Η ανακάλυψή του, όπως τονίζει η διευθύντρια των ανασκαφών δρ. Ξένη Αραπογιάννη, αποτελεί κορυφαίο γεγονός για την αρχαία ιστορία της Μεσσηνίας αλλά και σημαντικό νέο κεφάλαιο στην επιστήμη της αρχαιολογίας. Το θέατρο χρονολογείται -κατά μια πρώτη εκτίμηση- στους πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους, έχει προσανατολισμό προς τα δυτικά, με θέα την απέραντη εύφορη πεδιάδα της Μεσσηνίας, γνωστή στην αρχαιότητα ως «Μακαρία» και στο βάθος, προς τα νοτιοδυτικά, τη θάλασσα του Μεσσηνιακού Κόλπου, ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν «Θουριάτης Κόλπος». Αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που διενεργήθηκαν το φετινό καλοκαίρι στην Αρχαία Θουρία, υπό την αιγίδα της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας με τη διεύθυνση της επίτιμης Εφόρου Αρχαιοτήτων δρ. Ξένης Αραπογιάννη.
Πιο αναλυτικά, στη θέση «Ελληνικά» πραγματοποιήθηκαν δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές, οι οποίες έφεραν στο φως τα πρώτα σαφή κατάλοιπα αρχαίου θεάτρου. Η θέση βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της δυτικής πλευράς του υψώματος, όπου εξαπλώνεται η αρχαία πόλη της Θουρίας. Η ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως τον ισχυρό αναλημματικό τοίχο του κοίλου του θεάτρου, ο οποίος αποκαλύφθηκε σε μήκος 12,30 μ. και σε ύψος σχεδόν 4μ.
Ο τοίχος με κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο, είναι κτισμένος με μεγάλη επιμέλεια από ορθογώνιες λιθοπλίνθους κατά το ισοδομικό σύστημα και ενισχύεται από εγκάρσιες αντηρίδες, που βρίσκονται σε κανονικές αποστάσεις μεταξύ τους (ΕΙΚ.1).
Παράλληλα προς τον αναλημματικό τοίχο και για ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του αναλήμματος του θεάτρου, αποκαλύφθηκε άριστα διατηρημένος ο διπλός ισοδομικός τοίχος της αριστερής παρόδου, μήκους 18,35μ., πλάτους 1,25μ. και μέγιστου σωζόμενου ύψους 3μ.
Στο λοξότμητο άκρο του τοίχου της παρόδου του θεάτρου εφάπτεται μεγαλοπρεπές ορθογώνιο βάθρο που προφανώς στήριζε αγάλματα ή επιγραφές.
Αποκαλύφθηκε επίσης ένα σημαντικό τμήμα της κυκλικής ορχήστρας του θεάτρου σε μήκος 5,45μ. και πλάτος 3,14μ. (ΕΙΚ.2)
Η πρώτη σειρά των λίθινων εδωλίων του κοίλου βρέθηκε στη θέση της καθώς και η μια βαθμίδα της κλίμακας, που οδηγεί στις κερκίδες του θεάτρου. Μπροστά στα εδώλια υπάρχει άριστα διατηρημένος ο διάδρομος για την κίνηση των θεατών περιμετρικά της ορχήστρας.
Ο διάδρομος είναι κατασκευασμένος από μεγάλες ορθογώνιες λιθόπλακες άψογα συναρμολογημένες μεταξύ τους.
Ενας μεγάλος ορθογώνιος αγωγός απορροής των ομβρίων υδάτων, περιτρέχει την ορχήστρα.
Ο αγωγός είναι λίθινος ανοιχτός και διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Στη θέση της βρέθηκε μια καλυπτήρια πλάκα του αγωγού, που είχε ως προορισμό να διευκολύνει την κίνηση των θεατών πάνω από αυτόν.
Στην κοιλότητα πίσω από τα σωζόμενα στην αρχική τους θέση εδώλια, ήλθε στο φως μεγάλος αριθμός πεσμένων λίθινων αρχιτεκτονικών μελών και τμημάτων εδωλίων, που προέρχονται από κατεστραμμένες κερκίδες του θεάτρου στο σημείο αυτό.
Το θέατρο είναι κατασκευασμένο από υπόλευκο ψαμμιτικό ασβεστόλιθο (πωρόλιθος) και χρονολογείται κατά μια πρώτη εκτίμηση στους πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους.
