Σταφιδοπαραγωγικός κόσμος, τελών εν επιφυλακή, αναμένει με αγωνίαν άμεσον ικανοποίησιν αιτημάτων του. Δηλώσεις υπουργού Εθνικής Οικονομίας περί αποστολής πρακτικών συνεδρίου καθίστανται ακατανόητοι, δεδομένου ότι το αποσταλέν υμίν ψήφισμα αποτελεί απόφασιν συνεδρίου. Προ πάσης αποφάσεως επί αιτημάτων συνεδρίου, διατάξατε αμέσως παραλαβήν χλωράς σταφίδος καθόσον το ζήτημα τούτο επιτείνει δικαίαν αγανάκτησιν σταφιδοπαραγωγών διά την παντελή εγκατάλειψιν ζητημάτων των. Περαιτέρω παρέλκυσις ζητημάτων ή αναβολή λήψης αποφάσεων ή μη ικανοποποίησις αιτημάτων υποβληθέντος υμίν ψηφίσματος συνεδρίου, αποτελούντος την θέλησιν ολόκληρου του παραγωγικού κόσμου, επιδεινώνει την κατάστασιν των σταφιδοπαραγωγών και εγκυμονεί κινδύνους, διά τους οποίους θα είνε υπεύθυνοι οι αρμόδιοι. Με δικαιολογημένην αγανάκτησιν σταφιδοπαραγωγικός κόσμος αποδοκιμάζει την γενομένην ενταύθα τρίωρον παρωδίαν συνελεύσεως ΑΣΟ, λαβούσαν χώραν με μοναδικόν σκοπόν αφ' ενός τον τορπιλισμόν του συνεδρίου και αφ' ετέρου την συγκάλυψιν και δικαιολογίαν άσκοπου σπατάλης εκατοντάδων εκατομμυρίων, προερχόμενων από τον τίμιον ιδρώτα των σταφιδοπαραγωγών» (1).
ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Οπως επισημάνθηκε σε προηγούμενο σημείωμα, ο Κώστας Αυγήτας δεν ήταν μόνο δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη» αλλά και αγροτικό στέλεχος του ΚΚΕ. Η αποτίμηση για τα όσα διαδραματίστηκαν στο συνέδριο παρουσιάζεται σε εκτενή ανάλυση που δημοσιεύεται στο «Ριζοσπάστη»: «Στους Γαργαλιάνους την περασμένη Κυριακή δόθηκε μια μάχη. Πραγματικά σ' όλη τη διάρκεια της προπαρασκευής του Σταφιδικού Συνεδρίου και κατά κύριο λόγο μέσα σ' αυτό έγινε πάλη έντονη. Από μια τέτοια μαζική κινητοποίηση οργανωμένη από τα κάτω έχουμε να βγάλουμε τα επιβαλλόμενα διδάγματα.
Η Οργανωτική Επιτροπή είχε να παλαίψει ενάντια σε πολλά εμπόδια και εχθρούς των σταφιδοπαραγωγών:
1) Δεν είχε τα μέσα της κίνησης.
2) Δε διέθετε κατάλληλα στελέχη.
3) Στις νότιες περιφέρειες (Μεσσηνία, Ηλεία) οι εργαζόμενοι σταφιδοπαραγωγοί ήταν ποτισμένοι από τους σταφιδοπατέρες χρόνια και χρόνια με την ιδέα πως ο Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός (ΑΣΟ) και το παρακράτημα είνε απαραίτητα «αναγκαίον κακόν».
4) Τη σύγκληση του συνεδρίου πολέμησαν λυσσώδικα από την πρώτη μέρα ίσαμε το τέλος ωρισμένες Ενώσεις Συνεταιρισμών. Οι πρόεδροι της Α' Ενωσης Τριφυλίας Δεληγιάννης και Πυλίας Βούρλας, σε συνεργασία με την Αγροτική Τράπεζα εχτός της εντολής στους συνεταιρισμούς να μην πάρουν μέρος στο συνέδριο προσπάθησαν να τρομοκρατήσουν και τους αγρότες λέγοντας ότι «ο Κουρέτας (πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής), είναι κομμουνιστής, επιδιώκει να εξυπηρετήσει την ιδεολογία του και ότι «οι οργανωταί του συνεδρίου είνε κομμουνισταί». Στο αντιλαϊκό αυτό έργο τους βοήθησαν οι τοπικές κυβερνητικές εφημερίδες, καθώς και πολλοί πρόεδροι κοινοτήτων, τα όργανα του ΑΣΟ, των οινοβιομηχάνων, η Εταιρεία Λιπασμάτων Κανελλόπουλου και η Αγροτική Τράπεζα. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, όπως είδαμε από κοντά, η Οργανωτική Επιτροπή έχοντας και σχετική απειρία, δούλεψε όσο περισσότερο μπορούσε και πραγματικά έφερε σε αίσιο τέλος το βαρύ έργο της.
Ως τόσο με μια καλή προσπάθεια η Οργανωτική Επιτροπή εντείνοντας τις προσπάθειές της, ήταν δυνατό νάχει καλύτερα αποτελέσματα.
Αρνητικά σημεία της δουλειάς της είνε:
1) Δεν έστειλε αντιπροσώπους της στη Θουρία, Ζευγολατιό, Μελιγαλά, Διαβολίτσι και γύρω στα βορεινά χωριά. Κι, έτσι στο συνέδριο δεν ήρθαν αντιπρόσωποι απ' αυτά.
2) Περιορίστηκε μονάχα σε προσκλήσεις από τις εφημερίδες. Κι αυτές μ' ελλείψεις γιατί:
α) Οι λαϊκομοναρχικές αγνόησαν το συνέδριο στην αρχή κι ύστερα το χτύπησαν.
β) Δεν έδωσε υλικό διαφωτιστικό σ' όσες εφημερίδες ήταν δυνατό να το δημοσιεύσουν.
γ) Μονάχα την τελευταία βδομάδα τύπωσε προσκλήσεις. Μα κι αυτές παρά την καθυστέρηση στάλθηκαν στις Ενώσεις Συνεταιρισμών «με την παράκληση να τας στείλουν στους συνεταιρισμούς των».
δ) Μπορούμε να πούμε ότι «αγνόησε» τις κοινότητες. Από μια συζήτηση με αντιπρόσωπό της περιοδεύοντα τ' άκουσα κι αυτό: «Τις κοινότητες τις καλέσαμε απλώς τυπικά».
3) Δεν έστειλε κανένα αντιπρόσωπο στις βόρειες επαρχίες της Πελοποννήσου: Αχαΐα, Αιγιαλεία. Κορινθία. Κι έτσι δεν ήρθε ούτε ένας αντιπρόσωπος απ' αυτές.
4) Δεν έβγαλε εισηγήσεις, που έπρεπε να δημοσιευθούν ή να κυκλοφορήσουν δαχτυλογραφημένες. Μονάχα σε ωρισμένα χωριά οι περιοδεύοντες της Επιτροπής είχαν μαζί τους υπομνήματα με τα αιτήματα. Αυτό φυσικά ήταν μια θαυμάσια πρωτοβουλία. Θα πρέπει όμως να ειπωθεί ότι η μη δημοσίευση εισηγήσεων αναλυτικών ήταν παράλειψη μεγάλη, που είχε τον αντίχτυπό της μέσα στο συνέδριο όπως θα δούμε.
Αναφορικά με τις εργασίες του συνεδρίου θα πρέπει να δούμε τις παρακάτω ελλείψεις και λάθη. Αυτά χρωστιούνται φυσικά σε μεγάλο μέρος στην απειρία της επιτροπής, ως τόσο υπήρχαν και αντιπρόσωποι που με τις έγκαιρες και μετρημένες ψύχραιμες επεμβάσεις τους μπορούσαν ν' αποφύγουν:
1) Ολο το πρωί της Κυριακής 9-12 1/2 καταναλώθηκε στην εκλογή προεδρείου. Από μια αστοχία μάλιστα του προέδρου της Οργανωτικής Επιτροπής (προσωρινού προέδρου του Συνεδρίου) κινδύνεψε το συνέδριο να διασπασθεί. Σ' αυτό βοηθούσαν και άκαιρες και ασυνείδητες - «προκλητικές» - επεμβάσεις ωρισμένων αντιπροσώπων. Το ζήτημα αυτό μπορούσε να λυθεί σ' ένα τέταρτο. Και όμως έγιναν αντεγκλήσεις και θορυβώδικες συζητήσεις «περί όνου σκιάς».
Ο προσωρινός πρόεδρος αντί να προτείνει ωρισμένα ονόματα για το προεδρείο, τονίζοντας ρητά και κατηγορηματικά ότι το συνέδριο έχει κυρίαρχο γνώμη και μπορεί να τα εγκρίνει ή να συμπληρώσει το προεδρείο με αντιπροσώπους από όλες τις περιοχές τι έκανε; Προτείνοντας καθόρισε και το ρόλο τους: Τον Α' πρόεδρο, τον Β' αντιπρόεδρο κ.λπ. Οι αντιπρόσωποι της Ηλείας διαμαρτυρήθηκαν. Κι άρχισε το «πανηγύρι»: Φωνές, επεμβάσεις και διάφορα σχέδια, ώσπου στο τέλος να βγει το μεσημέρι προεδρείο απ' όλες τις επαρχίες. Από κακή συνεννόηση ή μη συνεννόηση βγήκε αντιπρόσωπος των Ενώσεων ως πρόεδρος του συνεδρίου με 8 ψήφους, αντί να βγει των εργαζομένων σταφιδοπαραγωγών που πήρε 7 ψήφους.
2) Το απόγεμα ο μόνιμος πια πρόεδρος του συνεδρίου δίνει το λόγο στον κ. Λούπινα, γέρο, τέως βουλευτή, ανακατεμένο από χρόνια στις κινήσεις για το σταφιδικό. Κανένας της Οργανωτικής Επιτροπής δεν βρέθηκε να ζητήσει -όπως ήταν σωστό- να μιλήσουν πρώτοι οι εισηγητές, που ώρισε αυτή σαν υπεύθυνη για την οργάνωση του συνεδρίου. Ενώ αν υπήρχαν γραφτές ή έντυπες εισηγήσεις και ζητούσε η Οργανωτική Επιτροπή να μιλήσουν οι εισηγητές της δε θα προκαλούνταν καμμία αντίρρηση, και θα δινόταν σταθερή κατεύθυνση και καθοδήγηση στο συνέδριο.
Ο πρόεδρος πρότεινε όσοι θέλουν να μιλήσουν πρέπει να ζητήσουν το λόγο ύστερα από τον κ. Λούπινα. Ζήτησαν ωρισμένοι να γραφτούν. Ετσι το συνέδριο άρχισε δίχως οργανωμένη συζήτηση, χωρίς υπεύθυνες εισηγήσεις. Οι εισηγητές της Οργανωτικής Επιτροπής μεταβλήθηκαν σε απλούς ομιλητές. Αυτό στην ουσία δεν έβλαψε και πολύ. Εγινε όμως κάτι άλλο. Ενα: αντιπρόσωπος της Οργανωτικής Επιτροπής που βγήκε μέλος του προεδρείου, μόλις τελείωσε ο κ. Λουπινάς, επέμβηκε άστοχα και αψυχολόγητα, ζητώντας από τον πρόεδρο του συνεδρίου «ναι και καλά» να μιλήσει δεύτερος ένας αντιπρόσωπος, που γράφτηκε να μιλήσει 4ος. Αυτός βέβαια ορίσθηκε εισηγητής, μα όπως είπαμε παραπάνω το δικαίωμα αυτό ξεχάστηκε. Δεν έγινε χρήση και οι εργασίες του συνεδρίου πήραν άλλη σειρά. Ο πρόεδρος πολύ σωστά τον απόκλεισε, μη έχοντας ιδέα άλλωστε για εισηγητές. Εγινε διαλογική οξεία συζήτηση και προκλήθηκε εκνευρισμός κ.λπ. αρκετή ώρα. Αστοχες επεμβάσεις αντιπροσώπων έγιναν κι άλλες φορές που ασυνείδητα μπορούσαν να δώσουν αφορμή σε ωρισμένους αντιπροσώπους Ενώσεων να πραγματοποιήσουν την αποχώρηση που είχαν υπ' όψη. Ενα τέτοιο φυσικά δεν έγινε κάτω από τη συνοχή των αντιπροσώπων των εργαζομένων. Μα αν γινόταν αποχώρηση έστω και 1-2 αντιπροσώπων αυτό θα ήταν χτύπημα κι ίσως θα προκαλούσε διάσπαση μεγαλύτερη με καταστρεφτικές συνέπειες.
Τέλος κίνδυνος διάσπασης γεννήθηκε και για τον τρόπο έγκρισης του ψηφίσματος, που υπερπηδήθηκε έτσι:
Βγήκε μια κοινή επιτροπή, ανά 5 των δύο παρατάξεων (Ενώσεων και εργαζομένων) για να επεξεργασθεί το ψήφισμα και «να συμβιβάσει» τις δύο απόψεις.
Η κυριότερη διαφορά ήταν αυτή: Αν δηλαδή έπρεπε να ζητηθεί η «άμεσος κατάργησις του ΑΣΟ και του παρακρατήματος».
Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να πούμε ότι οι αντιπρόσωποι των εργαζομένων διαχειρίστηκαν θαυμάσια τα ζητήματα: Οι τύποι δεν πρέπει να φάνε την ουσία. Απόφυγαν να δώσουν μάχη με κίνδυνο διάσπασης για τους τύπους της έκφρασης.
Κι, έτσι με κοινή συμφωνία κατάρτισαν το ψήφισμα που εγκρίθηκε παμψηφεί και από το Συνέδριο περιλαμβάνοντας όλα τα βασικά ζωτικά αιτήματα των εργαζόμενων σταφιδοπαραγωγών, για τα χρέη, φόρους - δασμούς, ενισχύσεις, καθορισμό τιμών και λοιπά.
Η μόνη παράλειψη, που πιστεύουμε ότι ξεχάστηκε, είνε το αίτημα για την ενίσχυση των θυμάτων των γεγονότων του Αιγίου και η αποφυλάκιση των αγωνιστών σταφιδοπαραγωγών.
Αναφορικά δε με τον ΑΣΟ και το παρακράτημα πάρθηκε ετούτη η απόφαση: «Το συνέδριο διαπιστώσαν την αποτυχίαν του ΑΣΟ ως προς την διαρρύθμισιν του σταφιδικού ζητήματος και την καταστρεπτικήν επίδρασιν των δελτίων παρακρατήματος εξαιτείται την εντός έτους αντικατάστασιν αυτού διά συστήματος συγχρονισμένου εξευρεθησομένου εν Γεωργικώ Πανσταφιδικώ Συνεδρίω και εκτός παντός στοιχείου έχοντος αντιτιθέμενα συμφέροντα προς την σταφιδοπαραγωγήν». Αυτή ήταν μια νίκη των εργαζομένων σταφιδοπαραγωγών.
Ετσι το σταφιδικό συνέδριο με συμφωνία κι αυτών των αντιπροσώπων των Ενώσεων έδωσε το πρώτο καίριο χτύπημα κατά του ΑΣΟ. Η πραγματοποίηση της κατάργησής του είνε ζήτημα πιότερης διαφώτισης και κατά κύριο λόγο κινητοποίησης των εργαζομένων σταφιδοπαραγωγών. Η νίκη θα πρέπει να κατοχυρωθεί. Και το καθήκον αυτό πέφτει στην Κεντρική Επιτροπή Αγώνος και ιδιαίτερα στην Εκτελεστική. Τα όργανα αυτά βγήκαν ενιαιομετωπικά και μπορούν έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στις ζωντανές δυνάμεις των εργαζόμενων σταφιδοπαραγωγών να επιβάλουν τις αποφάσεις του ιστορικού σταφιδικού συνεδρίου των Γαργαλιάνων. Επίσης αυτό που δεν τέθηκε μέσα στο συνέδριο μπορεί να πραγματοποιηθεί στα χωριά.
Μέσα στο συνέδριο και την προπαρασκευή του ήταν διάχυτη η ατμόσφαιρα ότι οι κομμουνιστές πήραν μέρος στην οργάνωσή του. Και όμως οι δικοί μας δεν έθεσαν θαρραλέα την συγκρότηση του Ενιαίου Μετώπου με όλα τα στοιχεία και τις γεωργικές οργανώσεις που θέλουν να παλαίψουν για τα ζητήματα των εργαζομένων σταφιδοπαραγωγών και την οργάνωση του συνεδρίου τους. Μέσα στο συνέδριο επίσης έγινε λόγος από αντιπροσώπους των Ενώσεων για δύο παρατάξεις και πρότειναν να βγει επιτροπή ανά πέντε από αυτές για την επεξεργασία του ψηφίσματος, όπως και έγινε.
Η Κεντρική όμως και η Εκτελεστική βγήκαν στα «μουγγά» ενιαιομετωπικές.
Το ζήτημα των αποφάσεων του Συνεδρίου πρέπει να μπει θαρραλέα σ' όλες τις γεωργικές οργανώσεις (Συνεταιρισμούς, Ενώσεις, Κοινότητες, Χτηματικούς Συλλόγους). Κι ακόμα στα γεωργικά και επαγγελματικά σωματεία, που όπως είπε σωστά ένας αντιπρόσωπος, ενδιαφέρονται για τη σταφίδα και την ευημερία των παραγωγών.
Και δύο λόγια για τις οργανώσεις μας: Το βάρος της οργάνωσης της δουλειάς του συνεδρίου έπεσε στην Καλαμάτα. Βοήθηκε και ο Πύργος. Οι οργανώσεις μας στις βόρειες επαρχίες Πάτρα, Αίγιο, Κόρινθος δεν ξαίρουμε το έκαναν. Από τα αποτελέσματα όμως κρίνεται η δουλειά τους. Είνε γεγονός πως από την Αχαΐα, Αιγιαλεία και Κορινθία δεν ήρθε ούτε ένας αντιπρόσωπος στο συνέδριο Γαργαλιάνων. Οι αδυναμίες δεν είνε δικαιολογία. Πιότερες τέτοιες έχουν κι η Καλαμάτα και ο Πύργος.
Η ύπαιθρος ζητάει καθοδηγητές και οργανωτές καλούς. Οι συνθήκες είνε ευνοϊκές. Καιρός υπάρχει. Οι αποφάσεις του συνεδρίου πρέπει να γίνουν χτημάτων εργαζόμενων σταφιδοπαραγωγών άμεσα και ζωντανά.
Οι εργαζόμενοι σταφιδοπαραγωγοί έχουν όλη τη διάθεση να αγωνιστούν. Ξεπερνώντας την καθυστέρησή μας και διορθώνοντας τα λάθη μας ας πιάσουμε «τον κρίκο των άμεσων απαιτήσεων». Ετσι θα οργανώσουμε πιο μαζικές και μαχητικές κινητοποιήσεις.
Ο ΑΣΟ μπορεί να γίνει συντρίμμια, όπως ποθούν οι σταφιδοπαραγωγοί. Και στον αγώνα τους αυτό, είνε στο χέρι μας να μπούμε καθοδηγητές και πρωτοπόροι οργανωτές» (2).
(1) «Ριζοσπάστης» 2/8/1935
(2) «Ριζοσπάστης» 3/8/1935
(Συνεχιζεται)
