Αλλά συγχρόνως δεν πρέπει να παραπλανούνται οι σταφιδοπαραγωγοί με όνειρα απραγματοποίητα υπό την σημερινήν κατάστασιν των πραγμάτων, δεν επιτρέπει το καλώς εννοούμενον ηθικόν καθήκον να υποβάλλομεν εις αυτούς την ιδέαν ότι πρόκειται να εύρουν μιαν λύσιν λυτρωτικήν του ζητηματός των εάν ζητήσουν να αντικαταστήση τον κ. Σιμωνίδη ο κ. Δημακοπουλος επί παραδείγματι ή να αντικαταστήσουν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΑΣΟ δι' άλλων εμπειροτέρων είτε ειλικρινεστέρων ή και ακόμη με το να αυξηθούν οι εν αυτώ αντιπρόσωποι των συνεταιρισμένων παραγωγών». Και εξηγεί τους ισχυρισμούς του γράφοντας για τον ΑΣΟ και το σκοπό που υπηρετεί: «Εφ' όσον ο ΑΣΟ δεν αποτελεί παρά υποκατάστατον ταπεινόν κόλακα και άνευ πρωτοβουλίας του Κράτους και της Εθνικής Τραπέζης, και εφ' όσον του Κράτους τας τύχας δεν καθορίζει παρά μια κεφαλαιοκρατική ολιγαρχία και μάλιστα κατά τρόπον απολύτως αυθαίρετον, λόγω ελλείψεως ελέγχου της κοινής γνώμης, συνηθισμένης εδώ εις την Ελλάδα περισσότερον παρά εις άλλην χώραν να δέχεται μοιρολατρικώς τα "κτυπήματα της τύχης", όπως ονομάζει την θέλησιν της κυβερνώσης ολιγαρχίας του χρήματος, μια ριζική καλυτέρευσις της παραγωγής είναι αδύνατον να επέλθη, είναι όνειρον φευγαλέον εις την πραγματοποίησιν του οποίου πιστεύουν όχι οι σοφοί αλλά οι ηλίθιοι». Για να καταλήξει στην πρόταση για αντικεφαλαιοκρατική πολιτική οργάνωση των αγροτών: «Πρέπει καλώς να εννοηθή από τους αγρότας. Εφ' όσον δεν αντιλαμβάνονται ότι αποτελούν μιαν τάξιν εκμεταλλευομένην από το μέγα κεφάλαιον, μιαν τάξιν ξεχωριστήν και χωριστά έχουσαν συμφέροντα από την κυβερνώσαν τάξιν των τραπεζιτών και των βιομηχάνων, εφ' όσον έτι περαιτέρω δεν συσπειρούνται εις ενώσεις πολεμικάς διά την διεκδίκησιν των καταπατουμένων δικαίων των, δεν πρόκειται ποτέ να ιδούν "θεού πρόσωπον". Θα ευρίσκονται πάντοτε υπό τους όνυχας της εκμεταλλεύσεως των αισχρών και θ' αντικρύζουν ακόμη τα κροκοδείλια δάκρυα των επιτηδείων, οι οποίοι πολύ δικαίως τους υπολαμβάνουν ως μίαν πρώτης τάξεως ύλην διά την βάσιν επάνω εις την οποίαν θα στηριχθούν διά να ανέλθουν όπου τους φέρει αχαλιναγώγητος η θερμή νεανική είτε πονηρά γεροντική φαντασία των».

Οξύτατη επίθεση εναντίον εκείνων που υπερασπίζονται τον ΑΣΟ εξαπολύει και ο Νίκος Ηλιόπουλος ο οποίος γράφει: «Οι όψιμοι υπεραπολογηταί των αισχρών οργανισμών των αισχρότερων συγκροτημάτων, τα οποία προ πολλού ο αγροτικός κόσμος της χώρας έχει καταδικάσει ανεκλήτως εις την συνείδησίν του ως τελείως άχρηστα και επιβλαβή, ολοφύρονται. Γαυβριούν οι μπράβοι των εκμεταλλευτών και ξεσχίζουν τας σάρκας των ως εγκαταλειφθείσαι παλλακίδες, διότι ο αγροτικός κόσμος της Μεσσηνίας στρέφεται ήδη και κατά των γελοίων αυτών θεσμών και συστημάτων, που δεν αποτελούν άλλο τι, παρά μόνον την πυραμίδα, από την κορυφήν της οποίας οι πονηροί και οι συκοφάνται, οι κηφήνες και οι εκμεταλλευταί, οι επιτήδειοι και οι ρήτορες όλων των καταστάσεων, παρατηρούν με βουλιμίαν τα θύματά των. Και είναι αι ιαχαί τας οποίας αφήνουν, ακόμη απελπιστικώτεραι, και γίνεται η μανία των ακόμη λυσσώδης, όταν οι μέχρι χθες υποτακτικοί των, απαντούν όπως αυτοί γνωρίζουν, εις τας περί θεσμών και ατόμων θεωρίας των. Αλλά οι υπεραπολογηταί των χρεωκοπήμένων οργανισμών και συστημάτων, δεν δειλιούν προ ουδενός. Εχοντες ως δόγμα των, το δόγμα των Ιησουϊτών, "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα", φθάνουν ακόμη και μέχρι του σημείου, ώστε να γρονθοκοπούν και τον ίδιον τον ευατόν των. Και να μην δειλιούν προ ουδενός. Και να μην συνετίζονται. Αρκεί να επιτευχθή ο σκοπός των, και γαία πυρί μιχθήτω. Εχουν, βλέπετε, και απροσμέτρητον θάρρος. Και κυνικότητα μαζί. Εμφανίζονται προ του αγρότου, ως "πουριτανοί" ιδεολόγοι. Και ας μάχονται κατ' αυτού. Ανυψώνουν ως σύμβολόν των την αλήθειαν. Και την αλήθειαν την γρονθοκοπούν και την εξευτελίζουν οι αγροτοπατέρες. Αγωνίζονται, οι λιποτάκται και οι φυγοπόλεμοι -λέγουν ότι αγωνίζονται- διά την αφύπνισην του αγρότου. Και όταν ο ραγιάς αυτός της γης και του πνεύματος χειραφετηθή, όταν απολυτρωθή από τα δεσμά του, ποιούν αμέσως την Μαγδαληνήν. Και το τροπάριον αυτό εξακολουθεί. Συνεχίζεται, πότε είς τόνον εύθυμον, και πότε εις τόνον σοβαρόν. Πότε δια να ξεγελάσωμεν τα πλήθη και πότε διά να ενθουσιάσωμεν. Πότε δια ν' ασχολούμεθα κάπου, και πότε διά να επιδεικνύομεν το ταλέντον μας. Αλλ' η εποχή των σοφών κύριοι αγροτοκάπηλοι, παρήλθεν. Δεν έχουν πλέον καμμίαν αξίαν αι θεωρίαι σας. Είναι κάλπικαι, όπως είσθε και σεις. Και οι οπαδοί σας. Πρέπει να γνωρίζετε ότι ουδέ μια σας θεωρία, είναι ικανή ν αποτρέψη τον αγρότην, από τον ιστορικόν του δρόμον. Οιαδήποτε απόπειρά σας θα συντριβή και αυτή, όπως θα συντριβούν και τα γελοία συγκροτήματά σας» (318).

Και ενώ ο τόπος "βράζει" στην ύπαιθρο καθώς σημειώνονται αλλεπάλληλες καταστροφές (319), στην Αθήνα παρουσιάζονται οι προτάσεις του εισηγητή της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη σταφίδα: «Εις τα υπουργεία της Γεωργίας και της Εθνικής Οικονομίας υπεβλήθη η έκθεσις του εισηγητού της κοινοβουλευτικής επιτροπής, αναπτύσσοντος εν αυτή τους λόγους της δυσαρέστου τροπής του ζητήματος της σταφίδος και των οίνων. Η εν λόγω έκθεσις προτείνει όπως ο σταφιδόκαρπος ο έχων ζήτησιν εις το εξωτερικόν απαλλαγή παντός δασμού και υποχρεώσεως, οι δε παραγωγοί βοηθούμενοι από τον ΑΣΟ προσπαθήσουν, διά της μειώσεως των εσόδων, να επιτύχουν ελάττωσιν του χιλιολίτρου κατά τετρακοσίας τουλάχιστον δραχμάς. Οσον αφορά τα πλεονάσματα που δεν καταναλίσκονται εις το εξωτερικόν ως ξηρός καρπός δέον να διατεθούν ενταύθα εις μηχανοποίησιν δια την παραγωγήν του οινοπνεύματος.

Η έκθεσις ανακεφαλαιώνει συνοπτικώς τας ακολούθους υποδείξεις: 1) Να ελαττωθεί το κόστος παραγωγής ίνα η σταφίς μας προσφέρεται εις μικροτέρας τιμάς από την Αυστραλιακήν 2) Να καταργηθή το παρακράτημα 3) Να απαγορευτή η εξαγωγή της σταφίδος εις τας περιφερείας εκείνας αίτινες διά λόγους ειδικούς παράγουν σταφιδόκαρπον κακής ποιότητος 4) Το κράτος να αναλάβη το μονοπώλιον του οινοπνεύματος, κανονίζων την τιμήν του σταφιδοκάρπου των περιφερειών των οποίων η εξαγωγή θα απαγορευθή 5) Τα υπάρχοντα εργοστάσια να αναλάβουν την απόσταξιν της σταφίδος 6) Να διατηρηθή ο εις είδος φορος 10% δια τας ανάγκας του ΑΣΟ, του πλεονάσματος της εξαγωγής διατιθεμένου δια την οδοποιΐαν 7) Να διευκολυνθεί η εκρίζωσις σταφιδαμπέλων επί αποζημιώσει και 8) Να διαφωτιστούν συστηματικώς οι σταφιδοκτήμονες δια την αποξήρανσιν, καθαρισμόν κλπ. ίνα επιτευχθή βελτίωσις της ποιότητος της παραγόμενης σταφίδος» (320).

Ενόψει του "επίσημου" συνεδρίου της Αθήνας, στο Μελιγαλά συγκροτείται σταφιδικό συνεταιριστικό συνέδριο για την επεξεργασία των θέσεων που θα υποστηριχθούν, με εισηγητή τον διευθυντή της "Προμηθευτικής" Περικλή Βενιζέλο: «Πρωτοβουλία της Ενώσεως Σταφιδικής Προμηθευτικής Τραπέζης Μεσσηνίας συνεκλήθη εν Μελιγαλά την παρελθούσαν Κυριακήν, σταφιδικόν συνέδριον. Κατ' αυτό παρέστησαν ο Διευθυντής της Σταφιδικής Προμηθευτικής Τραπέζης Περικλής Βενιζέλος, ο Πρόεδρος ταύτης κ. Σταύρος Γκίζας και πλείστοι σταφιδοπαραγωγοί συνεταιρισμένοι και μη της Ανω Μεσσηνίας. Σκοπός του Συνεδρίου τούτου ήτο η εξέτασις των προταθέντων υπό του κ. Περ. Βενιζέλου αιτημάτων αίτινα θα συζητήση δια των αντιπροσώπων της Ενώσεως Σταφιδικής Προμηθευτικής Τραπέζης εις το εν Αθήνιας συγκαλούμενον Σταφιδικόν Συνέδριον της 29 Ιουνίου ε. ε. Του Συνεδρίου εξελέγη να προεδρεύση ο κ. Ιωάν. Λατζούνης, ως αντιπρόεδρος ο κ. Θ. Αλεβίζος και γραμματεύς ο κ. Δ. Γεωργακόπουλος. Πρώτος παρά του κ. προέδρου έλαβε τον λόγον ο κ. Βενιζέλος, ειπών περίπου τα εξής: Εκ πείρας ην έχω εκ των συζητήσεων εις τα διάφορα Συνέδρια και τας συγκεντρώσεις σχετικώς προς το σταφιδικόν ζήτημα, εσχημάτισα την ιδέαν ότι διά την λύσιν του σταφιδικού ζητήματος οφείλομεν να προτείνομεν τα ακόλουθα αιτήματα προς την κυβέρνησιν και τον ΑΣΟ: 1) Την κατάργησιν της υπό του Κράτους επιβεβλημένης φορολογίας εξ 75 εκατομμυρίων δραχμών 2) Την αγορά υπό των βιομηχανιών του παρακρατήμτος προς 2.000 το χιλιόλιτρον δι αυξήσεως της τιμής του ονοπνεύματος 3) Την καταγγελίαν της Ελληνογαλλικής Συμβάσεως 4) Την τροποποίησιν του καταστατικού του ΑΣΟ προς καθορισμόν της καταστατικής γενικής συνελεύσεως 5) Την εφαρμογήν του άρθρου 7 του καταστατικού νόμου του ΑΣΟ ίνα οι αντιπρόσωποι των σταφιδοπαραγωγών παρά τω ΑΣΟ αυξηθώσιν εις οκτώ αντί των εξ. Εις δε τον ΑΣΟ να προταθώσι τα εξής: 1) Να καταργηθή η διαφήμισις της σταφίδος καθ όσον εξοδεύονται δια ταύτην περί τα 30 εκατομμύρια, συμβαίνει δε να διαφημίζεται ποιότης ανύπαρκτος 2) Να περιορισθώσιν οι δαπάνες του ΑΣΟ εις το ελάχιστον δια της συμπτύξεως των υπηρεσιών και τμημάτων 3) Να καταργηθώσι τα δελτία παρακρατήσεως 4) Να καταβληθή παρά του ΑΣΟ προσπάθεια προς καλλιτέρευσιν της καλλιέργειας της σταφίδος. Είτα ο κ. Βενιζέλος παρεκάλεσεν αν τις έχει αντίρρησιν ή απορίαν ας την είπη ίνα επί ταύτης γίνη συζήτησις και δοθούν αι δέουσαι εξηγήσεις. Ο κ. Γ. Κανελλόπουλος, σταφιδοπαραγωγός, επεδοκίμασε τα υπό του κ. Περ. Βενιζέλου αναπτυχθέντα, διά των οποίων, είπε, θα επουλωθώσι μερικαί πληγαί των σταφιδοπαραγωγών. Προέτεινε συν τοις άλλοις όπως δοθεί πλήρης ελευθερία εις την επιτροπήν ήτις θα παρακολουθήση τον εν Αθήναις Σταφιδικόν Συνέδριον και την εκκαθάρισιν του ΑΣΟ από τα διοικούντα μέλη. Ο κ. Γ. Θεοφιλόπουλος ωμίλησεν υπό το αυτό πνεύμα τονίσας ότι εκκαθάρισις του ΑΣΟ επιβάλλεται εκ της θέσεως εν γένει του όλου σταφιδικού ζητήματος. Ο κ. Σταυρ. Χάντζος υπεστήριξεν ότι η διαχείρισις του σταφιδικού ζητήματος υπό των υπαρχόντων μελών ουδόλως ωφέλησε τούτο, μάλλον το κατεβαράρθρωσεν. Ο κ. Βενιζελος παρετήρησεν ότι διά να επιτευχθή λύσις του σταφιδικού ζητήματος εκτός των άλλων οι σταφιδοπαραγωγοί οφείλουν να εξυπνήσωσι και να συνεταιρισθώσι ίνα αποτελεσματικώς αγωνισθώσι δια τα ζητήματά των. Λαβών τον λόγον ακολούθως ο δικηγόρος κ. Λυκούργος Λαντζούνης είπε τα εξής περίπου: Το σταφιδικό ζήτημα κύριοι δεν είναι δυνατόν να λυθή με την αλλαγήν 5 ή 7 μελών του ΑΣΟ. Το σταφιδικόν ζήτημα θα λυθή αν κατορθωθή η εξαγωγή σταφίδος προς κατανάλωσιν εις ποιότηταν καλήν και εις ευθυνήν τιμήν. Και τούτο πάλι θα κατορθωθή διά της λήψεως νομοθετικών μέτρων άτινα ενδείκνυνται διά την βελτίωσιν της προς εξαγωγήν σταφίδος. Ακολούθως ετόνισεν ότι ο ΑΣΟ απέτυχε εις το ζήτημα της λήψεως βελτιωτικών δια την σταφίδαν μέτρων και προέτεινε όπως την διαχείρισιν τη σταφίδος αναλάβη η Αγροτική Τράπεζα, ζητηθή δε από την κυβέρνησιν όπως τα συναφθέντα μεταξυ Αγροτικής Τραπέζης και σταφιδοπαραγωγών δάνεια εξωφληθώσι τοκοχρεωλυτικώς καθ' όσον οι παραγωγοί εν γένει θα ευρεθώσιν εν αδυναμία να εκπληρώσωσι τας υποχρεώσεις των από τον προσεχή Οκτώβριον, η δε κατάστασις θα είναι απελπιστική. Ο κ. Απoστ. Καρακίτσος περετήρησε ότι πρέπη να στραφή η προσοχή όλων μας εις την εσωτερικήν κατανάλωσιν της σταφίδος ήτις είναι σημαντική, ο δε κ. Π. Δορκοφίκης συν τοις άλλοις ετόνισε ότι διά την εσοδείαν του τρέχοντος έτους δεν είναι δυνατόν να ληφθώσι μέτρα προς βελτίωσιν της εν γένει σταφιδικής κρίσεως αλλά μελλοντικά τοιαύτα. Ο κ. Τσιλίκας υπεστήριξεν ότι οι υπάρχοντες φόροι πρέπει να καταργηθώσι σχετικώς με τη σταφίδα και αντ' αυτών το Κράτος να λαμβάνη εκ του παρακρατήματος ανάλογον ποσότητα σταφίδος και να διαθέση όπως βούλεται. Μετά ολιγόλεπτον διαλογικήν συζήτησιν εγένοντο δεκτά τα υπό του κ. Περ. Βενιζέλου αναπτυχθέντα αιτήματα παρά του Συνεδρίου συμφώνως προς τα οποία η αποσταλησομένη εις Αθήνς επιτροπή θα ενεργήση και θα συζητήση καταλλήλως. Ομοίως εγένετο δεκτόν όπως αποσταλή προς την κυβέρνησιν, τους αρχηγούς των κομμάτων Τσαλδάρην, Καφαντάρην, Παπαναστασίου, Ζαβιτσάνον, εφημερίδας Ελληνικόν Βήμα, Ακρόπολις και Τύπον, τηλεγράφημα δι ου να ζητείται η καταγγγελία της Ελληνιγαλλικής συμβάσεως έχων ούτω: Υπερχίλιοι σταφιδοπαραγωγοί περιφερείας Μελιγαλά συνελθόντες εν Συνεδρίω ομοφώνως αποφασίζουσι: Αξιούσιν καταγγελίαν Ελληνογαλλικής Συμβάσεως πληττούσης συμφέροντα σταφιδοπαραγωγής - Επιτροπή: Λαντζούνης, Θεοφιλόπουλος, Αλεβίζος» (321).

(Συνεχίζεται)

(318) "Σημαία" 20/6/1930

(319) Σημειώνονται ισχυρές βροχοπτώσεις σε διάφορες περιοχές ("Σημαία" 20/6/1930), εκδηλώνεται περονόσπορος ("Σημαία" 21/6/1930) και πέφτει χαλάζι ("Θάρρος" 22/6/1930).

(320) "Θάρρος" 22/6/1930

(321) "Σημαία" 24/6/1930