Δευτέρα, 06 Μαρτίου 2017 14:44

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 68ο)

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 68ο)

Ολιγομελής αντιπροσωπεία συναντιέται με τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο και η απογοήτευση από αυτήν εκφράζεται στα σχετικά ρεπορτάζ: “Οι αντιπρόσωποι των Σταφιδικών Συνεταιρισμών Πελοποννήσου εγένοντο δεκτοί εις ακρόασιν παρά τω κ. Βενιζέλω κατόπιν των αορίστων υποσχέσεων εις αυτούς υπό των κ.κ. Βουρλούμη και Αλεξανδρή.

Ο κ. Βενιζέλος εδέχθη τέσσερεις μόνον εκ των αντιπροσώπων, επί παρουσία των κ.κ. Βουρλούμη και Δεληγιάννη. Ο κ. Βενιζέλος εδέχθη μετά καταφανούς δυσφορίας την επιτροπήν, ειπών ότι πνίγεται υπό πλείστων άλλων ασχολιών, ώστε να μην του αρκεί ο χρόνος για τέτοιες ακροάσεις. Αλλ' η επιτροπή δικαιολόγησε την παρουσίαν της, ισχυρισθείσα ότι εζήτησεν την ακρόασιν παρά τω κ. Πρωθυπουργώ, ίνα ζητήσει να μάθη ποίας απόψεις αυτών η κυβέρνησις είναι διατεθειμένη να δεχθεί και ποία τέλος μέτρα θα λάβη υπέρ αυτών. Ο κ. Βενιζέλος απαντών εις την επιτροπήν, εδήλωσεν ότι παρέπεμψε το όλον ζήτημα εις την εξ υπουργών επιτροπήν αποτελουμένην ως γνωστόν εκ των κ.κ. Μιχαλακόπουλου, Βουρλούμη και Αλεξανδρήν οι οποίοι θα συζητήσουν το ζήτημα και θα καταλήξουν εις οριστικά συμπεράσματα. Ο κ. Βουρλούμης επεμβάς τότε εξέφρασε την γνώμην ότι η Αγροτική Τράπεζα θα μεταβάλη τα δάνεια εις μεσοπρόθεσμα ως έπραξεν η Εθνική. Αλλ' ο κ. Βενιζέλος διακόπτων παρετήρησε ότι τούτο δεν είναι δυνατόν να γίνη δι' όλους τους παθόντας αλλά μόνον δι' ολίγους και μάλιστα εις εκείνους οίτινες κατεστράφησαν περισσότερον και οίτινες αδυνατούν να εκπληρώσουν τας προς την Αγροτικήν υποχρεώσεις των. Η επιτροπή εν συνεχεία έθιξε το ζήτημα της τιμής της κατά χιλιόλιτρον αποζημιώσεως χαρακτηρίσασα τα δάνεια ως ζήτημα δευτερευούσης σημασίας. Ο κ. Βενιζέλος απαντών εδήλωσεν ότι αγνοεί το σταφιδικό ζήτημα.

Η επιτροπή ακολούθως εξέθεσεν την δημιουργηθείσαν κατάστασιν εις τα παγετόπληκτα μέρη όπου η πείνα και η δυστυχία μαστίζει τους πληθυσμούς εκ της διακοπής των ιδιωτικών πιστώσεων λόγω της καθορισθείσας μικρής τιμής των 1.200 δραχμών κατά χιλιόλιτρον. Ο κ. Βενιζέλος είτα, εις επιμόνους ερωτήσεις της επιτροπής τι μέτρα σκέπτεται να λάβη η κυβέρνησις υπέρ των παγοπλήκτων πληθυσμών της Πελοποννήσου, απέφυγε συστηματικώς να δώση οιανδήποτε σαφή απάντησιν. Και η επιτροπή κατόπιν της αναρμόστου αυτής στάσεως του κ. πρωθυπουργού, ο οποίος δεν έχει καιρόν ν' ασχολείται με τέτοιου είδους ακροάσεις, απεχώρησε, δηλώσασα ότι τα περαιτέρω θα κανονίση ο σταφιδοπαραγωγός κόσμος της Πελοποννήσου. Το εσπέρας αναχώρησαν επιστρέφοντες εις τας έδρας των, όλοι οι αντιπρόσωποι των Σταφιδικών Συνεταιρισμών.

Κατά πληροφορίας μας, σήμερον συνέρχεται η καταρτισθείσα εκ τριών υπουργών επιτροπή, ίνα ασχοληθή και λάβη αποφάσεις επί του σταφιδικού. Οι αντιπρόσωποι των συνεταιρικών οργανώσεων Πελοποννήσου επεκρότησαν την πρότασιν του κ. Ανθρακοπούλου περί συγκροτήσεως Ομοσπονδίας των συνεταιρικών οργανώσεων Μακεδονίας και Πελοποννήσου. Μεταξύ των αντιπροσώπων των παγετόπληκτων περιοχών Πελοποννήσου επήλθε διαφωνία, όσον αφορά την παράστασιν της επιτροπής των και προ των κ.κ. Μιχαλακόπουλου και Παπαναστασίου κατόπιν της απαντήσεως την οποίαν έλαβον από τον κ. Βενιζέλο” (518).

Μετά από διαδοχικές συσκέψεις οι υπουργοί καταλήγουν σε μέτρα που θα εισηγηθούν στο υπουργικό συμβούλιο: “Εις το υπουργείον Εξωτερικών επανελήφθη το απόγευμα υπό την προεδρίαν του κ. Μιχαλακόπουλου η σύσκεψις μετά των υπουργών Βουρλούμη και Αλεξανδρή διά την εξέτασιν των ληπτέων μέτρων προς ενίσχυσιν των παγετοπλήκτων πληθυσμών Πελοποννήσου. Οι συσκεφθέντες κατέληξαν εις την απόφασιν όπως εισηγηθώσιν εις το υπουργικόν συμβούλιον το οποίο πιθανόν να συνέλθη μέχρι του Σαββάτου τα κάτωθι μέτρα:

1. Να μη διακοπή η παροχή καλλιεργητικών δανείων υπό της Αγροτικής Τράπεζας.

2. Να εξασφαλισθή ως ελάχιστον όριον αποζημιώσεως των παθόντων το ποσόν των 1.200 δραχμών κατά χιλιόλιτρο.

3. Να διατεθή υπέρ των παθόντων το πλεόνασμα του ΑΣΟ εκ της χρήσεως 1931-1932 όπως διατεθή το ελάχιστον όριον των 1.200 δραχμών.

4. Να τροποποιηθή ο τρόπος της εκτιμήσεως των ζημιών όπως εξασφαλισθή κατά πάσης αδικίας τόσον ο παραγωγός όσον και ο ΑΣΟ.

5. Να συζητηθεί εις το υπουργείο Συγκοινωνιών όπως αυξηθή η πίστωσις υπέρ της επαρχιακής οδοποιΐας ίνα χρησιμοποιηθούν περισσότεραι εργατικαί χείρες διά την συντήρησιν των οδών.

6. Να συστηθή εις τας Τράπεζας να μην περικόψουν τας συνήθεις πιστώσεις αυτών εις τους εμπόρους της παθούσης περιφερείας” (519).

Τα μέτρα προκαλούν αγανάκτηση στους σταφιδοπαραγωγούς που προετοιμάζουν συλλαλητήρια: “Κατά τηλεγράφημα από την Καλαμάτα τα μέτρα που αποφάσισε να προτείνει στο υπουργικό συμβούλιο η επιτροπή των υπουργών Μιχαλακόπουλου, Αλεξανδρή και Βουρλούμη για την ενίσχυση δήθεν των παγοπλήκτων, προκάλεσαν πραγματική εξέγερση ανάμεσα στους σταφιδοπαραγωγούς. Οι παγόπληκτοι εκδηλώνουν παντοιοτρόπως την αγανάκτησή τους, ιδίως όσον αφορά την αποζημίωσή τους με 1.200 δραχμές κατά χιλιόλιτρο και διαδηλώνουν την απόφασή τους να αγωνισθούν για τον εξαναγκασμό της κυβέρνησης να δεχθή τα αιτήματά τους. Σχετικώς τηλεγραφούν ότι οι παγόπληκτοι αποφάσισαν να συγκροτήσουν στην Καλαμάτα για την ερχόμενη Κυριακή συλλαλητήριο διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης, στο οποίο θα πάρουν μέρος οι παραγωγοί των περιφερειών Μεσσηνίας, Ηλείας και Αχαΐας” (520).

Ο νομάρχης αρνείται να δώσει άδεια για συλλαλητήρια και δημιουργείται επεισόδιο με τον Τσικλητήρα: “Ζωηρότατον επεισόδιον έλαβε χώραν ες τα Γραφεία της Νομαρχίας μεταξύ του Νομάρχου Μεσσηνίας κ. Κρεββατά και του Γενικού Συμβούλου του Αγροτικού Κόμματος κ. Λούλη Τσικλητήρα, υπό τας ακολούθους συνθήκας. Περί την 10.30 πρωινήν ώραν, επιτροπή αγροτών αποτελούμενη εκ των Λούλη Τσικλητήρα, Π. Χριστόπουλου, Γ. Οικονόμου και Γ. Αθανασόπουλου, παρουσιασθείσα ενώπιον του κ. Νομάρχου, παρεκάλεσεν αυτόν όπως συνεννοηθή μετά της Διοικήσεως Χωροφυλακής Μεσσηνίας ίνα επιτραπή η συγκρότησις συλλαλητηρίων διαμαρτυρίας των παγοπλήκτων εις τα κέντρα των ζημιωθεισών περιφερειών. Αλλ' ο κ. Νομάρχης απαντά ότι δεν συντρέχει κανένας λόγος να συγκροτηθούν συλλαλητήρια δεδομένου ότι αι ληφθείσαι υπό της κυβερνήσεως αποφάσεις ικανοποιούν απολύτως τους παγοπλήκτους. Και καταλήγων είπε τα εξής: “Εγώ δεν ευρίσκω καμίαν σκοπιμότητα εις τα συλλαλητήρια”. Εις το σημείον τούτο παρεμβάς ο Γενικός Σύμβουλος του Αγροτικού Κόμματος κ. Τσικλητήρας παρετήρησεν εις τον κ. Νομάρχην, ότι η επιτροπή δεν ήλθε διά να συζητήση μετ' αυτού περί της σκοπιμότητος ή μη των συλλαλητηρίων αλλά διά να ειδοποιήση τας αρχάς ότι θα γίνη συλλαλητήριον. Οσον αφορά τας γνωστάς αποφάσεις των τριών εισηγητών υπουργείων ο κ. Τσικλητήρας δεν εδίστασε να χαρακτηρήση ως αυτοχρήμα εμπαικτικάς εφ' όσον έθεσαν ως όριον αποζημιώσεως 1.200 δρχ. κατά χιλιόλιτρον, αι οποίαι θα προέλθουν από τον ίδιον τον σταφιδοπαραγωγόν και χωρίς το κράτος να συνεισφέρη ουδέ οβολόν. Κατόπιν τούτου προεκλήθη ζωηροτάτη διαλογική συζήτησις μεταξύ του κ. Τσικλητήρα και του κ. Νομάρχου, ο οποίος εν τέλει εδήλωσεν εις την επιτροπήν ότι θα σκεφθή και θ' απαντήση σήμερον εις την αίτησίν της. Καθ' α είμεθα εις θέσιν να γνωρίζομεν, τα συλλαλητήρια παγοπλήκτων θα συγκροτηθούν οπωσδήποτε την προσεχή Κυριακήν, εις όλα τα κέντρα του Νομού μας. Εις αυτά θα λάβουν μέρος εκτός των παγοπλήκτων σταφιδοπαραγωγών και οι αμπελοκτήμονες και οι συκοπαραγωγοί, διά τους οποίους δεν προβλέπεται καμία αποζημίωσις. Εις τας Καλάμας, το συλλαλητήριον θα πραγματοποιηθή την 3ην απογευματινήν της Κυριακής. Θα ομιλήση δε προς τους αγρότας ο κ. Τσικλητήρας και ο κ. Χριστόπουλος. Την αυτήν ώραν θα συγκροτηθώσιν συλλαλητήρια και εις Γαργαλιάνους, Φιλιατρά, Ζευγολατειό και Μελιγαλά. Εις την Πύλον θα συγκροτηθή συλλαλητήριον την Παρασκευήν, εις την Μεσσήνην την 11ην πρωινήν της Κυριακής, ίνα κατέλθουν το απόγευμα εις Καλάμας” (521).

Η αναγγελία των συλλαλητηρίων δέχεται ομοβροντία πυρών από διάφορες πλευρές και πρωτίστως από τις εφημερίδες. Η “Σημαία” σε κύριο άρθρο ανακαλύπτει “κομμουνιστικές τακτικές” και ζητάει να απαγορευτεί το συλλαλητήριο της Καλαμάτας και να γίνουν τα άλλα σε επαρχιακά κέντρα: “Είναι γνωστόν ότι οι υπεραριστερίζοντες νεοϊδεάται, οι εμπνεόμενοι από το Κομμουνιστικόν Κόμμα, όταν μια τάξις ατυχή, εννοούν να εξωθήσουν την ατυχήσασα αυτήν τάξιν κατά του κράτους, να της εμπνεύσουν το μίσος κατά του καθεστώτος και ν' αποδώσουν την δυστυχίαν των σ' αυτό. Οι παράδοξοι αυτοί αριστεροί τύποι ζητούν ν' αλιεύουν συντρόφους μόνον εις θολωμένα νερά, απαράλλακτα όπως οι λύκοι επωφελούνται της αναμπουμπούλας. Εχοντες υπ' όψιν την κομμουνιστικήν ταύτην τακτικήν προσεπαθήσαμεν να προκαταλάβωμεν τους αγρότας και να τους προφυλάξωμεν εν τω μέτρω των δυνάμεών μας από τας δολεράς υπόπτους παγίδας των αναρχικών στοιχείων. Δυστυχώς οι συστάσεις μας αυτές δεν εύρον την δέουσαν απήχησιν. Διότι μερικοί υπεράγαν αμύντορες θέλουν να προκαλέσουν εξεγέρσεις δυναμένας να στοιχίσουν εις τους παγόπληκτους το παν. Κατά των εκνόμων τούτων προσπαθειών διαμαρτυρόμεθα εντόνως και συνιστώμεν εις τους παραγωγούς ψυχραιμίαν [...] Δεν βλέπομεν τον λόγον ένεκα του οποίου πρέπει να γίνη συλλαλητήριον εν Καλάμαις. [...] Λόγοι στοιχειώδους πρόνοιας επιβάλλουν όπως το αποφασισθέν εν Καλάμαις συλλαλητήριον ματαιωθή. Θα είναι υπεραρκετά τα συγκροτηθησόμενα συλλαλητήρια εις τα αγροτικά κέντρα της υπαίθρου Μεσσηνίας χωρίς να παρίσταται καμία ανάγκη να γίνη συλλαλητήριον και εδώ όπου ενδεχομένως είναι πιθανόν να εύρουν την ευκαιρίαν ωρισμένα αναρχικά στοιχεία να προκαλέσουν την διασάλευσιν της εννόμου τάξεως. Από των απόψεων τούτων αναχωρούντες έχομεν την γνώμην ότι αι διοικητικαί και αστυνομικαί αρχαί πρέπει να αφήσουν ελεύθερους τους αγρότας της υπαίθρου Μεσσηνίας να διαδηλώσουν εις συλλαλητήρια τα αιτήματά των, αλλά να απαγορεύσουν την τέλεσιν συλλαλητηρίου εν Καλάμαις ως ματαίου και ασκόπου” (522).

Πιο ήπια η παρέμβαση του “Θάρρους” το οποίο σε κύριο άρθρο μεταξύ των άλλων γράφει: “Γνωρίζοντες το φιλόνομον και νομοταγές των καταστραφέντων παγοπλήκτων πιστεύομεν ότι τα συλλαλητήρια και εις ην ακόμη περίπτωσιν επιτραπούν ες ανοικτόν χώρον, δεν θα παρεκκλίνουν των ορίων της ευπρεπείας και της νομιμότητος και ότι ακόμη δεν θα επιτραπή εις αριστερίζοντας να θελήσουν να εκμεταλλευθούν την δυστυχίαν και τον πόνον των αγροτών. Εν πάση όμως περιπτώσει επί του σημείου αυτού οι οργανωταί των συλλαλητηρίων είναι ανάγκη να προσέξουν [...] Η τυχόν επικράτησις ολίγων θορυβούντων, επικράτησις που αν πραγματοποιηθή θα οφείλεται μόνον εις κολακείαν των μαζών, δεν θα συντείνει εις τίποτε άλλο παρά εις την μεταβολήν των αισθημάτων της κοινωνικής αλληλεγγύης των άλλων τάξεων προς την τάξιν των παραγωγών” (523).

Σε σύσκεψη που γίνεται στο Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο με συμμετοχή εμπόρων, εξαγωγέων και πολιτικών “η ιδέα της συγκροτήσεως συλλαλητηρίων δεν επεκροτήθη κατ' αρχήν. Ως συντελεστικώτερον του σκοπού εθεωρήθη η σύγκλησις συσκέψεως παραγωγών και εμπόρων και η ψύχραιμος συζήτησις των ενδεικνυομένων μέτρων και αποφάσεων και η υποβολή κοινού ψηφίσματος εις την κυβέρνησιν”. Τη σχετική ανακοίνωση "εξ ονόματος των συνελθόντων" υπογράφουν οι: Π. Ι. Κωστόπουλος (πρόεδρος Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου), Χρ. Πάστρας (πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου), Π. Καψαλιάρης, Κ. Σταματόπουλος, Α. Τασσόπουλος, Π. Θεοδωρόπουλος, Α. Λυμπερόπουλος, Γ. Δημητρακόπουλος (524).

 

(518) “Σημαία” 8/4/1931 - Πανομοιότυπο ρεπορτάζ δημοσιεύεται και στο “Θάρρος” την ίδια ημέρα, πράγμα που σημαίνει ότι υπήρχε γραπτή ενημέρωση από τους συνεταιριστές.

(519) “Σημαία” 9/4/1931

(520) “Ριζοσπάστης” 12/4/1931

(521) “Σημαία” 15/4/1931 - Σε ρεπορτάζ του “Θάρρους” την επόμενη ημέρα εμφανίζεται ως επικεφαλής της τριμελούς επιτροπής ο Π. Χριστόπουλος, ενώ ο νομάρχης εμφανίζεται να αντιπροτείνει συσκέψεις σε κλειστούς χώρους αντί συλλαλητηρίων.

(522) “Σημαία” 16/4/1931

(523) “Θάρρος” 16/4/1931

 

(524) “Θάρρος” 16/4/1931