Η εξάπλωση της Covid-19 παγκοσμίως έχει επηρεάσει δραματικά τη ζωή μας. Ο δεύτερος οδυνηρός εγκλεισμός, ο πόλεμος για τα εμβόλια και η κερδοσκοπία των εταιρειών, οι συνεχείς μεταλλάξεις του ιού, ιδιαίτερα του μεταδοτικού αφρικάνικου, και το «άνοιξε κλείσε» των εμπορικών καταστημάτων, έχουν προκαλέσει νευρικούς κλονισμούς. Ξύπνησε μέσα μας ο φόβος για την άκαιρη απώλεια της ζωή μας, αυτός μας ανάγκασε να καταφύγουμε στην ασφάλεια του σπιτιού, όχι τόσο τα πρόστιμα και οι απαγορεύσεις της πολιτικής προστασίας. Το προστατευμένο περιβάλλον του οίκου με την αγαπημένη πόρτα, που κλείνει ερμητικά, ξανακέρδισε την πανάρχαια αξία του, γιατί αφήνει έξω το άγνωστο, το εχθρικό, το άγριο κάποτε -στο απώτερο παρελθόν- φυσικό περιβάλλον, το δομημένο σήμερα περιβάλλον της πόλης μας, το γεμάτο όμως ανεύθυνους, δυστυχώς, και αδιάφορους φορείς μικροβίων και ιών.
Το καταναγκαστικό «μένουμε σπίτι» προκάλεσε μια πρωτόγνωρη «κοινωνική πανδημία μοναξιάς», που ώθησε ευτυχώς πολλούς, με τη σύμπραξη της κλειστής πόρτας, να ανακαλύψουμε τις τεράστιες δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας, των τηλεδιασκέψεων, των sms, του e-mail, του Messenger, του Skype, του YouTube, του Facebook, του Instagram και του Twitter (ξένες λέξεις που μας έγιναν αυτόματα οικείες και δεν χρειάζεται να τις μεταφράσουμε). Ανακαλύψαμε και την αξία της εργασίας από το σπίτι και ταυτόχρονα της αυτοσυγκέντρωσης, της σωματικής άσκησης και της δημιουργικής δραστηριότητας, όπου εντάσσεται και η μαγειρική.
Μένοντας σπίτι αισθάνεσαι ο μέγας κλειδούχος, αυτός που ελέγχει σε ποιον θα επιτρέψει να περάσει το κατώφλι σου, να εισβάλει στο χώρο σου. Υπογράμμισα παλαιότερα τον κεντρικό, καίριο ρόλο που παίζει η πόρτα και το λίθινο κάτω όριό της, το κατώφλι, στην πολιτιστική μας παράδοση. Πόρτα και κατώφλι είναι φορτισμένα με τη συμβολική έννοια του διαχωρισμού ανάμεσα στον γνωστό μέσα και στον άγνωστο έξω κόσμο, ανάμεσα στην τάξη και το χάος, στο οικείο και το ανοίκειο, στο ιδιωτικό και το δημόσιο, στο ιερό και το ανόσιο, στο ασφαλές ήμερο και το απειλητικό άγριο∙ σε τελευταία ανάλυση, ανάμεσα στον πολιτισμό και τη βαρβαρότητα, τη ζωή και το θάνατο. Ο ρόλος της πόρτας είναι αποτρεπτικός, διώχνει το κακό, το βέβηλο, το εχθρικό – ο ρόλος της αυτός εκφράζεται και μέσω των εικονιστικών θεμάτων που φέρει στην εξωτερική της επιφάνεια.
Στοιχείο χαρακτηριστικό της λαϊκής αρχιτεκτονικής ήταν η αυλόπορτα, συνήθως δίφυλλη και ασφαλισμένη με οριζόντια σιδερένια μπάρα και μάνταλο, δεμένη με μεγάλα χειροποίητα γυφτόκαρφα. Την κατασκευή της ενισχύουν οι χαλύβδινες κλειδαριές με το μεγάλο σιδερένιο κλειδί, που αντανακλούν το κοινωνικό status του αφέντη ιδιοκτήτη. Όπως οι σωζόμενες δυνατές ξύλινες πόρτες των στιβαρών πυργόσπιτων, των οχυρών κατοικιών που προβάλλουν τολμηρά στον γυμνό ορίζοντα του αρχέγονου μανιάτικου οικιστικού τοπίου. Δομές αυστηρές και εσωστρεφείς, εκφάνσεις της σκληρής, αδάμαστης ψυχής του αγωνιστή Μανιάτη.