Ο έρωτας έχει όρια; Η αγάπη είναι μια πράξη επαναστατική; Ποια είναι τα όρια του έρωτα και της επανάστασης; Τι είναι πιο επαναστατικό; Να επιβιώνεις ή να ερωτεύεσαι; Χωράνε το πάθος και η επανάσταση σε μια εποχή όπως η σημερινή; Και με ποιες συνέπειες; Η νουβέλα του Π. Τσαρούχα διαβάζεται σχεδόν απνευστί, όπως ακριβώς, περνάει εξάλλου η ίδια η ζωή... Ο ίδιος θα βρεθεί στην Καλαμάτα τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου, για να εξηγήσει περισσότερα για το βιβλίο του. Η σχετική εκδήλωση θα γίνει σε συνεργασία με την Εφημερίδα «Ελευθερία» στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εφημερίδας (Γεωργούλη 26, 2ος όροφος, Καλαμάτα) στις 7.30 μ.μ. 

- Η νουβέλα αυτή μοιάζει αρκετά διαφορετική σε ύφος, από τα όσα κείμενα είχαμε δει από εσάς ως τώρα. Τι σηματοδότησε αυτή την αλλαγή;

“Κάθε φορά που γράφω, αυτό προκύπτει σαν απότοκο της ανάγκης μου να μιλήσω για ζητήματα που αφορούν στην κοινωνία. Η τρέχουσα πραγματικότητα, αλλά και ό, τι την έχει συνδιαμορφώσει, με οδήγησαν αυτή τη φορά σε μια νέα φόρμα (καθόλου άγνωστη για μένα). Πάντοτε, μου ήταν αδύνατο να στέκω απαθής παρατηρητής της όποιας πραγματικότητας, ιδιαίτερα όταν αυτή η πραγματικότητα είναι ισοπεδωτική κάθε έννοιας δικαίου και ατομικής αξιοπρέπειας. Οφειλα λοιπόν να μιλήσω και αυτό έκανα”.

- Ο τίτλος αρχικά δίνει στον αναγνώστη την αίσθηση της ήττας, όμως το τέλος του βιβλίου δίνει άλλη προτροπή, σε εντελώς άλλο ύφος, υπάρχει εσκεμμένα αυτή η “αντίθεση”;

“Δεν υπάρχει οριστική ήττα ή νίκη. Μέσα από την αδιάκοπη αλληλουχία των δύο εξελίσσονται οι κοινωνίες. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, απλώς, καταγράφονται συναισθήματα, σκέψεις, αγωνίες που θα μπορούσε καθένας μας να έχει, μέσω των ηρώων μου. Και φυσικά δεν θα μπορούσα παρά να είμαι αισιόδοξος. Την αισιοδοξία την οφείλουμε στα παιδιά μας. Στον διπλανό μας που ίσως έχει γονατίσει. Στην κοινωνία”.

- Σε κάποιες στιγμές αφηγηματικού κρεσέντο, σπαρακτικού μονολόγου του ήρωα, η γλώσσα γίνεται πιο σκληρή, οι λέξεις πιο πολυσύλλαβες, σύνθετες, πλασμένες από την έμπνευσή σας. Τι είναι για σας αυτός ο τρόπος έκφρασης, αυτές οι αλλόκοτες λέξεις του σήμερα;

“Εχω τη βεβαιότητα ότι ζούμε, έτσι κι αλλιώς, σε μια αλλόκοτη εποχή. Οι σύγχρονες πόλεις μοιάζουν περισσότερο με κρεατομηχανές, παρά με τόπους ομαλής συνύπαρξης των ανθρώπων. Οι σκέψεις των ανθρώπων μένουν ανολοκλήρωτες, τα συναισθήματα αγεφύρωτα, οι συμπεριφορές της καθημερινότητας αυτιστικές, με τραγικό καταφύγιο την ελαφρότητα της ανοησίας και της άνευ όρων παράδοσης σ’ ένα ανθρωποφαγικό περιβάλλον. Πώς αλλιώς, με ποιες άλλες λέξεις, θα μπορούσε ένας σύγχρονος συγγραφέας να μιλήσει για μια τέτοια εποχή σαν τη δική μας”;

- Δεν μπορώ να μην παρατηρήσω και μια αποδομητική εικόνα που βγαίνει σε κάποιες σελίδες σας, σχετικά με τον κόσμο των καλλιτεχνών, τον κύκλο και τον τρόπο δουλειάς τους. Σας έχει απογοητεύσει το επάγγελμα - λειτούργημα θα έλεγε κανείς - του ηθοποιού;

“Κοιτάξτε. Σπούδασα την τέχνη μου σε μία πολύ σημαντική σχολή θεάτρου της Πατρίδας μας. Την μία από τις δύο σημαντικότερες. Αυτή του Θεάτρου Τέχνης “Κάρολος Κουν”. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να λάβω πολύ στέρεες βάσεις και δεδομένα αδιαπραγμάτευτα ορθά, όσον αφορά στα εργαλεία και τις αξίες της τέχνης μου. Στη σημερινή εποχή, τα πράγματα γίνονται με έναν… κάπως διαφορετικό τρόπο. Οι τέχνες ιδρυματοποιούνται και οι καλλιτέχνες, οι φυσικοί φορείς δηλαδή της καινοτομίας, της αλήθειας και της εξέλιξης, γίνεται συστηματική προσπάθεια να φιμώνονται, να μη μιλούν, να μην αντιδρούν σε όσα συνθλίβουν την κοινωνία, με αντίτιμο ένα μικρό ή μεγαλύτερο μεροκάματο για την επιβίωση του κορμιού ή της εικόνας. Καμία συζήτηση για την ψυχή. Πολλοί, φυσικά, οι περισσότεροι, αρνούνται τη συμμετοχή τους σε αυτόν τον εκμαυλιστικό «κύκλο» εργασίας. Το πληρώνουν στην καθημερινότητά τους. Με την σχεδόν μηδενική δυνατότητα εργασιακής επιβίωσης έξω από τον κύκλο αυτό. Η αποστολή μας όμως, είναι αυτή ακριβώς. Να μιλάμε για την αλήθεια. Για το δίκαιο. Ν’ ανοίγουμε καινούρια παράθυρα στο φως, εκεί ακριβώς που φαίνεται ότι δεν υπάρχει τίποτε άλλο, πέρα από το απόλυτο σκοτάδι”. 

- Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε πρόσφατα. Την περασμένη χρονιά, ερμηνεύσατε τον “Ληστή” με παραστάσεις σε όλη τη χώρα. Αναρχικές σκέψεις στο βιβλίο, αναρχική προσωπικότητα θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει το “Ληστή”. Νιώθετε ίσως ένας αναρχικός της τέχνης;

“Νοιώθω σαν ένας άνθρωπος, που απλώς δεν έχει ξεχάσει τους λόγους, τις αιτίες που τον οδήγησαν να ακολουθήσει τον δρόμο της τέχνης. Πολλές φορές, τις περισσότερες πια, είμαστε υποχρεωμένοι να εργαζόμαστε για την επιβίωσή μας. Αυτή η πραγματικότητα όμως, σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να με κάνει να λησμονήσω την αφετηρία μου, τις αιτίες που με έταξαν σε αυτόν τον δρόμο. Αν το να παραμένεις πιστός στις αρχές, τις αξίες και στις ιδέες σου, αν το να θεωρείς αδιαπραγμάτευτο όριο την αξιοπρέπειά σου, σηματοδοτεί την αναρχία που περιγράφετε, τότε, ναι. Είμαι. Αν και αυτό που περιγράφω εγώ, είναι βασισμένο στις απόλυτες αρχές”.  

- Σε τρεις συγκινητικές γραμμές, μιλάτε για το παράδειγμα του πατέρα σας. Τι είναι αυτό που σας δίδαξε; Τι είναι αυτά τα λόγια που λέτε ότι θα ανταλλάξετε, μόλις συναντηθείτε;

“Δεν ξέρω αν θα συναντηθούμε ξανά. Δεν μπορώ να ξέρω τι θα πούμε σε μια υποθετική τέτοια συνάντηση. Συναντιόμαστε καθημερινά όμως, όσο τον κρατάω ζωντανό στη μνήμη του μυαλού και της ψυχής μου. Με δίδαξε να είμαι αυτό ακριβώς που είμαι. Να αγαπώ το δίκαιο και να το υπερασπίζομαι, χωρίς να αναλογίζομαι το προσωπικό κόστος. Με δίδαξε να μη φοβάμαι το λάθος. Να είμαι καθαρός, συναισθηματικά και διανοητικά. Να μη φοβάμαι για τις ιδέες μου. Να αγαπώ όλους τους ανθρώπους. Να μη φοβάμαι”.

- Καλή η επανάσταση, η ιδεολογία, αλλά υπάρχει και ο φόβος. Προτρέπετε τον κόσμο να μη φοβάται, ποτέ και για τίποτα. Πώς θα το κάνει πράξη όμως, ο λεγόμενος “μέσος άνθρωπος”;

“Ο «μέσος άνθρωπος» όπως τον αποκαλείτε, δεν έχει παρά να δει γύρω του, να σκεφτεί όλα όσα έχει υποστεί κάθε φορά που φοβήθηκε και δεν διεκδίκησε τα δίκαιά του. Κάθε φορά, με πρόσχημα τον φόβο για τα χειρότερα, γίνονται επιλογές οι οποίες οδηγούν κατ’ ευθείαν σ’ εκείνα τα χειρότερα τα οποία φοβήθηκε και για να τα αποφύγει συμπεριφέρθηκε μετριοπαθώς. Ένας μόνο τρόπος υπάρχει για να νικήσει κανείς τον φόβο. Να τον αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο. Μόνο έτσι σου δίνεται η δυνατότητα να συνειδητοποιήσεις ότι το πρόβλημα βρίσκονταν στο μυαλό τελικά και όχι στις πραγματικές συνέπειες που θα υποστείς αν επιλέξεις αυτό που λέει η καρδιά και η συνείδησή σου. Και εν πάση περιπτώσει, νομίζω είναι προτιμότερο να πληρώνει κανείς για κάτι στο οποίο έχει πραγματική συμμετοχή, από το να πληρώνει κάθε τρεις και λίγο την αποχή στην οποία τον οδηγεί η δειλία και οι φοβικές εμμονές του”.

- Παρά τη σκληρή εικόνα του μηχανόβιου, ο Χρήστος είναι ένα παιδί που δε μεγάλωσε ακόμα;

“Ο Χρήστος είναι ένας ενήλικος, ο οποίος διατηρεί για τον εαυτό του την πολυτέλεια της καθαρής ψυχής και σκέψης. Επιμένει να λειτουργεί με την καθαρότητα ενός παιδιού στον κόσμο των «μεγάλων». Αυτό τον καθιστά «ήρωα» στα μάτια κάποιων και αντιστοίχως δαίμονα στα μάτια κάποιων άλλων”.

- Εφόσον είναι γνωστή η ενασχόλησή σας με την πολιτική, δε μπορώ να μη σας ρωτήσω για δύο πρόσφατα ζητήματα που συζητήθηκαν πολύ. Πώς είδατε την ψήφιση του νομοσχεδίου αναγνώρισης φύλου και το ότι πλέον ο σημαιοφόρος στις παρελάσεις μπορεί να είναι το οποιοδήποτε παιδί;

“Νομίζω ότι και τα δύο αυτά ζητήματα βρίσκονται στο φάσμα του αυτονόητου και ότι δεν θα έπρεπε να συζητάμε καν γι’ αυτά. Οι κοινωνίες οφείλουν να αυτορρυθμίζονται σύμφωνα με την εξελικτική τους πορεία. Ειδικά για το θέμα του σημαιοφόρου, μάλλον θα πρέπει να δούμε αν και για ποιο λόγο χρειαζόμαστε τις παρελάσεις. Η μνήμη, ο σεβασμός, η έμπνευση από την ιστορία μας, οφείλουν να δηλώνουν παρών στην καθημερινότητά μας και όχι σε ολιγόωρες φιέστες”. 

- Υπάρχει απογοήτευση από την πολιτική, τόσο στο βιβλίο και στα λόγια σας γενικότερα, όσο και στην πλειοψηφία των πολιτών που ζει γύρω μας. Πώς δεν θα χάσουμε την πίστη μας στα κοινά, στην έννοια της συμμετοχής και της δημοκρατίας;

“Είπα και πιο πριν. Δεν πρέπει ποτέ, μα ποτέ, να ξεχνάμε από πού και γιατί ξεκινήσαμε. Το ότι είναι δύσκολο, το δυσκολότερο τελικά, να φτιάξουμε όμορφες, ανθρώπινες κοινωνίες, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν μπορούμε τελικά. Οφείλουμε, τουλάχιστον, να το επιχειρούμε με όλα τα μέσα. Με όλη μας τη δύναμη και τις δυνατότητες. Από το σπίτι ξεκινώντας. Από τη γειτονιά μας. Κανείς δε λέει ότι ζούμε σ’ έναν όμορφο κόσμο. Ας αναλογιστούμε όμως, πόσο χειρότερος θα ήταν αυτός ο κόσμος στην μέχρι τώρα εξέλιξή του αν δεν είχαν υπάρξει, διαχρονικά και σε παγκόσμιο επίπεδο, οι φωνές αντίστασης. Τα δικαιώματα των ανθρώπων, αυτά που καταπατώνται σωρηδόν και βάναυσα σήμερα, έτσι κατακτήθηκαν. Και εφ’ όσον στις ημέρες τις δικές μας συμβαίνει αυτή η απάνθρωπη ανατροπή, εμείς οφείλουμε να τα διεκδικήσουμε πίσω, αλλά και να τα διευρύνουμε τόσο σε ποσοτικό όσο και σε ποιοτικό επίπεδο”.τας Αλεξίου (μέλος συντονιστικής επιτροπής ΕΣΔΟΓΕ - Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης Οφειλών Γερμανίας στην Ελλάδα), ενώ αποσπάσματα θα διαβάσει ο Γιώργος Τσαπόγας (ηθοποιός). Τη βραδιά θα συντονίσει η Γιούλα Σαρδέλη (δημοσιογράφος). Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις “Οστρια”.