ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗ
ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΘ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Ευεργέτης από το Νησί ο οποίος δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά στην Αθήνα και διατηρούσε στη συμβολή των οδών Σαλαμίνος και Πειραιώς βιοτεχνία κατασκευής εξαρτημάτων βαλιτσών και τσαντών.
Με διαθήκη το 1974 άφηνε στο Δήμο Μεσσήνης: Σπίτι και βιοτεχνία στην Αθήνα. Οικόπεδο 4,5 στρεμμάτων δίπλα στο δρόμο προς την Μπούκα και το παλιό αγροκήπιο του ΑΣΟ που περιήλθε στο δήμο. Ελαιοπερίβολο 10 στρεμμάτων στου Τζόρι. Σκοπός της δωρεάς ήταν η ίδρυση Γηροκομείου ή Νοσοκομείου.
Τελικά στο δήμο έχει φθάσει οικόπεδο 1,5 στρεμμάτων από το ακίνητο της Μπούκας και μετά από τροποποίηση των σκοπών της διαθήκης, το ποσό από την εκποίησή του θα χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση κτηρίου της Φιλαρμονικής στο οικόπεδο που δώρησε ο Κων. Μπουφέας (Τσούση και Καρελλά).

ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ
ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Παπάς στην ενορία του Αγίου Δημητρίου από το 1934 (προερχόμενος από την ενορία Δρακονερίου) μέχρι το 1976 που συνταξιοδοτήθηκε. Πρώτος παπάς στην εκκλησία ήταν ο Ανδρέας Μαυροειδής από το 1821 μέχρι το 1865 που πέθανε και ακολούθησαν: Ο Κωνσταντίνος Πατρίκης από το 1855 μέχρι το 1887 που πέθανε. Ο Δημήτριος Μαυροειδής από το 1865 μέχρι το 1925 που πέθανε. Ο Αναστάσιος Βλαχάκης από το 1870 μέχρι το 1900. Ο Γεώργιος Ζαφειρόπουλος από το 1888 μέχρι το 1933 που πέθανε. Ο Κωνσταντίνος Ρούτσης από το 1900 μέχρι το 1933 που πέθανε. Ο Βασίλειος Μαυροειδής στο διάστημα που προαναφέρθηκε. Ο Ανδρέας Καραγιώργης από το 1977 προερχόμενος από την ενορία Αγίου Γεωργίου Τσουκαλέικων μέχρι σήμερα.

ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΝΝΗ Ή ΣΚΥΛΟΓΙΑΝΝΗ
ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ-ΣΚΥΛΟΓΙΑΝΝΗΣ
Πρόκειται για δύο διαφορετικά πρόσωπα τα οποία έδρασαν στο Νησί κατά τη διάρκεια των «Ορλωφικών» το 1770. Η σύγχυση οφείλεται στην ταύτιση που έκανε στο βιβλίο του ο Θεοδ. Τσερπές ο οποίος πέραν των άλλων αναφέρει για τη μάχη στο Νησί ότι «τον αρχηγό Γιάννη Μαυρομιχάλη (οι Τουρκαλβανοί) τον ανάγκασαν να υποχωρήσει και να κλειστεί στο Μελίπυργο, όπου τον ανατίναξαν και λαβωμένο τον σκότωσαν μαζί με τα παιδιά του, πλην του μικρού Γιωργάκη, ο οποίος εξισλαμίσθη και αργότερα έγινε ναύαρχος της Τουρκίας, υπό το όνομα Σουκιούρμπεης. Ελάχιστοι από το ισχυρό σώμα του Σκυλογιάννη γύρισαν ζωντανοί στη Μάνη».
Πρόκειται για ένα ιστορικό ζήτημα που έχει διαλευκάνει πλήρως ο ακαδημαϊκός Σωκρ. Κουγέας με ανακοίνωση στην Ακαδημία Αθηνών ήδη από το 1955, ενώ τις απόψεις του έχει υιοθετήσει και ο Τ. Γριτσόπουλος στο σχετικό έργο του το 1967. Ολως παραδόξως ο Θεοδ. Τσερπές παρά το γεγονός ότι αναφέρεται στο έργο του τελευταίου, έχει αγνοήσει τα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Γιάννης Μαυρομιχάλης και ο Σκυλογιάννης είναι δύο διαφορετικά πρόσωπα. Και ακόμη ότι ο πρώτος αιχμαλωτίσθηκε και ο δεύτερος σκοτώθηκε στη μάχη στο Νησί.
Η πλησιέστερη στα γεγονότα αναφορά, της οποίας χρήση κάνουν όλοι όσοι ασχολούνται με την τοπική ιστοριογραφία εδώ και δεκαετίες, είναι αυτή του Γάλλου περιηγητή Καστελάν ο οποίος βρέθηκε στην περιοχή το 1796 και μίλησε με «Μοραΐτη νομάδα» στην περιοχή της Μεθώνης. Ο Καστελάν αναφέρει ότι αυτός «υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας μέρους των γεγονότων που συνθέτουν αυτήν την διήγηση και συμφωνούν εξ άλλου ικανοποιητικά με μια έκθεση των γεγονότων του πολέμου του 1770, που έχω από τον κ. ντε Μπερμόν».
Διηγείται ο αυτόπτης μάρτυς: «Ενα σώμα πέντε χιλιάδων Τούρκων ή Αλβανών, με αρχηγό τον Αγή Ισμάν μπέη κατευθύνθηκε στο Νησί, κατέλαβε την πόλη αυτή που ήταν ανυπεράσπιστη εκείνο τον καιρό και την παρέδωσε στις φλόγες. Εκεί άρχισαν και οι καταστροφές μας. Στο Νησί έπεσε ένας από τους ηρωικότερους αρχηγούς μας. Αιχμαλωτίστηκε ο αδελφός κάποιου σπουδαίου Μανιάτη καπετάνιου, ο Μαυρομιχάλης. Τα βασανιστήρια και η προοπτική ενός φρικτού θανάτου, έκαμψε τη δύναμη του χαρακτήρα του: διέφυγε το βασανιστήριο του ανασκολοπισμού χάρη στην υπόσχεσή του στους Τούρκους να χρησιμοποιήσει όλη του την επιβολή στους συμπατριώτες του, για να τους πείσει να καταθέσουν τα όπλα και να αποσυρθούν στα βουνά τους. Οι Μανιάτες μας πρόδωσαν και έχοντας πάρει μέρος στην Επανάσταση μόνο με την ελπίδα του πλιάτσικου, συμφώνησαν να εγκαταλείψουν τη συμφωνία και πράγματι αποτραβήχτηκαν».
Η μετάφραση του κειμένου προέρχεται από την παρουσίαση εργασίας της Χαριτίνης Βελισσαρίου στο Γ’ Τοπικό Συνέδριο Μεσσηνιακών Σπουδών και έχει μια ουσιώδη διαφορά από αυτήν της οποίας έκαναν χρήση τόσο ο Σωκρ. Κουγέας, όσο και νεότεροι μελετητές. Υπάρχει η φράση «στο Νησί έπεσε ένας από τους ηρωικότερους αρχηγούς μας» (που δεν υπήρχε σε προηγούμενες μεταφράσεις) η οποία αναφέρεται κατά πάσα πιθανότητα στον Σκυλογιάννη, ενώ κατηγορηματικά αναφέρεται σε αιχμαλωσία του Μαυρομιχάλη. Την υπόθεση αυτή για το Σκυλογιάννη, ενισχύει η αναφορά στο ανέκδοτο έργο του Κ. Ι. Φλέσσα «Ιστορία του Ιερού Αγώνος κατά τε της Τουρκίας και της Αυστριακής Αυτοκρατορίας» που έθεσε στη διάθεσή μας ο Τίμος Κ. Φλέσσας. Εχει γραφτεί περί τα τέλη του 19ου αιώνα και είναι επίσης μια από τις εγγύτερες μαρτυρίες προς τα γεγονότα. Σύμφωνα με αυτό, ο παππούς του Παπαφλέσσα Γεώργιος Δημ. Φλέσσας, με 150 Μεσσήνιους "έσπευσαν εν Νησίον προς υποστήριξιν του Ιωάννη Σκυλογιάννη, συγγενούς του Π. Γερακάρη, και εν τη οχυρά οικία του Χατζή Γεωργίου, του καλούμενου Πληγούρη, επολιορκήθησαν υπό των αίφνης κατελθόντων εκ Τριπόλεως Τούρκων και εφονεύθησαν άπαντες μεταδοθέντος του πυρός εις την οικίαν". Πρέπει να σημειωθεί ότι το όνομα Π. Γερακάρης εμφανίζεται στο Νησί το 1700 περίπου, κατά την απογραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Ο Σωκρ. Κουγέας εκφράζει την πεποίθηση ότι "κατ’ αλήθειαν η επωνυμία αύτη είναι ζήτημα αν ανήκη εις Μαυρομιχάλην, διότι αφ’ ενός μεν ουδαμού της γραπτής Μαυρομιχαλικής ή άλλης τινός παραδόσεως αύτη συναντάται, αφ’ ετέρου δε διότι ο αγωνισθείς εις Νησί Ιωάννης Μαυρομιχάλης αιχμαλωτίσθη και δεν έπεσε, όπως κοινώς φέρεται πεσών εκεί ο Σκυλογιάννης». Και προσθέτει: «Δεδομένου ότι ουδεμία εκ των σύγχρονων εντοπίων ή ξένων πηγών, ούτε σοβαρός τις ιστορικός αναφέρει "Σκυλογιάννην" Μαυρομιχάλην, και ότι ο πρωτοστατήσας εις την Ορλωφικήν επανάστασιν προεστός της Καλαμάτας Μπενάκης, ο καταγόμενος εκ της οικογενείας Γερακάρη της Μάνης, είχεν εξοπλίσει ίδιον σώμα εξ εκλεκτών 400 Μανιατών, δεν είναι απίθανον μεταξύ τούτων να υπήρχε δευτερεύων τις, αλλά γενναίος καπετάνιος εκ της οικογενείας Γερακάρη ονομαζόμενος Ιωάννης, πολεμήσας και πεσών εις το Νησί με το παρωνύμιον Σκυλογιάννης, το τιμητικόν δε τούτο παρωνύμιον διά του λαϊκού θρύλου απεδόθη εις τον εις επιφανεστέραν οικογένειαν ανήκοντα Μαυρομιχάλην».
Αξιοποιώντας όλες τις πηγές που αναφέρονται στα Ορλωφικά και την αλληλογραφία των καπεταναίων με τον Θεόδωρο Ορλώφ, ο Σωκρ. Κουγέας αποσαφηνίζει τα όσα έχουν σχέση με τη συμμετοχή των Μαυρομιχαλαίων. Στην αλληλογραφία αναφέρονται τρεις Μαυρομιχαλαίοι: Ο καπετάν Γιωργάκης Μαυρομιχάλης που ήταν ο αρχηγός της οικογένειας, ο γιος του καπετάν Πιέρος Μαυρομιχάλης (πατέρας του Πετρόμπεη) και ο ανεψιός του Στέφανος. Στα Ορλωφικά όμως έδρασαν περισσότεροι και είχαν το όνομα Γιάννης. Ο ένας είναι ο αδελφός του Γιωργάκη, ο οποίος αιχμαλωτίσθηκε στο Νησί και ο άλλος ο γιος του Γιωργάκη ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη του Αλμυρού. Σύμφωνα με τον Σωκρ. Κουγέα «η αιχμαλωσία του Ιωάννη Μαυρομιχάλη μαρτυρείται όχι μόνον από ελληνικάς και οικογενειακάς πηγάς, ως είναι τα Πρακτικά της Βουλής το 1846 και τα Σημειώματα του Ρήγα Παλαμίδη, αλλά και από ξένας συγχρόνους πηγάς του Βιλεμάν, του Καστελάν και άλλων. Ωστε τα υπό του Σάθα και άλλων ιστορούμενα περί ηρωϊκού και μαρτυρικού θανάτου αυτού και του υιού του είναι ανακριβή».
Ειδικότερα ο Ρουλιέρ σε βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 1807 βασιζόμενος σε πληροφορίες για τα γεγονότα, σημειώνει: «Ο Μανιάτης καπετάνιος Ιωάννης Μαυρομιχάλης εισέβαλε στο Νησί αφού εγκατέλειψε τους Ρώσους από δυσαρέσκεια. Του επιτέθηκαν 5.000 άνδρες, ταμπουρωμένοι από σπίτι σε σπίτι όλοι οι δικοί του ή σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν ή έφυγαν εκτός από 24. Αντιστάθηκε μέσα σε ένα σπίτι για τρεις ημέρες: Εικοσιδύο σκοτώθηκαν. Οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στο σπίτι και με έκπληξη είδαν να βγαίνει ένας γέρος πληγωμένος με ένα μικρό παιδί». Ο Τ. Γριτσόπουλος ταυτίζει τον πληγωμένο γέρο με τον Ιωάννη Μαυρομιχάλη και το παιδί με τον εξισλαμισθέντα στη συνέχεια γιο του. Οπως γράφει «πρόκειται περί του περίφημου εξωμότου Γεωργίου Ι. Μαυρομιχάλη, του μετονομασθέντος Μεχμέτ και τιμηθέντος διά του αξιώματος πλοιάρχου του τουρκικού στόλου, γνωστού δε ως Σουκιούρμπεη».
Εξ άλλου ο Ρήγας Παλαμίδης διέσωσε την αφήγηση του «γέροντα Π. Μαυρομιχάλη» σύμφωνα με την οποία «ο Γιαννάκης, ο αδελφός του Γεώργιου» συνελήφθη και οδηγήθηκε «με ένδεκα πληγάς εις το Καστέλι Ναυπλίου και μετά ταύτα διά μεσιτειών ελευθερώθη».
Παρακολουθώντας από έγγραφα την πορεία του αιχμαλωτισθέντος νεαρού Μαυρομιχάλη, ο οποίος το 1835 ήταν Πασάς της Ρόδου και ανακλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ο Σωκρ. Κουγέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι κατά την αιχμαλωσία του ήταν 12-13 χρόνων.
Σύμφωνα με τα όσα κατεγράφησαν στα Πρακτικά της Βουλής το 1846 όταν εκτέθηκαν οι υπηρεσίες της οικογένειας Μαυρομιχάλη προκειμένου να χορηγηθεί σύνταξη στο γηραιό τότε Πετρόμπεη, κατά την υποχώρηση των Μανιατών έγινε μάχη στον Αλμυρό στην οποία σκοτώθηκε ο Γιάννης Μαυρομιχάλης γιος του καπετάν Γιωργάκη και πληγώθηκε ο άλλος γιος του Πιέρος, αλλά τραυματισμένος και κολυμπώντας πέρασε στα Γιαννιτσάνικα για να διασωθεί.

ΜΕΘΥΣΜΕΝΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
ΜΕΘΥΣΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Το πιο γνωστό έργο του Σωτήρη Πατατζή που συνδέθηκε με τη Μεσσήνη. Το μυθιστόρημα αποτελεί γόνιμη σύνθεση της φαντασίας του συγγραφέα και προσωπικών του βιωμάτων, θραυσμάτων μνήμης από τη ζωή τα τελευταία χρόνια του μεσοπολέμου. Γράφτηκε το 1948, χρονιά κορύφωσης του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα.
Σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Ελλάδας, φθάνει ξαφνικά ένας περιπλανώμενος θίασος που αποτελείται από ανθρώπους λίγο ή πολύ αποτυχημένους, για να παίξει "Αμλετ". Ανάμεσά τους είναι και μια νέα, πολύ ωραία, που γρήγορα αναστατώνει όλους τους ανθρώπους της μικρής εκείνης πολιτείας, φουντώνει τα πάθη, ξυπνάει απωθημένες επιθυμίες, ζωντανεύει τα όνειρα και, γενικά, δίνει σε όλους την ευκαιρία να γνωρίσουν τον εαυτό τους ή τον διπλανό τους και να συνειδητοποιήσουν τη φθορά τους, τη μοναξιά τους και τη λαχτάρα τους για μια καλύτερη ζωή.
Μεταφέρθηκε ως σίριαλ στη μικρή οθόνη στο τέλος της δεκαετίας του 1970, σε σκηνοθεσία Κώστα Λυχναρά και με πολλούς γνωστούς πρωταγωνιστές (Βέρα Κρούσκα, Γιάννης Βόγλης, Χρυσούλα Διαβάτη, Ανδρέας Φιλιππίδης, Μαρία Μερτίκα, Νίκος Κούρος κ.α.). Σε αυτό η Αννα Βίσση τραγούδησε σε μουσική του Μ. Μικελή το μελοποιημένο ποίημα του Δημήτρη Ιατρόπουλου με τίτλο «Μεθυσμένη Πολιτεία» που ήταν εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα. Με βάση το υλικό αυτό δημιουργήθηκε ομότιτλη ταινία όταν ολοκληρώθηκε η προβολή του σίριαλ.

Από το βιβλίο του Ηλία Μπιτσάνη
«Το Νησί (Μεσσήνη)
στο χώρο και το χρόνο»

Η συνέχεια το επόμενο Σάββατο