ΚΑΡΑΤΖΑ ΔΗΜΑΡΧΟΥ
ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Με δεδομένο το γεγονός ότι υπάρχει η ονοματοθεσία για τον δήμαρχο Ιωάννη Καρατζά στο δρόμο μπροστά από το Δημαρχείο, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η «Δημάρχου Καρατζά» αφορά το πρόσωπο του Γεώργιου Καρατζά. Φαρμακοποιός στο Νησί, διέθετε ιδιόκτητο τυπογραφείο από το οποίο εκδόθηκε η πρώτη εφημερίδα της Μεσσήνης που είχε το όνομα «Πάμισος» (κατά διαστήματα από το 1872 μέχρι το 1883). Την εποχή της δημαρχοντίας του αδελφού του Ιωάννη Καρατζά υπηρετούσε ως επικεφαλής της δημοτικής αστυνομίας και συνέβαλε αποφασιστικά στον περιορισμό της ζωοκλοπής που αποτελούσε πληγή για τον τόπο. Εξελέγη για πρώτη φορά δήμαρχος στις αρχές Ιουλίου 1887 και πολύ αργότερα το 1905 για 2 χρόνια καθώς τις εκλογές του 1907 κέρδισε ο Δημήτριος Φεσσάς με τον οποίο βρισκόταν σε πολύχρονη αντιπαλότητα. Σύμφωνα με ταξιδιωτικό ρεπορτάζ του 1896 επί δημαρχοντίας του η πόλη απέκτησε «δημοτικόν κατάστημα, νεόδμητον, μεγαλοπρεπή ναό βυζαντινού ρυθμού». Πρόκειται για την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη η οποία είχε κατεδαφιστεί στους σεισμούς του 1886.
Επί δημαρχοντίας του, το 1890, ιδρύθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της
24ης Αυγούστου «δημοτικόν Γυμνάσιον εν Μεσσήνη». Το σχολείο συντηρούσε ο Δήμος Παμίσου. Δύο μήνες πριν από την ίδρυσή του, με νόμο «Περί προσθέτου φόρου υπέρ του Δήμου Παμίσου προς ίδρυσιν και συντήρησιν δημοτικού Γυμνασίου εν Μεσσήνη», η Πολιτεία είχε επιτρέψει στο δήμο να επιβάλει πρόσθετη φορολογία στη σταφίδα και τα σύκα της περιοχής, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι πόροι για τη συντήρησή του. Από τότε, όταν δεν επαρκούσαν οι δημοτικοί φόροι, οι πρόσθετες δαπάνες καλύπτονταν είτε με επιπλέον φόρους, είτε με πόρους του Λιμενικού Ταμείου. Το Γυμνάσιο παρέμενε δημοσυντήρητο τουλάχιστον μέχρι το 1905. Ακολούθησε ανοδική πορεία και μέσα σε πέντε χρόνια είχε γίνει τετρατάξιο, περνώντας στη δεύτερη θέση από την άποψη του μαθητικού δυναμικού, μετά το Γυμνάσιο Καλαμάτας. Σε αυτό δίδαξαν σπουδαίοι καθηγητές της εποχής όπως ο μαθηματικός Νικόλαος Δημόπουλος, ο Οθων Ρέντζος και ο Αντ. Τραυλαντώνης.

ΚΑΡΑΤΖΑ ΙΩΑΝΝΗ
ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Υπηρετούσε δήμαρχος Παμίσου το 1868, ενδεχομένως μεταβατικός καθώς την ίδια χρονιά, ο πρώτος εκλεγμένος με άμεση ψηφοφορία δήμαρχος Νικόλαος Μιχάλος, είχε θέσει υποψηφιότητα για τη θέση του βουλευτή. Το 1871 εξελέγη βουλευτής στη θέση του Ιωάννη Παπατσώνη που πέθανε. Τον ίδιο χρόνο γίνονται δημοτικές εκλογές και βρίσκεται πάλι στη θέση του δημάρχου. Το 1872 εκλέγεται βουλευτής. Την άνοιξη του 1879 εξελέγη δήμαρχος Παμίσου, θέση στην οποία βρέθηκε τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 1882. Και σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν ήταν η τελευταία περίοδος που διετέλεσε δήμαρχος και άφησε την «σκυτάλη» στον αδελφό του Γεώργιο. Σύμφωνα με τιμητική στήλη που τμήμα της υπάρχει ακόμη στο νεκροταφείο της πόλης, είχε πεθάνει το 1888. Με βάση το ταξιδιωτικό οδοιπορικό του 1896 ο Ιωάννης Καρατζάς στη διάρκεια της θητείας του η πόλη απέκτησε «λαμπράν δημοτικήν σχολήν αρρένων, δημοτικήν αγοράν». Οσον αφορά το σχολείο, είναι προφανές ότι πρόκειται περί λάθους καθώς τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι ιδρύθηκε επί δημαρχοντίας του αδελφού του Γεώργιου Καρατζά.

ΚΑΡΕΛΛΑ
ΚΑΡΕΛΛΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Γεννήθηκε στο Νησί και πήρε μέρος ως ανθυπασπιστής στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913. Από τις κακουχίες προσβλήθηκε από τυφοειδή πυρετό και πέθανε στις 7 Ιουνίου 1913 στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Φιλιππιάδας όπου είχε διακομισθεί. Σύμφωνα με άλλη στρατιωτική ιστορική πηγή, πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 18 Δεκεμβρίου 1913.

ΚΕΦΑΛΑ
ΚΕΦΑΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Αγωνιστής του 1821 που γεννήθηκε στο Δυρράχι το 1790. Μυήθηκε στη
Φιλική Εταιρεία από τον Παπαφλέσσα και εργάστηκε δίπλα του δραστήρια για την διάδοση των ιδεών της. Επικεφαλής πολλών συμπατριωτών του και των αδελφών του Θεόδωρου και Δημήτριου, ήρθε σε ένοπλη σύγκρουση με τους Τούρκους από το Νοέμβριο του 1820. Πήρε μέρος στην κατάληψη της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821 και στη συνέχεια πολέμησε στο Λεβίδι και το Βαλτέτσι. Επικεφαλής δύναμης 600 ανδρών πήρε στη συνέχεια μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς. Κατά το λαϊκό θρύλο, επειδή συνεχώς ανεβάλλετο η παράδοση της πόλης με παράταση των διαπραγματεύσεων, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με τους συμπολιορκητές του, παραβίασε τη
λεγόμενη «πόρτα του Ναυπλίου» και μπήκε στην πόλη. Για το θέμα αυτό ο Φωτάκος γράφει ότι «εισήλθε μετά των Τσακώνων» στην Τρίπολη. Είναι ιστορικά βεβαιωμένο πως ήταν οι πρώτοι που μπήκαν στην πόλη, όταν ο οπλαρχηγός Δούνιας από την Κυνουρία σκαρφάλωσε στα τείχη και άνοιξε την πύλη του Ναυπλίου. Πήρε μέρος σε πολλές ακόμη πολεμικές επιχειρήσεις μέχρι και στη Στερεά Ελλάδα. Στον εμφύλιο στάθηκε στο πλευρό του Παπαφλέσσα. Τον ακολούθησε με τους άνδρες του στο Μανιάκι, όπου και έπεσε στις 20 Μαΐου 1825, μαχόμενος κατά των δυνάμεων του Ιμπραήμ. Κατά τον Φωτάκο «λέγουσιν ότι κατά την ακμήν της μάχης ηθέλησε να φύγει και εκεί
εσκοτώθη», καθώς το πτώμα του βρέθηκε μακρύτερα από το σημείο που είχαν σκοτωθεί οι άλλοι σύμφωνα με μαρτυρία Γάλλου «εξ εκείνων, οίτινες ήσαν μαζί με τους Τούρκους».

ΚΟΔΡΙΓΚΤΩΝΟΣ
ΚΟΔΡΙΓΚΤΟΝ ΕΔΟΥΑΡΔΟΣ
Αγγλος ναύαρχος που συνέδεσε το όνομά του με την απελευθέρωση
της Ελλάδας από τους Τούρκους, καθώς ηγήθηκε του συμμαχικού στόλου στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Γεννήθηκε το 1770 και πέθανε το 1851. Ως κυβερνήτης του πλοίου «Ωρίων» πήρε μέρος στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ το 1805 υπό τις διαταγές του Νέλσoνα και στη συνέχεια διακρίθηκε στις ναυτικές επιχειρήσεις των Αγγλων κατά των Αμερικανών. Το 1825 έγινε αντιναύαρχος και διορίστηκε διοικητής του αγγλικού στόλου στη Μεσόγειο. Εστάλη από την αγγλική κυβέρνηση για την εφαρμογή των όρων του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου, το οποίο προέβλεπε την κατάπαυση των εχθροπραξιών και τη σύναψη ειρήνης μεταξύ της Πύλης και της ελληνικής κυβέρνησης. Οταν ο συμμαχικός στόλος περιέσφιξε το Ναβαρίνο όπου βρισκόταν ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, ως αρχαιότερος ετέθη επικεφαλής του. Η απόφαση για είσοδο στο λιμάνι οδήγησε στη ναυμαχία κατά παράβαση των οδηγιών που υπήρχαν. Στη συνέχεια κατόρθωσε να πείσει τον Μωχάμετ Αλή να
ανακαλέσει τον Ιμπραήμ στην Αίγυπτο. Επικρίθηκε για τις ενέργειές του από την αγγλική διπλωματία και μπήκε σε δυσμένεια. Αργότερα δικαιώθηκε, αποκαταστάθηκε και προήχθη σε ναύαρχο. Θεωρήθηκε ως «ο από μηχανής θεός» της ελληνικής Επανάστασης.

ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΓΙΑΝΝΗ
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
Κλεφτοκαπετάνιος, παππούς του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη που συνελήφθη στο Νησί από τους Τούρκους το 1772, οδηγήθηκε στην Ανδρούσα όπου του ακρωτηρίασαν χέρια και πόδια και στη συνέχεια τον κρέμασαν.
Η ονοματοθεσία στη Μεσσήνη -και μάλιστα στο συγκεκριμένο σημείο-
οφείλεται στον ισχυρισμό που διατυπώνει ο Θεόδ. Τσερπές σχετικά με την σκληρή μάχη που έγινε στην πόλη κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών το 1770.
Σύμφωνα με τον ισχυρισμό αυτό: «Η μεγάλη μάχη της Μεσσήνης κατά τον συνάδελφον κ. Τάσον Γριτσόπουλον που έχει πολύ ασχοληθεί με το θέμα των Ορλωφικών, φαίνεται πως άρχισε στις 13/25 Μαΐου και κράτησε 3 ή 4 ημέρες. Η μάχη ήταν φονικότατη. Από μέρους των Ελλήνων διηύθυναν τη μάχη ο υπέργηρος Γιάννης Κολοκοτρώνης, με το στρατηγικότατο γιο του Κωνσταντίνο (πατέρα του γέρου του Μωρηά), ο Γιώργης Φλέσσας παππούς του Παπαφλέσσα κι ο αρχηγός Γιάννης Σκυλογιάννης (Μαυρομιχάλης). Από τα τρία σώματα αυτά ο Κώστας Κολοκοτρώνης με την τεχνική του ξεγλίστρησε με όχι μεγάλες ζημιές, μόνο που πιάσανε το Γερο-Κολοκοτρώνη τον πατέρα του, ζωντανό και τον πήγαν στην Ανδρούσα όπου τον κρέμασαν».
Οι ιστορικές μαρτυρίες όμως είναι εντελώς διαφορετικές. Κατ' αρχήν ο  Τάσος Γριτσόπουλος δεν αναφέρεται καθόλου σε συμμετοχή του Γιάννη και Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη στη μάχη του Νησιού. Ο Τάκης Κανδηλώρος -τον οποίο επικαλείται συχνά ο Θεόδωρος Τσερπές- σημειώνει ότι στη μάχη της Τρίπολης που προηγήθηκε αυτής στο Νησί «οι διάσημοι οπλαρχηγοί Παναγιώταρος και Κ. Κολοκοτρώνης και οι επίσημοι των Μανιατών αρχηγοί ουδαμού φαίνονται. Ισως ήσαν δυσαρεστημένοι, διότι η αρχηγία ανετέθη εις ένα πλοίαρχον Ελληνα και ένα Ρώσον λοχαγόν». Μετά τα όσα συνέβησαν στην Τρίπολη με την κάθοδο των Τουρκαλβανικών στρατευμάτων, ο Κανδηλώρος γράφει ότι «βλέπων την γενικήν καταστροφήν της εγκαταληφθείσης Αρκαδίας ο Γιάννης Κολοκοτρώνης έστειλε προς τον εν τω στρατοπέδω της Μεγαλοπόλεως βλάμην του Λαλαίον τεσσάρας φορβάδας, υπομνήσκων συμφωνίαν, καθ' ήν αν έλθουν Φράγγοι και πάρουν τον Μωρηάν να τον γλυτώνη ο Κολοκοτρώνης αν όμως επικρατήσουν οι Τούρκοι να τον γλυτώνη ο Λαλιώτης».
Τα όσα προαναφέρθηκαν σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματα δεν κάνει καμία αναφορά στα γεγονότα αυτά, δείχνουν ότι δεν προκύπτει από κάποια αξιόπιστη ιστορική πηγή η συμμετοχή των Κολοκοτρωναίων στη μάχη του Νησιού. Η οικογένεια Κολοκοτρώνη όμως βρισκόταν εν διωγμώ και μετά τη γέννηση του Θεόδωρου στο Ραμοβούνι κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών, μετακινήθηκε και έμεινε κρυμμένη στο Πεταλίδι. Σύμφωνα με τον Τάκη Κανδηλώρο «όταν τω 1772 ο υπερεξηκοντούτης γέρων «επαραθαρρεύθη κ' επήγε εις το Νησί» προδοθείς συνελήφθη υπό των ποθούντων να τον εκδικηθούν Τούρκων και μεταφερθείς εις Ανδρούσα εβασανίσθη σκληρότατα. Αφού του έκοψαν την χείρα και τους
πόδας, τον απηγχόνησαν εις θέσιν, ην εδείκνυον κατόπιν οι Ελληνες εις τον δισέγγονόν του Κολίνον. Κατά το 1772 όλη η οικογένεια απεσύρθη εκ Πεταλιδίου εις Μάνην και ενέτεινε τας προσπαθείας της προς εκδίκησιν του μαρτυρίου του γερο-Γιάννη».
Η πληροφορία αυτή βασίζεται στο διάλογο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη με το γιο του Κολίνο σύμφωνα με την οποία όταν έμεναν το Πεταλίδι «ο Γιάννης Κολοκοτρώνης μιαν ημέραν επαραθαρρεύθη και επήγεν εις το Νησί. Εκεί τον επρόδωσαν, και απέκει τον επήραν οι Τούρκοι οι Ανδρουσιανοί, και, αφ' ου του έκοψαν τα ποδάρια και τα χέρια, έπειτα τον εκρέμασαν». Οπως λέει ο ίδιος, τότε ήταν 2 χρονών πράγμα που σημαίνει ότι το περιστατικό συνέβη το 1772.
Στα απομνημονεύματα, η μόνη αναφορά που κάνει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στον παππού του, είναι η φράση: «Εις την Ανδρούσαν εσκοτώθη ο γέρο Γιάννης Κολοκοτρώνης, έπειτα τον εκδίκησε ο υιός του. Ο γέρο-Γιάννης Κολοκοτρώνης, του έκοψαν χέρι και πόδια και τον εκρέμασαν».

Από το βιβλίο του Ηλία Μπιτσάνη
«Το Νησί (Μεσσήνη)
στο χώρο και το χρόνο»

Η συνέχεια το επόμενο Σάββατο