Παράλληλα αποτελεί και ένα χώρο που φιλοξενεί αλλά και αναπτύσσει πληθώρα δραστηριοτήτων στηριζόμενο κατά κύριο λόγω στην εθελοντική προσφορά αυτών που συνδράμουν στη λειτουργία του. Ενώ έχει αναπτύξει και ένα πλέγμα συνεργασιών με άλλους πολιτιστικούς φορείς της περιοχής.
Περισσότερα όμως για το Μουσείο μας είπε η Χριστίνα Στριμπάκου Μέλος της ΑΜΚΕ «χώρος τέχνης και πολιτισμού Μουσείο Πάνου & Ηλία Ηλιόπουλου».
Μουσείο «Πάνου & Ηλία Ηλιόπουλου» στα Φιλιατρά. Θα μας πείτε κάποια πράγματα για το Μουσείο;
Το Μουσείο Πάνου και Ηλία Ηλιοπούλου βρίσκεται στα Φιλιατρά, στην οδό Ζαχαριανών 11. Οραματιστής και ιδρυτής του Μουσείου είναι ο Αντώνης Ηλιόπουλος, Αρχιτέκτονας και γιος του Πάνου Ηλιόπουλου. Ο Αντώνης Ηλιόπουλος ίδρυσε το Μουσείο για να τιμήσει και να διατηρήσει τη μνήμη του πατέρα του Πάνου Ηλιόπουλου και για να φιλοξενήσει το έργο του αδελφού του Ηλία. Το μουσείο φιλοξενεί μια εκτενή συλλογή έργων των δύο καλλιτεχνών, περιλαμβάνοντας φωτογραφικά, ζωγραφικά έργα και σχέδια. Ο Πάνος Ηλιόπουλος (1897-1985) υπήρξε ένας ιδιαίτερα δραστήριος άνθρωπος, πηγαίος δημιουργός, φωτογράφος και ζωγράφος. Σήμερα, χάρη στην οικογένειά του το φωτογραφικό του αρχείο βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη, όπου το 2006 είχε διοργανωθεί μεγάλη έκθεση. Το λεύκωμα που είχε τότε εκδοθεί παραμένει τεκμήριο του εξαιρετικού ταλέντου αυτού του σπάνιου ανθρώπου. Το 1930 ανοίγει φωτογραφείο στα Φιλιατρά και το 1947 ανοίγει δεύτερο φωτογραφείο στην Κυπαρισσία. Σε όλη του τη ζωή, έγραφε, ζωγράφιζε, φωτογράφιζε. Αυτός ο άνθρωπος, ο όχι συνηθισμένος, περνάει τώρα στη συλλογική μνήμη χάρη σε αυτό το μουσείο. Το συγκινητικό είναι ότι το Μουσείο Πάνου και Ηλία Ηλιόπουλου στεγάζεται στην πρώην οικία και φωτογραφείο του καλλιτέχνη το οποίο ανακατασκευάστηκε πλήρως από τον Αντώνη Ηλιόπουλο και πήρε μια σύγχρονη λειτουργική μορφή. Εδώ λοιπόν, η οικογένεια Ηλιοπούλου στεγάζει πλέον τη διαδρομή ενός ανθρώπου, με συναίσθηση ότι αυτή η πορεία αφορά την ευρύτερη κοινωνία. Το μουσείο γίνεται τώρα αφετηρία ενός νέου κύκλου αποτελώντας έναν σημαντικό πολιτιστικό χώρο για την περιοχή, διατηρώντας ζωντανή την τέχνη, τον πολιτισμό και την κληρονομιά. Η δράση του έχει σημαντικό αντίκτυπο στην εκπαίδευση, την τουριστική ανάπτυξη και την προβολή της τοπικής ταυτότητας.
Φέτος συμπληρώνονται 5 χρόνια από τη λειτουργία του, πώς ήταν αυτή η πορεία; Ποιοι οι στόχοι του και ποιες δράσεις έχουν αναπτυχθεί σε αυτό;
Η πορεία του μουσείου τα τελευταία χρόνια ήταν επιτυχημένη, οι επισκέπτες της περιοχής αλλά κυρίως η τοπική κοινωνία αγκάλιασαν το μουσείο από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του. Όλα αυτά τα χρόνια υπήρξαν πολλές παράλληλες εκδηλώσεις όπως: το αρχιτεκτονικό εργαστήριο για παιδιά σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Ματίνα Βρεττού, δημιουργικά εργαστήρια με την ομάδα Hersin, art therapy με την ψυχαναλύτρια Πέννυ Μηλιά, μαθήματα φωτογραφίας για ενήλικες με τον φωτογράφο Νίκο Ηλιοπουλο από το τη φωτογραφική ομάδα Καλαμάτας. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19 αντιμετώπισε μια μεγάλη κρίση, όπως και όλοι οι χώροι πολιτισμού.
Μετά τη λήξη της πανδημίας έχουμε αναδιοργανωθεί και το Μουσείο έχει ξανανοίξει τις πόρτες του στην κοινωνία έχοντας ως επίκεντρο τα παιδιά. Φιλοξενήσαμε τη γνωστή ομάδα Cinemathesis με ένα πλούσιο εργαστήρι με στόχο την εισαγωγή στη φωτογραφία, τη δημιουργία ερεθίσματος και την πρακτική εξάσκηση καθώς επίσης για πρώτη φορά φιλοξενήσαμε το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου με ένα πλούσιο πρόγραμμα προβολών. Μέσα από το πρόγραμμα MORIAS21 το μουσείο μας προβλήθηκε στην ψηφιακή πλατφόρμα Google Arts & Culture.
Ένας σημαντικός στόχος του μουσείου τον περασμένο χειμώνα ήταν η προσέλκυση της νεολαίας και η ευαισθητοποίηση της, έτσι οργανώσαμε το “Πάρτυ για ολ@“ που έγινε σε συνεργασία με το καφέ “H Τράπεζα” & “ Citrus Bar” με όλα τα έσοδα της εκδήλωσης να δίδονται για ένα μεγάλο τραπέζι αγάπης για τους τροφίμους που φιλοξενούνται στο KΑΦΚΑ. Επίσης δώσαμε μεγάλη έμφαση στην επισκεψιμότητα των σχολείων. Καθημερινά, σχολεία από την ευρύτερη περιοχή επισκέπτονταν το μουσείο. Αυτό ήταν πιο εφικτό δεδομένου ότι στη γειτονιά του μουσείου τους τελευταίους μήνες λειτουργεί η δημόσια κεντρική βιβλιοθήκη Καλαμάτας - Παράρτημα Τριφυλίας. Η συνεργασία με την κυρία Τεριζάκη, την οποία ευχαριστώ θερμά, γιατί με τη στενή και δημιουργική μας επικοινωνία καταφέραμε να καθιερώσουμε τα Φιλιατρά ως σχολικό προορισμό.
Για την περίοδο 2023-2024, αφού πλέον έχει ενταχθεί στο επίσημο μητρώο Πολιτιστικών Φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού, το μουσείο θέτει ψηλά τον πήχη του, ανασυγκροτείται και διανύει μια δημιουργική χρονιά. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία το πρώτο θερινό κινηματογραφικό πρόγραμμα για παιδιά ηλικίας από 10 έως 14 ετών. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, είκοσι μαθητές και μαθήτριες από διάφορα σχολεία της ευρύτερης περιοχής είχαν την ευκαιρία να εμβαθύνουν στον κόσμο του κινηματογράφου μέσω ενός ειδικά διαμορφωμένου προγράμματος. Το πρόγραμμα αυτό σχεδιάστηκε από το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Οπτικοακουστικών Μέσων του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και με την συμμετοχή της καταξιωμένης σκηνοθέτριας και καθηγήτριας του ΕΚΠΑ, Εύας Στεφανή. Αυτή ήταν η αρχή ενός προγράμματος που στοχεύει να γίνει θεσμός. Τα ντοκιμαντέρ των παιδιών θα προβληθούν το φθινόπωρο στην περιοχή μας και θα ταξιδέψουν σε φεστιβάλ παιδικού κινηματογράφου.
Ποιες δράσεις προγραμματίζονται για το άμεσο μέλλον στο Μουσείο;
Αυτές τις μέρες η ομάδα του μουσείου εργάζεται σκληρά για τη διοργάνωση μιας εξαιρετικά σημαντικής έκθεσης ζωγραφικής εθνικής εμβέλειας με παγκόσμιο αντίκτυπο. Την έκθεση του μεγάλου Έλληνα εικαστικού PAVLOS (Διονυσόπουλος), με τίτλο “The Roots-Οι Ρίζες” και αποτελεί την πρώτη έκθεση του καλλιτέχνη στην πατρίδα του όπου θα παρουσιαστεί η πορεία και η εξέλιξη της τέχνης του μέσα από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του.
Η έκθεση θα διεξαχθεί από τις 25 Ιουλίου έως τις 10 Σεπτεμβρίου του 2023 και θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με την Γκαλερί Kapopoulos Fine Arts και με την υποστήριξη της οικογένειας του καλλιτέχνη και σημαντικών συλλεκτών. Αναμένεται ότι αυτή η έκθεση θα προσελκύσει φιλότεχνο κοινό από όλη την Ελλάδα και θα προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για να προβληθεί η Τριφυλία και οι επισκέπτες να απολαύσουν την πλούσια πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της.
Παράλληλα, έχει υπογραφεί συμφωνία συνεργασίας με το Μουσείο Ηρακλειδών και από τις 6 Οκτωβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου θα διοργανωθεί η Έκθεση Φωτογραφίας της Θαλασσινής Δούμα με τίτλο "Below Sea Level", που θα συνοδεύεται από σειρά παράλληλων δράσεων, ομιλιών και μια συναυλία στο αίθριο του μουσείου για το κλείσιμο του τριμήνου και των εκδηλώσεων.
Παράλληλα επεξεργαζόμαστε και άλλες ιδέες και προτάσεις για το 2024 πχ ένα residency ξένων καλλιτεχνών.
Πώς έχει υποδεχθεί η τοπική κοινωνία την ύπαρξη και λειτουργία του Μουσείου και ποιος ο ρόλος του σε αυτή, αλλά και η συνεργασία του με άλλους πολιτιστικούς φορείς της περιοχής;
Η τοπική κοινωνία έχει υποδεχθεί με ενθουσιασμό και αγάπη το Μουσείο Πάνου & Ηλία Ηλιόπουλου. Το μουσείο έχει καταφέρει να αποτελεί έναν σημαντικό πολιτιστικό φορέα για την περιοχή και κυρίως για τους νέους και τις νέες. Όπως πολύ σωστά είπε ένας μαθητής πρόσφατα “κυρία, σε αυτό το μουσείο μετά από λίγο νιώθεις σαν στο σπίτι σου”. Ακριβώς αυτό! Στο χώρο που βρίσκεται το μουσείο ήταν το σπίτι της οικογένειας του Πάνου Ηλιόπουλου και νομίζω ότι αυτό είναι και ο ρόλος της τέχνης, να σε κάνει να αισθάνεσαι οικεία, ασφάλεια, να σε κάνει να συνδέεσαι με τη ζωή και τις αξίες.
Ασφαλώς, το μουσείο συνεργάζεται με τη δημόσια κεντρική βιβλιοθήκη Καλαμάτας - Παράρτημα Τριφυλίας, με τον μορφωτικό σύλλογο “Ο Πυρσός”, με τον Όμιλο Δράσεων και Πολιτισμού, με τον Εμπορικό Σύλλογο Φιλιατρών ο οποίος μας στηρίζει πάντα έμπρακτα και τέλος με το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου.
Το μουσείο είναι ανοιχτό κυρίως σε νέους και νέες προκειμένου να δημιουργηθούν συνεργατικές δράσεις και προγράμματα που ενισχύουν την πολιτιστική παρουσία. Στο πλαίσιο αυτών των συνεργασιών που συμβάλλουν στη δημιουργία ταυτότητας ενός τόπου (citybranding) είναι και η διοργάνωση της έκθεσης του PAVLOS. Η έκθεση ήταν στον σχεδιασμό του μουσείου αρχικά, αλλά τελικά αποφασίσουμε να εμπιστευτούμε την οργάνωση της και την επιμέλεια της σε νέο παιδί τον Χρήστο Τσοροβά, ιστορικό. Ίσως στον αρχικό σχεδιασμό του μουσείου να είχαν προτεραιότητα οι συλλογές και τα αντικείμενα, τώρα όμως προτεραιότητα μας είναι οι νέοι - νέες της περιοχής μας, που πάντα αναζητούν μια σύνδεση με τον τόπο, οι επισκέπτες, το κοινό, οι άνθρωποι. Νέες έννοιες και λέξεις ξεπροβάλλουν και δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα επιτυχημένο μουσείο αν δεν εξετάζουμε τη σχέση του με την κοινωνία: συμμετοχή, συνεργασία, ποιότητα ζωής, αλληλεγγύη.
Πώς και πότε μπορεί να έρθει κάποιος στο μουσείο;
Πριν να αναφέρουμε πληροφορίες, να πούμε ότι η λειτουργία του μουσείου βασίζεται σε εθελοντική δράση και γι αυτό δεν πρέπει να παραλείψουμε να ευχαριστήσουμε από καρδιάς όλους και όλες που βοηθούν στη λειτουργία και τη συντήρηση του. Και σημασία δεν έχουν τόσο οι χορηγοί όσο οι άνθρωποι, ο Αποστόλης με την εθελοντική του προσφορά, ο Χρήστος για την καλή λειτουργία, ο Λεωνίδας που έχει λύση σε όλα, η Γεωργία, η Σονια, ο Δημήτρης, όλοι οι Φιλιατρινοί -ες ιδιώτες και επιχειρήσεις που βοήθησαν οικονομικά στη διεξαγωγή της έκθεσης του “ PAVLOS - The Roots”. Το μουσείο συνήθως λειτουργεί με ραντεβού από την προηγούμενη μέρα στέλνοντας email : museumeliopoulos@gmail.com ή τηλεφωνικά στο 6932940883
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης PAVLOS ( Διονυσοπουλος ) Τhe Roots | Οι ρίζες, το μουσείο θα λειτουργεί καθημερινά 11:30-13:30 & 18:00-20:30
