυαλό των καλά, ότι χωρίς να αγωνισθούν δεν θα ημπορέσουν να πάρουν τίποτε.
Σχηματισμός επιτροπών κατά περιφερείας από τα πλέον ενεργητικά στοιχεία και σύνδεσις αυτών προ τας επιτροπάς των άλλων περιφερειών διά την από κοινού ενέργειαν, καθώς και επιφυλακή όλων εν μέρει των παραγωγών διά μίαν έντονην μαζικήν δράσιν είναι τα πρώτα μέτρα χωρίς των οποίων δεν θα είναι δυνατόν να προχωρήσουν εις την οδόν της επιτυχίας. Θα τα σκεφθούν άραγε όλα αυτά και προ παντός θα ομονοήσουν; Ευχόμεθα να μην διαψευσθώμεν εις τας ελπίδας μας» (510).
(508) “Θάρρος” 3/4/1931
(509) “Νεολόγος” 3/4/1931
(510) “Θάρρος” 3/4/1931
