Το δεύτερο συμπέρασμα είνε πως ένα τέτοιο προϊόν δεν είνε σωστό να τ’ αφήσουμε να φύγει από τα χέρια μας, ούτε να ρίξουμε τεχνητά την παραγωγή του στο μισό της σημερινής, όσο δεν έχουμε να τ’ αντικαταστήσουμε με κανένα άλλο, που να το ισοφαρίζει στην αποδοτικότητα.
Το τρίτο συμπέρασμα είνε, πως με λίγη καλή προσπάθεια μπορούν να καλυτερέψουν όλες οι ποιότητες της κορινθιακής σταφίδας. Και τέλος πρέπει να σημειώσουμε πως η ελληνική κορινθιακή σταφίδα υπερέχει πάντα σε ποιότητα από την καλύτερη ξένη, αρκεί να της γίνει η σχετική εμπορική επεξεργασία και συσκευασία. Πώς συμβαίνει όμως με όλα αυτά τα ευνοϊκά δεδομένα τη σταφίδας μας να βρίσκεται αυτό το προϊόν σε τόσο μεγάλη και μόνιμη κρίση; Αυτό θα μας το εξηγήσει η ανάλυση του τρίτου συντελεστή, της κατανάλωσης.
Πριν ν’ αρχίσει η κρίση της σταφίδας μας όλη μας η παραγωγή έβγαινε στο εξωτερικό όπου είχαμε θέση μονοπωλιακή. Οταν είχανε χαλάσει τα αμπέλια της Γαλλίας, φτάσαμε να βγάλουμε στο εξωτερικό 325 εκατομμύρια ενετικές λίτρες. Από τον καιρό όμως, όπου η Γαλλία ξαναφύτεψε τ’ αμπέλια της και δεν αγοράζει σταφίδα για τα κρασιά της και από τον καιρό που και άλλες χώρες, προπάντων η Αυστραλία, άρχισε να παράγει κορινθιακή σταφίδα και έπεσαν στην παγκόσμια αγορά και άλλα είδη σταφίδας και προ πάντων η σουλτανίνα, η κορινθιακή άρχισε να υποχωρεί και ενώ η παγκόσμια κατανάλωση σταφίδας γενικά αυξάνεται και είνε περίπου σήμερα 1 δισεκατομμύριο ενετικές λίτρες, η δική μας εξαγωγή χάνοντας σιγά-σιγά έδαφος έφτασε στα 140 εκατομμύρια λίτρες. Η μέση εξαγωγή μας τα δέκα τελευταία χρόνια είναι απάνω-κάτω 150 εκατομμύρια λίτρες.
Ωστε να το μεγάλο και φοβερό πρόβλημα της σταφιδικής κρίσης. Από τη σταφίδα που παράγουμε (300 εκατομμύρια ενετικές λίτρες) δεν μπορούμε να πουλήσουμε στο εξωτερικό παραπάνω από τη μισή (150 εκατομμύρια ενετικές λίτρες). Το πρώτο ερώτημα που γεννιέται είνε το ακόλουθο: Γιατί εμείς που βγάζουμε την καλύτερη μαύρη σταφίδα και που έχουμε μάλιστα στην Αγγλία προνόμιο εισαγωγικό πληρώνοντας μόνο 2 σελίνια το εγγλέζικο καντάρι εισαγωγικό φόρο, ενώ όλα τα άλλα είδη σταφίδας, εκτός από την Αυστραλιανή που μπαίνει αφορολόγητη, πληρώνουν 11 σελίνια, όμως χρόνο με το χρόνο υποχωρούμε και χάνουμε τις ξένες αγορές;
Πολλές αιτίες και πολλές προφάσεις λέγονται γι’ αυτό. Ωστόσο ένα είνε βέβαιο, ότι εμείς οι Ελληνες σαν οργανωμένο σύνολο οικονομίας (παραγωγή, εμπόριο, προστατευτικό σύστημα, κρατική πρόνοια) μ’ όλη μας την προνομιακή θέση χάσαμε τη μάχη της σταφίδας. Οι αιτίες πρέπει να αναζητηθούν στον εαυτό μας και όχι στους ξένους.
Οι κυριώτερες αιτίες είνε, το αναρχικό και εκμεταλλευτικό εμπόριο, το εμπειρικό και πολυσύνθετο προστατευτικό σύστημα, η ανοργάνωτη και αντιεπιστημονική κρατική πρόνοια. Ολοι κύτταζαν πώς ν’ αρπάξουν από τη σταφίδα. Καμμία συστηματική πολιτική, καμμία οργανωμένη μακροχρόνια και συνακόλουθη προσπάθεια δεν έγινε. Ούτε πολιτική τιμών συναγωνισμού, ούτε πολιτική ποιοτήτων, ούτε πολιτική ανοίγματος νέων αγορών. Σπασμωδικές ενέργειες χωρίς συνέχεια. Γι’ αυτό και χάσαμε τη μάχη της σταφίδας. Οχι όμως οριστικά. Αφού η παγκόσμια κατανάλωση της σταφίδας χρόνο με το χρόνο μεγαλώνει και αφού το δικό μας προϊόν είνε προνομιακό από άποψη ποιότητας, είνε ζήτημα δικής μας καλής πολιτικής, δικής μας καλής οργάνωσης, να ξανακερδίσουμε το χαμένο έδαφος. Και ο πρώτος όρος είναι ν΄ απομακρύνουμε όλους τους δυσμενείς όρους, όλους τους εκμεταλλευτικούς συντελεστές που βαραίνουν τη σταφίδα μας.
Ποίοι είναι αυτοί οι επιβαρυντικοί συντελεστές; Θα τους ιδούμε τώρα με τη σειρά. Και αρχίζουμε από το προστατευτικό σύστημα, το πολυσύνθετο και βλαβερό προστατευτικό σύστημα. Οταν άρχισε η κρίση της σταφίδας από το 1895, εφαρμόστηκε ένα σύστημα προστασίας που είχε για σκοπό ν’ αφαιρεί από την αγορά ένα μέρος της παραγωγής για να μην εκμηδενίζονται οι τιμές από την υπερβολική προσφορά. Το σύστημα αυτό είνε το υποχρεωτικό παρακράτημα στην εξαγωγή. Στην αρχή 15%, αργότερα 35% και τέλος σήμερα 50%. Αν δηλαδή ένας έμπορος πρόκειται να βγάλει στο εξωτερικό 1000 λίτρα σταφίδα, είνε υποχρεωμένος να καταθέσει στο τελωνείο δελτία για 500 χιλιόλιτρα. Τα δελτία αυτά σημαίνουν ότι αγόρασε 500 χιλιόλιτρα σταφίδα και την παρέδωσε στις Γενικές Αποθήκες για λογαριασμό του ΑΣΟ. Τα δελτία εννοείται τα αγοράζει ο έμπορος από τους παραγωγούς που έχουνε παραδώσει τη σταφίδα τους στο παρακράτημα και πήραν απέναντι δελτία. Γύρω από την προπούληση και προαγορά των δελτίων αυτών και γύρω από την τιμή τους γίνεται μια φοβερή κυβεία, που ξεσπάει κατά κανόνα στο κεφάλι των παραγωγών.
Μ’ αυτό τον τρόπο ο Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός που είνε σήμερα επιφορτισμένος με τη διαχείριση του παρακρατήματος σοδιάζει δωρεάν ποσό ίσο με το μισό από την όλη εξαγωγή. Αν δηλαδή έχουμε συνολική εξαγωγή 150 εκατομμύρια λίτρες, ο ΑΣΟ παίρνει 75 εκατομμύρια από κείνα που δεν πρόκειται να βγούνε στο εξωτερικό. Μένουν όμως άλλα 75 εκατομμύρια από την παραγωγή που δεν πρόκειται να εξαχθούν. Αυτά τι θα γίνουν; Αυτά θα αποτελέσουν τα πλεονάσματα και θα εξαγοραστούν από τον ΑΣΟ. Με τι λεφτά; Αν αγοραστούν προς 3.000 δραχμές το χιλιόλιτρο, χρειάζονται 225 εκατομμύρια. Πού θα βρεθούν;
Από τη βιομηχανοποίηση της σταφίδας και όλη την άλλη κατανάλωσή της στο εσωτερικό, εισπράττονται σήμερα 110 εκατομμύρια δραχμές. Χρειάζονται άλλα 115 εκατομμύρια και εχτός απ’ αυτά χρειάζονται τα έξοδα του ΑΣΟ και των Γενικών Αποθηκών που έφτασαν τα 40 εκατομμύρια το χρόνο ενώ χρειάζονται ακόμα οι ληστρικοί τόκοι των δανείων που θα κάνει η Εθνική Τράπεζα στον Οργανισμό.
Ολα τα ποσά αυτά δεν υπάρχει άλλος να τα πληρώσει από την εξαγωγή. Αν λοιπόν τα ποσά αυτά είνε λόγου χάριν 150 εκατομμύρια δραχμές και πρόκειται να εξαχθούν 150 εκατομμύρια ενετικές λίτρες, άρα θα πρέπει να επιβαρυνθεί κάθε λίτρα με μια δραχμή ή το κάθε χιλιόλιτρο με 1.000 δραχμές. Αυτή είνε λοιπόν η δεύτερη επιβάρυνση της εξαγωγής που ονομάζεται εξαγωγική εισφορά.
Κάθε λοιπόν χιλιόλιτρο σταφίδας που πρόκειται να βγει στο εξωτερικό επιβαρύνεται: α) με το παρακράτημα, β) με την εξαγωγική εισφορά, γ) με τοπικούς φόρους, δ) με κόμιστρο, ε) με συναλλαγματικό παρακράτημα. Φαντασθείτε λοιπόν ένα δρόμέα που πρόκειται να τρέξει με άλλους συναγωνιστές και του κρεμάνε στα πόδια τόσο βάρος όσο το βάρος του σώματός του ή και περισσότερα και αμέσως θα καταλάβετε αν αυτός πρόκειται ποτέ να φτάσει στο τέρμα όχι πρώτος, αλλ’ ούτε και τελευταίος.
Αυτή είνε η τραγική μοίρα της σταφίδας με την “προστασία” που της γίνεται από το πολυθρύλητο αυτό προστατευτικό σύστημα.
