Πανταχού της Μεσσηνίας συγκροτούνται μικροσυγκεντρώσεις των σταφιδοπαραγωγών προς τους οποίους εξηγείται η καταστρεπτική συνέπεια που θα έχη η επικράτησις των απόψεων του κ. Σαγιά και των αντιπροσώπων των ευγενών ποιοτήτων, αίτινες μετά συνεργασία εκατονταετηρίδων ολόκληρων, τολμούν σήμερον ανερυθριάστως να διασπάσουν τον σύνδεσμον τούτον, εμπνεόμενοι προφανώς από πνεύματος αδηφαγίας.
»Οι σταφιδοπαραγωγοί εν τη πεποιθήσει ότι η επικράτησις της απόψεως των αντιπροσώπων των ευγενών ποιοτήτων θα σημάνει τον βέβαιον θάνατον αυτών, εξεδήλουν χθες την επιθυμίαν όπως εις περίπτωσιν καθ’ ην δεν ικανοποιηθούν οι απόψεις των συμβούλων της παραγωγής εις τον ΑΣΟ και του κ. Στεφανοπούλου, αν δηλαδή δεν κανονισθή η εξαγορά των πλεονασμάτων εις την τιμήν των 3.500 δραχμών, συγκροτήσουν συλλαλητήρια διαμαρτυρίας.
Κατά τας αυτάς πληροφορίας μας, οι σταφιδοπαραγωγοί του Νομού μας έχουν απόφασιν να φθάσουν εις τα άκρα, ζητούντες εν ανάγκη και αυτήν ταύτην την διάλυσιν του ΑΣΟ και την διανομήν της περιουσίας του, αν δεν καθορισθή διά την εξαγοράν του παρακρατήματος μια τιμή λογική.
Ηδη λόγω της ταυτότητος των συμφερόντων μας με τους σταφιδοπαραγωγούς της Ηλείας μελετάται η συγκρότησις μιας κοινής επιτροπής δράσεως η οποία θα καθορίση την περαιτέρω δράσιν των παραγωγών. Κατά πληροφορίας μας, μέλη τινά ωρισμένων ενώσεων συνεταιρισμών ανεχώρησαν χθες εις Πύργον, όπου σήμερον θα συγκροτηθή μεγάλη σύσκεψις όλων των οργανώσεων. Τόση είναι η αγανάκτησις των σταφιδοπαραγωγών Μεσσηνίας και Ηλείας, ώστε δεν αποκλείεται ούτοι να συγκροτήσουν ακόμη και πορείαν προς τας Αθήνας, αν τυχόν ήθελον επικρατήση αι απόψεις των υποτιμητών, οίτινες επιμένουν όπως η εξαγορά των σταφιδικών πλεονασμάτων καθορισθή εις την τιμήν των 2.800 δραχμών κατά χιλιόλιτρον [...].
Η εφημερίς μας αγωνιζομένη ανάκαθεν υπέρ των συμφερόντων της σταφιδοπαραγωγής απέστειλες χθες την νύκτα το κάτωθι τηλεγράφημα προς τον προεδρεύοντα της κυβερνήσεως κ. Κονδύλην: Η “Σημαία” διερμηνεύουσα δικαίας απόψεις σταφιδοπαραγωγών Μεσσηνίας υποβάλλει παράκλησιν καθορισθή τιμή εξαγοράς πλεονασμάτων 3.500. Σταφιδοπαραγωγοί ανάστατοι απειλούν πορείαν Αθήνας αν δίκαιαι απόψεις των δεν ληφθούν υπόψει.
Επίσης απεστάλη και το κάτωθι τηλεγράφημα: Διάδοσις ότι τιμή σταφίδος Μεσσηνιακής κανονισθή 2.800 έφερε πλήρην αναστάτωσιν πληθυσμού ανεξαρτήτως επαγγέλματος. Ουδέποτε επιτρέπεται Μεσσηνιακή καθορισθή έλαττον 3.400. Ποσόν παραγωγής ως αποδεικνύεται εμειώθη 20% προϋπολογισθέντος. Παραγωγοί κατάχρεοι και καταπιεζόμενοι ιδία Αγροτικής, ευρίσκονται πλήρη απόγνωσιν.
Φεσσάς – Κριμπάς
Επίσης απεστάλη και η κάτωθι τηλεγραφική διαμαρτυρία: Διοικητικοί σύμβουλοι Συνεταιρισμών Γεωργικού Ταμείου, Λαϊκής Τραπέζης Βαλύρας, Αγροτικής Λαϊκής και Προμηθευτικού Λεζίου, συνελθόντες έκτακτον συνεδρίασιν, αποδοκιμάζομεν υποτιμητικήν πολιτικήν σταφίδος Μεσσηνίας-Ηλείας υφυπουργού Σαγιά, τασσόμενοι πλευρόν συμβουλίου Οργανισμού και υφυπουργού Στεφανόπουλου. Αξιούμεν καθορισμόν παρακρατήματος κατ’ ελάχιστον 3.600 ως και παραίτησιν αντιπροσώπων Οργανισμού εν περιπτώσει επικρατήσεως απόψεων Σαγιά, άλλως θέλομεν αγωνισθή υπέρ δικαίων απόψεών μας.
Γαλανόπουλος, Καρτερολιώτης, Σ. Δούνας, Δ. Παναγόπουλος» (1004).
Στην Ηλεία όμως πέρα από τα ψηφίσματα διαμαρτυρίας, πραγματοποιούνται μεγάλες συγκεντρώσεις σταφιδοπαραγωγών και ανοίγει έτσι ένας πολύ μεγάλος γύρο κινητοποιήσεων που αγκαλιάζει ολόκληρη την σταφιδοπαραγωγική περιοχή της Πελοποννήσου με διαφορετικά αιτήματα και προσπάθειες συγκλίσεων. Πρώτα εκδηλώνεται “ταραχωδέστατον συλλαλητήριον εν Αμαλιάδι:
«Πάνδημον συλλαλητήριοιν συνεκροτήθη εις την πόλην μας εντελώς αυθόρμητον και εκδηλώνων ολόκληρον την πλήρη αγανάκτησιν του σταφιδικού κόσμου, αλλά και του υπολοίπου πληθυσμού της πόλεώς μας, δια τα σκανδαλώση και αντισταφιδικά μέτρα, τα οποία μελετώνται εις βάρος της σταφιδοπαραγωγής, εις βάρος του επί τοσούτον ταλαιπωρηθέντος σταφιδικού κόσμου.
Από πρωΐας παρετηρείτο κάποια ζωηρά κίνησις αγωνίας μεταξύ των σταφιδοπαραγωγών, οι οποίοι είχον συγκεντρωθή εις την κεντρικήν οδόν της πόλεως και εζήτουν να μάθουν πληροφορίας δια τας αποφάσεις του ΑΣΟ.
Η “Πατρίς” εγένετο ανάρπαστος. Αμέσως και εντελώς αυθορμήτως, ωσάν κάτι να τους είλκυε, ο κόσμος συνεκεντρώθη εις τον κάτωθεν του Δημαρχείου χώρων και οι κώδωνες των εκκλησιών ήρχισαν να ηχούν.
Απ’ όλα τα μέρη της πόλεως και απ’ όλα τα κτήματα ήρχισαν να συρρέουν οι πολίται και να ζητούν πληροφορίας συγκεντρούμενοι εις το Δημαρχείον. Πολλοί δια να έλθουν συντομώτερα απ’ τα κτήματά τους και από μακρυνάς αποστάσεις έσπευδαν έφιπποι.
Τα καταστήματα της πόλεως έκλεισαν αμέσως και αστραπιαίως ο όγκος της ανθρώπινης μάζης των διαδηλωτών έλαβε τεραστίας διαστάσεις.
Αμέσως κατηρτίσθη επιτροπή υπό την προεδρίαν του συμβολαιογράφου κ. Ν. Νικολοπούλου και των κ.κ. Σόφου Σοφιανού Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου, Παν. Παναγοπούλου Προέδρου της Ενώσεως Συνεταιρισμών, των Προέδρων των συνεταιρισμών Γεωργικού Λ. Ζαβέρδα, Αγρολαϊκής Π. Πανοπούλου, Κτηματικού Γ. Κατσιγιάννη, Πωλήσεως Σταφιδοκάρπου Γεωργ. Παναγιωτάρα, Δημητρ. Αλεξανδροπούλου Προέδρου του Εμπορικού Συλλόγου, Ι. Λάσκαρη Προέδρου Συνδέσμου Παντοπωλών, Ι. Σινοπούλου Προέδρου Εισαγωγικού Συλλόγου, Γ. Λεχουρίτου Ιατρικού Συλλόγου, Κιντή Συλλόγου Βιοτεχνών, Π. Πασσά Προέδρου του Συλλόγου Καραγωγέων, του Προέδρου του Εργατικού Κέντρου, Πάνου Σάκκου αντιπροσώπου του Γεωργικού Επιμελητηρίου.
Ολόκληρος η ανθρωποπλημμύρα αύτη των διαδηλωτών με επικεφαλής την επιτροπήν διήλθε διά της κεντρικής οδού της πόλεως και κατέληξεν εις την πλατείαν Αγίου Αθανασίου, όπου από τον εξώστην της πρώην Εμπορικής Λέσχης ωμίλησεν ο κ. Νικολόπουλος ως εξής:
Η αυθόρμητος προσέλευσίς σας, ο συναγερμός σας, αποδεικνύουν την αγανάκτησίν σας και απογοήτευσιν η οποία σας κατέλαβε εκ των ειδήσεων των εφημερίδων ότι οι προπωληταί υποτιμηταί της σταφίδος υπό την προεδρίαν του σταφιδοεξαγωγέως Ματθία επιπλέουν και ότι πρόκειται να ληφθούν μέτρα καταστρεπτικά δια τον σταφιδοπαραγωγόν. Διά τούτο πρέπει νομίμως να ζητήσωμεν παρά των ιθυνόντων το δίκαιόν μας, ότι πρέπει να ζητήσωμεν μέτρα σωστικά της σταφίδος. Αξιούμεν από το σταφιδεμπόριον της πόλεώς μας να παύση αποστέλλη εν Πάτραις σταφιδόκαπρον, να παύση συναλλαγήν μετά των εμπόρων των Πατρών και τέλος να είμεθα εν επιφυλακή, ίνα αν δεν ληφθούν υπ’ όψιν τα αιτήματά μας να επιβάλωμεν αυτά.
Ακολούθως αναγιγνώσκει ψήφισμα το οποίον εγκρίνεται με ζητοκραυγάς.
Το ψήφισμα: Υπόνοια ότι υποτιμηταί σταφίδος κατακτούν έδαφος συνεκέντρωσε κτηματικόν επαγγελματικόν λαόν Αμαλιάδος πάνδημον συλλαλητήριον. Λαός διατελεί εν αναβρασμώ αξιοί μη εισακουσθώσι προπωληταί υποτιμηταί ενεργούσι δ’ επιτροπής δήθεν εκπροσωπούσης κτηματικόν κόσμον. Λαός αξιοί άμεσον λήψιν μέτρων σωστικών σταφίδος λαμβάνοντες υπ’ όψιν έξοδα μεγάλα καλλιεργείας. Αξιοί αγοράν πλεονασμάτων κατά μέσον όρον δραχμάς 3.600 και παρακράτημα πεντήκοντα τοις εκατόν με άμεσον αγοράν πλεονασμάτων. Λαός ημπόδισε μεταφοράν σταφιδοκάρπου Πάτρας σταφιδικός κόσμος Αμαλιάδος αξιοί άμεσον αποδοχήν αιτημάτων εν εναντία περιπτώσει απεκδυόμεθα πάσης ευθύνης συμβησομένων και δηλοί αδυναμίαν πληρωμής φόρων και χρεών λόγω αλλεπαλλλων καταστροφών.
Η Επιτροπή: Νικ. Νικολόπουλος, Π. Παναγόπουλος, Γ, Μηττάς, Λ. Ζαβέρδας. Δ. Αλεξανδρόπουλος, Γ. Κατσιγιάννος.Μετά τον κ. Νικολόπουλον έλαβε τον ο κ. Δ. Αλεξανδρόπουλος, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου, ο οποίος ετόνισεν ότι ο εμπορικός κόσμος και δη ο σταφιδεμπορικός είνε αποφασιμένος κι’ έτοιμος να συναγωνισθή εις την ιδίαν γραμμήν με τους παραγωγούς δια τα δίκαιά των υπέρ τησ παραγωγής με θυσίας μάλιστα του εμπορίου σημαντικάς, αν χρειασθούν τοιαύται.
Διεπίστωσε ότι εσταμάτησεν από σήμερον την πρωίαν κάθε συναλλαγή μετά των Πατρινών εμπόρων και ότι ουδεμία φόρτωσις θα διενεργηθή εκ μέρους εμπόρου Αμαλιαδίτου αν δεν διαρρυθμισθούν τα ζητήματα της σταφίδος υπέρ των απόψεών μας.
Ακολούθως ο κ. Μηττάς επετέθη δριμύτατα εναντίον των διαφόρων επιτηδείων, οίος ο κ. Ματθίας και οι οποίοι πάντοτε διευθύνουν τας τύχας μας και μας ληστεύουν όπως και εις την παρούσαν περίπτωσιν, η οποία ούτε αυτούς που ζητούν τας αντιθέτους με ημάς απόψεις πρόκειται να ωφελήσουν αν υπερισχύσουν.
Οι διαδηλωταί μετέβησαν όλοι εις το Ειρηνοδικείον και επέδωκαν το ψήφισμα εις τον κ. Ειρηνοδίκην, ο οποίος ενήργησεν αμέσως ομού μετά της διαδηλώσεως ήλθεν εις το τηλεγραφείον, όπου επέδωσαν το ψήφισμα και εζήτησαν εις το τηλέφωνον κατά πρώτον τον κ. Σαγιάν, τον οποίον δεν κατώρθωσαν να εύρουν. Ακολούθως τον κ. Κονδύλην, τον οποίον δεν εύρον ούτε αυτόν, ανέπτυξαν όμως τα πράγματα εις τον υπασπιστήν του, ο οποίος τους συνέδεσε με τον κ. Υπουργόν της Εθνικής Οικονομίας, τον οποίον δεν εύρον εις το γραφείον καθώς και τον υφυπουργόν κ. Στεφανόπουλον.
Απετάνθησαν κατόπιν εις τον ΑΣΟ και συνωμίλησαν μετά του διευθυντού του κ. Βασ. Ζάκα ο οποίος τους είπεν ότι τα πράγματα είναι άγνωστα ακόμα και ότι σήμερον το απόγευμα θα ληφθούν οριστικαί αποφάσεις.
Πράγματι ουδεμία συναλλαγή μετά των εν Πάτριας εμπόρων εγένετο σήμερον των εμπόρων της πόλεώς μας και ουδέν βαγόνιον εφορτώθη, υποστηρίζουν δε οι έμποροι ότι θα επιμείνουν αν δεν ληφθούν ευνοϊκαί αποφάσεις του ΑΣΟ.
Πολλοί διαδηλωταί εζήτησαν να μεταβούν εις τον σιδηροδρομικόν σταθμόν και να σταματήσουν την αμαξοστοιχίαν των Πατρών, η οποία διήρχετο την ώραν του συλλαλητηρίου, αλλά επεμβάσει των φρονιμωτέρων απεφεύχθη το τοιούτων καθώς και κάθε άλλον έκτροπον, διελύθησαν δε μετά την επίδοσιν των τηλεγραφημάτων δια να επανέλθουν δριμύτεροι εις περίπτωσιν αντιθέτου των απόψεών μας αποφάσεων του ΑΣΟ».
Ταυτόχρονα σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας “Πατρίς” εξεγείρονται οι παραγωγοί στην Αγουλινίτσα:
«Ανευ ουδεμιάς προειδοποιήσεως ήλθον αυθορμήτως ενταύθα οι σταφιδοπαραγωγοί Αγουλινίτσης και των γειτονικών χωρίων κατόπιν της πλοκής του σταφιδικού ζητήματος εκ της επιμονής των παραγωγών Αιγίου, Πατρών και Κορίνθου. Με πρωτοφανή ζωηρότητα εζήτησαν να σταλούν τηλεγραφήματα εις τους βουλευτάς και τους λοιπούς αρμοδίους ίνα κτυπηθή αμειλίκτως η στάσις των ανωτέρω παραγωγών, άλλως να ειδοποιήσουν τους παραγωγούς να ζητήσουν δια της βίας την επικράτησιν των ιδεών των.
Τέλος εστάλη το ακόλουθον τηλεγράφημα, αναμένονται δε εναγωνίως τα αποτελέσματα: Σύμπας σταφιδικός κόσμος τέως Δήμου Βώλακος συνελθόν αυθορμήτως σήμερον ενταύθα κατόπιν δημιουργηθέντος θορύβου επί σταφιδικού ζητήματος από στάσιν παραγωγών Αιγίου-Πατρών απαιτεί κινηθήτε εναντίον των, εξασφαλίζοντες τιμήν εξαγοράς 3.500 και γνωστή ποιότης σταφίδος εξισωθή με κοινότητος Κρεσταίνων. Αποτυχία προσπάθειών σας θα οδηγήση παραγωγούς εις επανάστασιν, ής αδυνατούμεν να προείδωμεν τα αποτελέσματα.
Επιτροπή παραγωγών Νικολ. Καίσαρης, Διον. Ηλιόπουλος, Αντων. Λαμπρούλιας, Αντών. Μπιστόλας, Αντων. Καραβίδας.
Εξ άλλου υπό των ενταύθα συνεταιρισμών εστάλη το κάτωθι τηλεγράφημα: Δημιουργηθείς θόρυβος υπό σταφιδοπαραγωγών Αιγίου, Κορίνθου, Πατρών εποχήν εξαγωγής σταφίδος βλάπτει προφανώς συμφέροντα ολοκλήρου παραγωγής αρκετά δοκιμαζομένης.
Σας πιστεύομεν πραγματικά ενδιαφερομένους δια το σταφιδικόν ζήτημα και παρακαλούμεν αποπέμψητε ανωτέρω παραγωγούς ζητούντας διαχωρισμόν προς βλάβην και εθνικής οικονομίας και καταστροφής παραγωγών.
Η μείωσις της παραγωγής εφέτος και αι επανειλημμέναι καταστροφαί έχουν φέρει παραγωγούς εις οικονομικόν αδιέξοδον και εάν τεθούν όρια κάτω 3.500 αδύνατον συνέλθουν παραγωγοί και φανούν συνεπείς Αγροτράπεζαν.
Παρακαλούμεν δικαιώσατε απόψεις μας συμφώνως με ολόκληρον σταφιδοπαραγωγήν ενισχύοντες αγροτικόν κόσμον στερούμενον σήμερον στοιχειώδους διατροφής.
Συνεταιρισμοί Αγουλινίτσης: Λαϊκή Τράπεζα Γκαγκανάς, Λαϊκή Τράπεζα Γκιόκας, Γεωργικόν Ταμείον Καρτάλος, Πιστωτικός Αδελφότης Χίλος, Ταμείον Αγριδίου Ηλιόπουλος».
Ξεσηκωμός όμως καταγράφεται και στην επαρχία Ολυμπίας:
«Σύμπας ο σταφιδοπαραγωγικός κόσμος της επαρχίας Ολυμπίας διατελεί εν εξεγέρσει κατά των αντιδράσεων ενίων υπονομευτών του μοναδικού προϊόντος, έτοιμος να κατέλθη μέχρις εσχάτων εν περιπτώσει στραγγαλίσεων των μόχθων του. Η κατήφεια και θλίψις έχει από τινων ημερών εκδηλωθή εις το κάτισχνον και σκελετωμένον πρόσωπόν του.
Η μελετωμένη υιοθέτησις απόψεων κερδοσκόπων εμπόρων υποστηριζομένων απροκαλύπτως παρά του υφυπουργού Σαγιά κρατεί ανάστασον σύμπαντα Ολυμπιακόν λαόν, και αιτεί την άρσιν των συντριπτικών απόψεων του κ. Σαγιά, και καθορισμόν τιμής πλεονασμάτων σταφιδοκάρπου εις 3.500 κατά χιλιόλιτρον δυναμένη ούτω ν’ αντιμετωπίση κάπως το φάσμα της πείνης ήτις ως τρομερόν φάντασμα τους απειλεί.
Αξιοί άμεσον επικράτησιν των δικαίων του και ευελπιστεί ότι οι αρμόδιοι δεν θα παρίδωσι την επαπειλουμένην συμφοράν του σταφιδικού μας πληθυσμού. Αλλά και οι βουλευταί Ηλείας και Ολυμπίας έχουν υψίστην υποχρέωσιν εις τας σημερινάς ψυχολογικάς στιγμάς, ας το μοναδικόν μας προϊόν διατρέχει ν’ αρθούν εις το ύψος των περιστάσεων θεωρούντες ζήτημα τιμής την αποδοχήν των αιτημάτων του και φανούν ούτω αντάξιοι της υψηλής αποστολής των αλλά και των υποσχέσεών των ίνα μη θρηνήσωμεν» (1005).
(1004) “Σημαία” 23/8/1934
(1005) “Πατρίς” 23/8/1934
