Δευτέρα, 19 Οκτωβρίου 2020 11:30

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (Μέρος 253ο)

 

Κάπως έτσι καταγράφει ο “Ριζοσπάστης” τα γεγονότα που συγκλόνισαν τη Μεσσηνία και τη χώρα. Στις καλαματιανές εφημερίδες επιβάλλεται λογοκρισία και έτσι τις πρώτες ημέρες κυκλοφορούν με λευκά “μπαλώματα” στη θέση των ρεπορτάζ που δημοσίευαν για την εξέγερση και δεν μπορούμε να έχουμε τη δική τους οπτική.

Υπάρχει όμως μια ανταπόκριση από την Πύλο στην εφημερίδα “Νεολόγος” της Πάτρας, την οποία υπογράφει ο Κ. Καραλής και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Η ανταπόκριση είχε σταλεί στις 27 Αυγούστου αλλά δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα τρεις ημέρες αργότερα και γράφει:
«Διά τριών τηλεγραφημάτων σάς εξέθεσα εν περιλήψει τα μέχρι του μεσονυκτίου γενόμενα. Σας εκθέτω ήδη και ταύτα εκτενώς. Από της μεσημβρίας της Δευτέρας, εκ της περιφερείας Κυνηγού, κατήλθον περί τους χιλίους πεντακοσίους σταφιδοπαραγωγοί εις την πόλιν, όπως διαμαρτυρηθούν εις την κυβέρνησιν διά το σταφιδικόν ζήτημα, εις ενίσχυσιν της επιτροπής Γαργαλιάνων. Πριν όμως αναχωρήσουν εκ των χωρίων των, είχε μεταβεί ο διοικητής της ενταύθα χωροφυλακής εις τα χωρία της ανωτέρω περιφερείας, μετά τινων χωροφυλάκων όπως παρεμποδίση αυτούς να κατέλθουν εις την πόλιν. Δυστυχώς αι παρακλήσεις του δεν εισηκούσθησαν ου μόνον, αλλά οι διαδηλωταί συνέλαβον αυτόν και τους χωροφύλακας και τους αφώπλισαν, δώσαντες εις αυτούς εντολήν όπως μη κινηθούν εκ του χωρίου Κυνηγού, ένθα και συνελήφθησαν. Το εσπέρας μόνον αφέθησαν ελεύθεροι, με την εντολήν να μεταβούν εις Μεθώνην και να παραμείνουν εκεί, όπερ και εγένετο. Φθάσαντες εις την πόλιν μετέβησαν εις το τηλεγραφείον, το οποίο εφύλασσε δύναμις χωροφυλάκων και το κατέλαβον, απειλούντες τα πάντα. Οι χωροφύλακες απεσύρθησαν εις το τμήμα, εν αναμονή νεωτέρων οδηγιών. Από της μεσημβρίας μέχρις της ογδόης εσπερινής δεν ηδυνήθησαν να έλθουν εις επαφήν με το υπουργείον και μόνον μετά του κ. Νομάρχου Καλαμών, όστις συνεβούλευσε αυτούς να διαλυθούν και ό,τι πρέπει θα το κάμη η κυβέρνησις. Τούτο το εθεώρουν ως εμπαιγμόν των και ήρχισαν να φωνάζουν “φωτιά! φωτιά!”.
Ο εμπορικός σύλλογος καθώς και ο βιοτεχνικός ανέγνωσαν ψηφίσματά των ότι τάσσονται με το πλευρό των σταφιδοπαραγωγών, ελπίζοντες ότι θα κατηυνάζοντο και θα απεφεύγετο η λεηλασία των καταστημάτων των. Ολοι οι διαδηλωταί εκράτουν εις χείρας των ρόπαλα και δυο τρεις δίκαννα όπλα. Μετά των διαδηλωτών ευρίσκοντο και πλείσται γυναίκες ελθούσαι και αύται εκ των χωρίων των προς ενίσχυσιν των συζύγων των. Αφού δε μέχρι της 8ης δεν έλαβον απάντησιν εκ μέρους της κυβερνήσεως, κατήλθον εις την παραλίαν, ένθα ευρίσκοντο τα γραφεία του ΑΣΟ και εισελθόντες εις αυτά, επέταξαν εις τον δρόμον τα βιβλία και μερικά έπιπλα και έβαλαν φωτιά. Δέον να σημειωθή ότι οι υπάλληλοι του ΑΣΟ είχον πάρει τα βιβλία, τα χρήσιμα, από το απόγευμα και ούτω δεν κατεστράφησαν. Με την φωτιάν κατήλθον αμέσως όλοι οι χωροφύλακες με επικεφαλής τον ανθυπασπιστήν και ήρχισαν να πυροβολούν. Με τους πρώτους πυροβολισμούς όλοι οι διαδηλωταί διελύθησαν τροχάδην, διασκορπισθέντες εις τας διαφόρους οδούς, κατευθυνόμενοι δε εις τα χωρία των. Δυστυχώς όμως οι χωροφύλακες δεν ετήρησαν ψυχραιμίαν και εξακολουθούσαν να πυροβολούν ετραυματίσθησαν δε ούτω τρεις και εις εφονεύθη. Ούτως ως εγνώσθη δεν εφονεύθη κατά την ώραν εκείνην, αλλά μετά ημίσειαν ώραν και εις απόστασιν από τον τόπο της πυρκαϊάς χιλίων μέτρων. Ενώ εβάδιζε μόνος, καθ’ ομολογίαν αυτοπτών μαρτύρων, επυροβολήθη δι’ όπλου μάλιχνερ, υποστάς διαμπερές τραύμα εις την λεκάνην, παρά την βουβωνικήν χώραν, αποκοπέντος και του ενός δακτύλου του.
Παρ’ όλους τους τραυματισμούς και τον φόνον του Τσαρπάλα, εξηκολούθουν οι πυροβολισμοί. Πλείστοι είχον εισέλθει εις το καφενείον Κοτσίρη, εις αυτό δε παρ’ ότι ήτο σκότος εισήλθον οι χωροφύλακες με προτεταμένα τα όπλα, και απειλούσαν τους εκεί ευρισκόμενους βλασφημούντες αυτούς. Την στιγμήν εκείνην παρουσιάσθη ο εντός ευρισκόμενος ιερεύς Γ. Φρέντζος και τους είπεν: Για όνομα του Θεού παιδιά μη! Εις χωροφύλαξ ονόματι Π. Τούμπανος επυροβόλησε τον ιερέα, ευτυχώς ανεπιτυχώς, βλασφημών αυτόν. Με προτεταμένα δε τα όπλα, τοις επέτρεψαν να μεταβούν εις τας οικίας των. Δέον να σημειωθή η δράσις του ανωτέρω χωροφύλακος μεθ’ ενός ετέρου, του οποίου το όνομα δεν εμαθον, οίτινες ηπείλουν το σύμπαν πυροβολούντες εις κάθε στιγμήν, παρ’ όλον ότι οι χωρικοί είχον φύγει και ήσαν μόνον οι εντόπιοι. Εις το καφενείον Β. Λανδιώτη τα αυτά έπραξαν, θραύσαντες τους υαλοπίνακες του καφενείου του.
Ο φονευθείς μετεφέρθη μετά μίαν ώραν περίπου και πλέον εις το φαρμακείον, ότε πλέον είχε αποθάνει, τοποθετηθείς εις το πεζοδρόμιον και εγκαταληφθείς εκεί μέχρι της 11ης της νυκτός. Εις όλον αυτό το διάστημα, δεν εφρόντισε κανείς δι’ ιατρόν, διότι και οι ιατροί ήσαν κλεισμένοι εκ του φόβου. Κατά τας 10 1/2 έφεραν ιατρόν διά τον Γ. Πατσούρον, όστις είχε τραύμα διαμπερές εις την λεκάνην και ο οποίος δυστυχώς απεβίωσε σήμερον.
Σήμερον ευρέθησαν πολλά αίματα εις τον δρόμον Πύλου – Μεθώνης. Και αυτά θα είναι από τους χωρικούς διαδηλωτάς τραυματισθέντας παρά των χωροφυλάκων. Υπήρχε δε μια πληροφορία μη επιβεβαιουμένη, ότι απέθαναν εις Κυνηγού και άλλος χωρικός. Εις πλείστους τοίχους φαίνονται τα σημεία των σφαιρών. Ολόκληρος ο πληθυσμός της πόλεως αποδίδει τα αίτια των φόνων και τραυματισμών εις την κακήν εκτίμησιν των πραγμάτων από τους χωροφύλακας, καθότι δεν ετήρησαν ψυχραιμίαν. Καθ’ όλον αυτό το διάστημα ο διοικητής ευρίσκετο εις Μεθώνην και διηύθυνε ο ανθυπασπιστής όστις είχε κρεμάσει επιδεικτικώς το πιστόλιόν του. Δέον να σημειωθή ότι ουδείς από τας αρχάς έπαθε τίποτε, ενώ ηδύναντο οι διαδηλωταί, αφού είδον τας σφαίρας εις τους πόδας των, να κάνουν και αυτοί χρήση όπλων.
Προς συγκάλυψιν των γενομένων υπ’ αυτών οι χωροφύλακες διέδιδον ότι οι διαδηλωταί θα έκαιον την Εθνικήν Τράπεζαν και Εφορίαν και ότι θα μετέβαινον εις το Φρούριον διά να απολύσουν τους φυλακισμένους. Αλλά τούτο δεν είνε αληθές. Διότι αν ήθελαν να καύσουν, δεν θα έβγαιναν από τα γραφεία του ΑΣΟ εις την αυλήν τα διάφορα είδη γραφείου, αλλά θα έβαζαν φωτιά μέσα εις το γραφείον.
Ολη η νύκτα διήλθε με αβεβαιότητα διά την σήμερον. Ευτυχώς σήμερον ήλθεν ο κ. αντιεισαγγελεύς, εις ταγματάρχης χωροφυλακής και εις λοχαγός εκ Καλαμών με δύναμιν οπλιτών, με διαθέσεις δε πολύ καλάς και δεν συνέβη τίποτε το έκτροπον. Διότι άλλως πάλι θα είχομεν σήμερον τα χθεσινά συμβάντα. Υπέρ τους δισχιλίους σταφιδοπαραγωγοί εκ των χωρίων Βλαχόπουλον, Πισπίσα, Καραμανώλι, Κρεμμύδια, Οσμάναγα εν διαδηλώσει ήρχοντο προς την πόλιν. Εξωθι της πόλεως εις απόστασιν ημισείας ώρας, ευρίσκετο εις ενωμοτάρχης μετά εξ χωροφυλάκων, όστις διά της καλής του συμπεριφοράς εσταμάτησεν αυτούς, υποσχεθείς να έλθη ο κ. αντιεισαγγελεύς εις ον να παρουσιασθή μια επιτροπή εξ αυτών και να μεταβούν μαζύ εις την πόλιν να στείλουν διαμαρτυρίας διά του τηλεγραφείου. Ούτω και εγένετο. Μετέβη ο κ. αντιεισαγγελεύς μετά επιτροπής σταφιδοπαραγωγών Πυλίων, παρ’ όλας τας παροτρύνσεις του λοχαγού κ. Πίκουλα, όστις είπεν ότι ο κ. αντιεισαγγελεύς δεν μπορεί να πηγαίνη εις τους διαδηλωτάς, εδώ και εκεί, και ελθόντες εις την Πύλον επέδωκαν το ψήφισμα, χωρίς να γίνη το παραμικρόν επεισόδιον, διαλυθέντων εκτός της πόλεως των διαδηλωτών.
Σήμερον το εσπέρας αφίχθη και ετέρα δύναμις οπλιτών προς τήρησιν της τάξεως» (1217).

(1217) “Νεολόγος” 30/8/1935