Γιατί το κεφάλαιο στην τελευταία ανάλυση κρατάει στα χέρια του και το εμπόριο και τη βιομηχανία και το ίδιο το κράτος. Μα και το ίδιο το κράτος αντιμετωπίζει τη σταφίδα σαν εκμεταλλευτής. Το κράτος που “προστατεύει” τη σταφίδα φροντίζει να παίρνει απ’ αυτήν: α) συναλλαγματικό παρακράτημα που την επιβαρύνει με 120 δραχμές το χιλιόλιτρο, δηλαδή με 168 εκατομμύρια δραχμές κάθε χρόνο, β) έγγειο φόρο 40 εκατομμύρια δραχμές κάθε χρόνο, γ) φόρο για το πόσιμο οινόπνευμα 63 δραχμές το κιλό, δηλαδή κοντά 200 εκατομμύρια το χρόνο, δ) φόρο για το φωτιστικό οινόπνευμα.

Ο “προστάτης” δηλαδή αυτός, αφού βρήκε το προϊόν συγκεντρωμένο και εξευτελισμένο και το πήρε κάτω από την διαχείρισή του, σκέφθηκε πως θα εισπράττει άκοπα και χωρίς σκοτούρες, όσο μπορεί περισσότερα.

Και όταν ξεσπάει η θύελλα και οι παραγωγοί πεινούν και σκοτώνονται για το ψωμί των παιδιών τους, το κράτος μόνο το δικό του μερδικό δεν εννοεί να εγγίξει.

Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος που καθορίζεται η τιμή της σταφίδας για το πόσιμο οινόπνευμα. Το κράτος ορίζει την εμπορική τιμή του οινοπνεύματος 80 δραχμές το κιλό. Επειτα λέει “απ’ αυτές τις 80 δραχμές, οι 63 είναι δικές μου” και τις εισπράττει. Επειτα λέει στη βιομηχανία: “Εσύ πόσα θέλεις;”. Και η βιομηχανία απαντάει κι’ αυτή, όσα της συμφέρει στο φανερό 7 ή 8 δραχμές το κιλό. “Πάρτα και συ” της λέει το κράτος. Τι μένει τώρα για τη σταφίδα; Ο,τι περίσσεψε απ’ τ’ αποφάγια του κράτους και της βιομηχανίας, 9-10 δραχμές το κιλό το οινόπνευμα ή 1.100 δραχμές το χιλιόλιτρο της σταφίδας απάνω κάτω. “Πάρτα εσύ λοιπόν αυτά σταφιδοπαραγωγέ!”.

Αυτό λέγεται προστασία της σταφίδας και των σταφιδοπαραγωγών από το κράτος. Αλλά το κράτος επεμβαίνει και με άλλο τρόπο απόλυτα εχθρικά για τα συμφέροντα των παραγωγών. Γιατί το κράτος σήμερα ουσιαστικά είναι κράτος των εκμεταλλευτών της σταφίδας, όσο και να φαίνεται πως η κυβέρνηση, στις κανονικές τουλάχιστον εποχές εξαρτιέται από την ψήφο των παραγωγών. Και γι’ αυτό είναι αδύνατο να ασκήσει ειλικρινή, πραγματικό και αυστηρό έλεγχο απέναντι σ’ όλους εκείνους που λυμαίνονται το προϊόν, είτε έμποροι είνε, είτε εταιρείες βιομηχανικές, είτε τραπεζικοί οργανισμοί. Απεναντίας μάλιστα το κράτος κάθε φορά σαν κόμμα που κυβερνάει, θέλοντας να κάνει τα προσωπικά ρουσφέτια και να επιτύχει κομματικά ωφελήματα, έρχεται σε μια αδιάκοπη συναλλαγή με όλους τους παράγοντες, διαφθείρει τους προστατευτικούς οργανισμούς και όσα μέτρα εμπειρικά και σπασμωδικά νομοθετεί ποτέ δεν αποβλέπουνε στο αληθινό συμφέρον των παραγωγών ή ποτέ στο τέλος δεν εφαρμόζονται προς όφελός τους.

Και μου έκανε την πιο παράδοξη εντύπωση, ότι παρουσιάστηκαν και εδώ στη σταφιδική επιτροπή άνθρωποι, που πριν λίγο καιρό ακόμη ήταν υπουργοί και μάλιστα υπουργοί που είχανε στη δικαιοδοσία τους την προστασία της σταφίδας, ήτανε δηλαδή αυτοί το κράτος και όμως ήρθαν εδώ και κατέκριναν το κράτος, πως δεν έλαβε τούτο ή εκείνο το μέτρο υπέρ της σταφίδας και πρότειναν διάφορα μέτρα, που μπορούσαν αξιόλογα αυτοί να τα πάρουν, ως υπουργοί όμως έκαναν τότε τα αντίθετα.

Εσυμπληρώσαμε λοιπόν, την εξέταση όλων των συντελεστών του σταφιδικού προβλήματος. Εξετάσαμε τον παραγωγό, τη σταφίδα, την κατανάλωση, το προστατευτικό σύστημα, το εμπόριο, τη βιομηχανία, το κεφάλαιο και τις τράπεζες και τέλος το κράτος. Τώρα μπορούμε να εκτιμήσουμε τη σημασία και το ρόλο του καθενός απ’ αυτούς και προς ποια κατεύθυνση πρέπει να ζητήσουμε τη λύση του προβλήματος και τη σωτηρία των παραγωγών.

Βάση ακλόνητη για τη λύση που θα προτείνουμε θα είναι το συμφέρο του παραγωγού και μόνον αυτού. Ολους τους άλλους προστατευτικούς και εκμεταλλευτικούς συντελεστές ή θα τους απομακρύνουμε ή θα τους υποτάξουμε στο συμφέρο του παραγωγού.

Ξεκινώντας λοιπόν από αυτή την ακλόνητη βάση, φρονούμε και διακηρύττουμε, πως το πρόβλημα αυτό μπορεί να λυθεί απόλυτα για το συμφέρον του παραγωγού. Η λύση που θα επιτύχει αυτό το αποτέλεσμα θα είναι και η οριστική λύση του ζητήματος.

Επειδή όμως αυτή η οριστική λύση δεν μπορεί να εφαρμοστεί αμέσως γιατί δεν υπάρχουν ακόμη όλοι οι όροι που θα ευνοήσουν την επιτυχία της και συνάμα είναι απόλυτη ανάγκη να δώσουμε και αμέσως τώρα μια λύση που θα προστατέψει όσο μπορεί περισσότερο τα συμφέροντα του παραγωγού και με τις σημερινές συνθήκες, θα προτείνουμε και ποια πρέπει να είναι η προσωρινή αυτή λύση, που θα δοθή τούτη τη χρονιά. Τώρα λοιπόν θα σας εκθέσω πρώτα την οριστική λύση που προτείνουμε και ύστερα την προσωρινή».

*

Εξαιρετικά μεθοδική και αποκαλυπτική ανάλυση από το Δημήτρη Γληνό, δυστυχώς όμως στις διαθέσιμες πηγές, ενώ υπάρχουν τα φύλλα των εφημερίδων, λείπουν οι σελίδες με το τελευταίο μέρος στο οποίο διατυπώνονται οι προτάσεις.

Η σταφιδική επιτροπή συνεχίζει τις εργασίες της και βγάζει το πόρισμα για την εσωτερική κατανάλωση:

«Εις τα γραφεία του ΑΣΟ συνεχίσθησαν χθες οι εργασίες της 15μελούς επιτροπής του σταφιδικού. Η όλη συζήτησις κατηναλώθη κυρίως με τα ληφθησόμενα μέτρα διά την νέαν παραγωγήν και την παγίωσιν αυτών. Ο κ. Λουπινάς και άλλοι ετόνισαν την ανάγκη απορροφήσεως εν τω εσωτερικώ 150 εκατομμυρίων λιτρών. Επίσης την ανάγκη ελαττώσεως των εξαγωγικών βαρών, της αυξήσεως της εξαγωγής και της εξασφαλίσεως διά την νέαν εσοδείαν ελαχίστης τιμής καλυπτούσης το κόστος καλλιέργειας όπερ εφέτος είναι αρκετά ηυξημένον λόγω των καιρικών συνθηκών. Ακολούθως ομίλησαν οι κ. κ. Μερκούρης του Επιμελητηρίου Πύργου, Μοδινός του Χημείου του Κράτους και Κριμπάς καθηγητής, οίτινες υποστήριξαν την ανάγκην καθορισμού τοπικού παρακρατήματος προς βελτίωσιν της ποιότητος. Εν τέλει η επιτροπή διετύπωσε το πρώτον υπ’ αυτής διαπιστωθέν πόρισμα επί του ζητήματος της ευρυτέρας χρησιμοποιήσεως της σταφίδος εν τη βιομηχανία ως εξής:

Συζητηθέντος του θέματος της βιομηχανοποιήσεως της σταφίδος και της χρησιμοποιήσεως όσον το δυνατόν μεγαλυτέρων ποσοτήτων σταφίδος και της εξασφαλίσεως ικανοποιητικών τιμών, η επιτροπή διαπιστώσα την ομοφώνως διαπιστώσα εν τω συνεδρίω ριφθείσαν γνώμην, εκφράζει την γνώμην ότι δέον να γίνη ρύθμισις της νομοθεσίας περί φορολογίας οινοπνεύματος και αμβύκων ούτως ώστε και τα συμφέροντα του δημοσίου να εξασφαλισθούν από την διαφοράν του φόρου και αι δεδικαιολογημέναι απαιτήσεις της σταφιδοπαραγωγής να εξυπηρετηθούν διά της χρησιμοποιήσεως μεγαλυτέρου ποσού σταφίδος προς παραγωγήν οινοπνεύματος και καθορισμού καλυτέρας τιμής της ήδη καθορισμένης των εκπροσώπων των παραγωγών δηλωσάντων ότι θεωρούν ικανοποιητικήν την τιμήν των 2.500 δραχμών κατά ενετικόν χιλιόλιτρον» (1322).

(1322) “Σημαία” 5/6/1936