«Εχομεν την τιμήν να γνωστοποιήσωμεν υμίν ότι κατόπιν αποφάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου, οι πληγέντες εφέτος υπό χαλάζης και παγετών σταφιδοπαραγωγοί της περιφέρειας υμών, θέλουσιν αποζημιωθή υπό του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού κατόπιν εκτιμήσεως υπό γεωπόνων δημοσίων υπαλλήλων και σύμφωνα με τον Ειδικόν Κανονισμόν του Ταμείου Γεωγικών Ασφαλειών, εις το οποίον ανετέθη η διεξαγωγή της όλης εργασίας των εκτιμήσεων και των αποζημιώσεων.
Διά την εργασίαν των εκτιμήσεων εδόθησαν λεπτομερείς οδηγίαι προς τους κ. κ. προέδρους των Κοινοτήτων εκείνων διά τας οποίας συγκέντρωσεν πληροφορίας η Γεωργική Υπηρεσία του Νομού ότι επλήγησαν υπό χαλάζης και παγετών, όπως συντάξωσι λεπτομερώς πίνακας των πληγέντων αυτασφαλίσεων σταφιδοπαραγωγών, εις το Ταμείον χαλάζης και κατόπιν υπευθύνων δηλώσεων τούτων.
Εκ του ταχυτέρου και ακριβεστέρου καταρτισμού των πινάκων τούτων εξαρτάται η ταχυτέρα περαίωσις της εργασίας των εκτιμήσεων και συνεπώς η ταχυτέρα πληρωμή των ζημιωθέντων» (804).
Οι ζημιές από τις βροχές είναι μεγάλες και η κυβέρνηση αποφασίζει να χορηγηθούν δάνεια στους παραγωγούς που καταστράφηκαν: «Ο υπουργός της Γεωργίας κ. Θεοτόκης ομιλών την νύκτα προς τους αντιπροσώπους του Τύπου ανεκοίνωσε ότι συνεννοήθη μετά της Αγροτικής Τραπέζης να παράσχη αύτη μακροπρόθεσμα δάνεια εις τους καταστραφέντας σταφιδοπαραγωγούς, ιδίως δεν των περιφερειών Ηλίας και Ολυμπίας. Ας σημειωθεί ότι τα δάνεια ταύτα θα δοθούν εφ άπαξ εις το ακέραιον και ουχί τμηματικώς» (805).
Για να χορηγηθούν όμως αυτά τα δάνεια θα πρέπει να πληρώσουν εκείνοι που χρωστούν, γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις στους σταφιδοπαραγωγούς της Κάτω Μεσσηνίας:
«Πληροφορούμεθα ότι οι σταφιδοπαραγωγοί της υπαίθρου Μεσσηνίας διατελούν εν απογνώσει και αγανακτήσει κατά της κυβερνήσεως διά την πίεσιν την οποία πρόκειται να υποστούν εκ μέρους της Αγροτικής Τραπέζης διά την εξόφλησιν των προς αυτήν οφειλών των εκ καλλιεργητικών δανείων τα οποία εχορηγήθησαν εις αυτούς κατά το παρελθόν. Δηλαδή οι σταφιδοπαραγωγοί της Κάτω Μεσσηνίας εφ’ όσον θα χορηγηθούν ως ανεκοινώθη νέα μακροπρόθεσμα δάνεια εις τους πληγέντας εκ του περονοσπόρου σταφιδοπαραγωγούς της Ηλείας και της Ολυμπίας, θα υποχρεωθούν να εξοφλήσουν το ταχύτερον τας οφειλάς των προς την Αγροτικήν Τράπεζα διά να χρησιμοποιήση το εισπραχθησόμενον ποσόν προς παροχήν των δανείων τούτων. Η ενέργεια αύτη της Αγροτικής Τραπέζης αποκρούεται υπό των σταφιδοπαραγωγών της Κάτω Μεσσηνίας οι οποίοι έχουν την γνώμην ότι η Αγροτική Τράπεζα το ποσόν το οποίον πρόκειται να διαθέση διά καλλιεργητικά δάνεια εις τους καταστραφέντας σταφιδοπαραγωγούς της Ηλείας και της Ολυμπίας πρέπει να το εξασφαλίση δι’ άλλου τρόπου και όχι διά της καταπιέσεως αυτών όπως πληρώσουν τα παλιά χρέη των προς αυτήν.
Υπέρ της απόψεως αυτής συνηγορούν πολλοί λόγοι και κυρίως διότι και η σταφιδοπαραγωγή της Κάτω Μεσσηνίας υπέστη αρκετάς ζημίας εκ του περονοσπόρου. Αι ζημίαι αύται κυμάνονται μεταξύ 10 και 20%. Υπάρχουν όμως και ωρισμέναι περιφέρειαι όπως της Θουρίας όπου υπέστησαν ζημίας 40-50%.
Σχετικώς πληροφορούμεθα ότι υπό των σταφιδοπαραγωγών μελετάται η οργάνωσις μεγάλου σταφιδικού συνεδρίου εις την πόλιν μας ή εις τον Πύργον προς λήψιν διαφόρων αποφάσεων σχετικώς με την εν γένει κατάστασιν την οποίαν εμφανίζει σήμερον η σταφιδοπαραγωγή. Κατ’ αυτό θα εγκριθή ψήφισμα προς την κυβέρνησιν διά του οποίου θα ζητείται όπως η Αγροτική χορηγήση μακροπρόθεσμα δάνεια διά της καταβολής αμέσως ολοκλήρου του ποσού και όχι τμηματικώς, προς διευκόλυνσιν των παραγωγών» (806).
Στη συζήτηση σχετικά με τις αλλαγές στον ΑΣΟ παρεμβαίνει ο γερουσιαστής Σχινάς με έκθεση στην οποία «υποστηρίζεται η γνώμη ότι η διαχείρισις του σταφιδοκάρπου πρέπει να ανατεθή εις τριμελή επιτροπήν αποτελούμενην εξ ενός υπαλλήλου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, ενός αντιπροσώπου του ΑΣΟ και εξ ενός ανωτέρου υπαλλήλου της διαχειρίσεως της σταφίδος. Επίσης τονίζεται ότι η τιμή της σταφίδος διά την ανταλλαγήν ταύτης μετ' άλλων προϊόντων πρέπει να είναι η τρέχουσα της αγοράς και ότι εις την γενικήν συνέλευσιν του Οργανισμού πρέπει να αντιπροσωπεύονται και οι ασυνεταίριστοι σταφιδοπαραγωγοί. Περαιτέρω συμφωνεί ως προς την αύξησιν των μελών του διοικητικού συμβουλίου και τονίζει ότι ο Νομός Μεσσηνίας πρέπει να εκπροσωπείται εν τω διοικητικώ συμβουλίω διά μελών διότι η Μεσσηνία παράγει κατ’ έτος το 1/3 της όλης παραγωγής. Τάσσεται υπέρ της μειώσεως της εγγείου φορολογίας της σταφίδος από 50 εκατομμύρια εις 25. Επίσης δεν αποκλείει τη δυνατότητα της συνεταιρικής αποθηκεύσεως και επεξεργασίας της σταφίδος και της συνεταιρικής εξαγωγής αυτής» (807).
Τελικά με ορισμένες τροποποιήσεις το σχέδιο για τον ΑΣΟ εγκρίνεται από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και προωθείται για ψήφιση: «Δια των νέων τροποποιήσεων του Οργανισμού η Γενική Συνέλευσις του ΑΣΟ συγκαλουμένη ευθύς μετά την δημοσίευσιν του νομοσχεδίου θα προβή εις την εκλογήν δύο μελών του διοικητικού συμβουλίου, εν των Πατρών και εν της Μεσσηνίας. Η θητεία των θα είναι μέχρι τις 10 Ιανουαρίου 1934 ότε θα εκλεγή υπό του διοικητικού συμβουλίου το εποπτικόν συμβούλιον» (808).
Η ανησυχία των αγροτών εντείνεται και σταφιδοπαραγωγοί της Ανδανείας διαμαρτύρονται με τηλεγράφημα προς τους αρμοδίους και ζητούν να ξαναδοθεί το “δώρο” των 300 δραχμών κατά χιλιόλιτρο για τη χλωρή σταφίδα που παραδίνουν:
«Σταφιδοπαραγωγοί τέως Δήμου Ανδανείας παρακαλούν επέμβητε πλησίον σταφιδοργανώσεως και οινοποιητικών εταιρειών ίνα χορηγήσωσιν δώρον 300 δραχμών κατά χιλιόλιτρον παραδιδομένης χλωράς σταφίδος. Οικονομική κρίσις, παγετός, μεταφορά χλωράς, κέρδη εταιρειών και ανειλημμένη υποχρέωσις επιβάλουν καταβολήν δώρου. Μη αποδοχή αιτήματος αναγκασθώμεν απόσχωμεν παραδόσεως – Επιτροπή σταφιδοπαραγωγών.
Ως γνωστόν το δώρον των 300 δραχμών το οποίον ζητούν όπως λάβουν παρά του ΑΣΟ και των οινοποιητικών εταιρειών (200 δραχ. Παρά ΑΣΟ και 100 παρά εταιρειών) οι σταφιδοπαραγωγοί, εχορηγείτο εις αυτούς επί σειράν ετών με τον απώτερον σκοπόν όπως προσελκύονται οι παραγωγοί εις την παράδοσιν χλωράς σταφίδος. Από διετίας όμως το δώρον τούτο κατηργήθη υπό το πρόσχημα ότι τα κρασιά μας έμειναν αδιάθετα και δεν ευρίσκουν αγοράς καταναλώσεως εις το εξωτερικόν. Ηδη όμως με την αύξησιν της καταναλώσεως των κρασιών δεν δικαιολογείται η μη χορήγησις του δώρου τούτου εις τους παραγωγούς δεδομένου ότι ούτοι επιβαρύνονται με έξοδα μεταφοράς κλπ. κατά την παράδοσιν τη χλωράς σταφίδος» (809).
Τα βάσανα των παραγωγών δεν σταματάνε καθώς θειαφασθένεια και σήψη κάνουν την εμφάνισή τους σε ορισμένες περιοχές της Μεσσηνίας:
«Εγκυροι πληροφορίαι εξ των Κοινοτήτων της Περιφερείας Αριος, αναφέρουν ότι εις τας σταφιδαμπέλους και αμπέλους ενεφανίσθη από ημερών η νόσος ωίδιον (κοινώς θειαφασθένεια) προξενήσασα ζημίας συνολικάς, εις μεν τας σταφιδαμπέλους 15-40%, εις δε τας αμπέλους 40-80%. Επίσης εις τας σταφιδαμπέλους της περιφερείας Αριος και ιδίως της Κοινότητος Μπάστα ανεπτύχθη σήψις του καρπού η οποία ομού με την ωρίμανσιν αυξανεται. Πέραν όλων αυτών, κατέστη ενήμερος από προχθές η Νομογεωπονική Υπηρεσία, η οποία παρεκλήθη να αποστείλη εις την περιφέρειαν αυτήν γεωπόνον προς εκτίμησιν των ζημιών και παροχήν σχετικών οδηγιών. Κατά τας αυτάς ως άνω πληροφορίας μας, προσεβλήθησαν εκ θειαφασθένειας και σήψεως, πολλά στρέμματα σταφιδαμπέλων και της περιφερείας Μεσσήνης» (810).
Η εμφάνιση της σήψης προκαλεί ανησυχίες οι οποίες αποτυπώνονται σε άρθρο της “Σημαίας” με το οποίο ζητείται η βοήθεια της Φυτοπαθολογικής Υπηρεσίας του υπουργείου:
«Η αρξαμένη σήψις εις τον καρπόν των Μεσσηνιακών σταφιδαμπέλων, όσο και αν είναι επί του παρόντος περιωρισμένης εκτάσεως πρέπει να εφελκύση την προσοχήν της Φυτοπαθολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Γεωργίας. Είναι ανάγκη να κατέβη πάραυτα ειδικός φυτοπαθολόγος και να εξετάση περί τίνος πρόκειται, διότι φοβούμεθα ότι το κακό είναι πολύ σοβαρώτερον ή όσον υπελογίσθη αρχικώς. Η Μεσσηνία πυκνώτατα κατοικουμένη και ελάχιστας εδαφικάς καλλιεργησίμους εκτάσεις διαθέτουσα, έχει οικονομικήν ύπαρξιν, μόνον από τη σταφίδα. Εάν εκλείψη το μοναδικόν μας αυτό προϊόν είμεθα κατεστραμμένοι, Πρέπει όθεν αμελητί να κατέβει ειδικός φυτοπαθολόγος και να επιληφθή του ζητήματος. Οι Μεσσήνιοι παραγωγοί ανησυχούν σοβαρότατα. Ας μην κοιμώμεθα εξαρτώντες τα πάντα από την τύχην. Οι κ. κ. βουλευταί και γερουσιασταί μεταβαίνοντες εις το Υπουργείον της Γεωργίας ν αξιώσουν την ταχίστην αποστολήν ειδικού φυτοπαθολόγου προς αποσόβησιν του απειλουμένου εις βάρος της σταφίδος Μεσσηνίας κινδύνου» (811).
Και ο καιρός... δεν λέει να ησυχάσει:
«Κατά πληροφορίας εκ της υπαίθρου Μεσσηνίας κατά την παρελθούσα νύχτα έπεσε ραγδαιοτάτη βροχή εις ολόκληρον την περιφέρειαν του τέως Δήμου Οιχαλίας προξενήσασα σημαντικωτάτας ζημίας ει τας σταφιδαμπέλους. Εις Βαλύραν επίσης ενεφανίσθη άγνωστος νόσος εις τας αμπέλους καταστρέψασα το ήμισυ σχεδόν της παραγωγής. Αι ζημία εκ του πάγου εις την Κοινότητα Λυκίσσης της Πυλίας κατά τας ανακοινώσεις της Νομαρχίας ανέρχονται εις 60% και πλέον ίσως. Κατόπιν των αλλεπαλλήλων καταστροφών τας οποίας υπέστησαν τα τελευταία έτη οι σταφιδοπαραγωγοί Μεσσηνίας εκ θεομηνιών και νόσων διατελούν ούτοι εν τελεία απογνώσει καθ όσον εκ της εφετεινής παραγωγής δεν πρόκειται να καλύψουν ούτε τα καλλιεργητικά έξοδά των. Την αγωνίαν των όμως επιτείνει περισσότερον η αδιαφορία της κυβερνήσεως η οποία μη θέλουσα να αντιληφθή την πραγματικήν δυστυχίαν των, εννοεί να τους πιέζει διά της Αγροτικής Τραπέζης όπως πληρώσουν τας παλαιάς οφειλάς των προς αυτήν εκ καλλιεργητικών δανείων» (812).
(804) “Σημαία” 25/61933
(805) “Θάρρος” 16/7/1933 – Η επαρχία Ολυμπίας ανήκε εκείνη στην εποχή στο Νομό Μεσσηνίας
(806) “Θάρρος” 20/7/1933
(807) “Θάρρος” 20/7/1933
(808) “Θάρρος” 23/7/1933
(809) “Θάρρος” 25/7/1933
(810) “Σημαία” 23/7/1933
(811) “Σημαία” 25/7/1933
(812) “Θάρρος” 26/7/1933
