Στην έκθεση αυτή βλέπει κανείς τα έργα των καλλιτεχνών, που εργάζονται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη Μεσσηνία και για πρώτη φορά το κοινό έρχεται σε επαφή με τη δημιουργική τους πλευρά, η οποία συμβαδίζει χρόνια τώρα με τη διδακτική.

Η έκθεση διοργανώνεται από το Δήμο Καλαμάτας, τη “Φάρις”, τον Εικαστικό Τομέα, τη Δημοτική Πινακοθήκη Καλαμάτας «Α. Τάσσος» (Ιστορικό Κέντρο) και την Ενωση Εκπαιδευτικών Εικαστικών Μαθημάτων. Το νέο ωράριο λειτουργίας έχει ως εξής: Δευτέρα, Τετάρτη 10 π.μ. - 2 μ.μ. και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 5 - 9 μ.μ. (στην οδό Παπάζογλου 5, 27210 88991).

Αναλυτικά οι συμμετέχοντες είναι οι: Παυλίνα Αθανασόπουλου, Μάρθα Γεωργακόπουλου, Σοφία Δημητρούλη, Ειρήνη Δούναβη, Γιώργος Καλαποθαρέας, Νίκη Καράγιωργα, Ελλη Κελεμένδρη, Σπύρος Κλαμπατσέας, Παναγιώτης Λαμπρινίδης, Ηλίας Μακρής, Μιχάλης Μανωλακάκης, Μαρία Μπουρίκα, Γιούλα Παπαδόπουλου, Αγγελική Πολυχρόνη, Μαργαρίτα Σταυράκη, Βασίλης Τσάφος, Αγαθή Τσορώνη, Χριστίνα Φωτοπούλου.

Επιμέλεια έκθεσης: Παναγιώτης Λαμπρινίδης.

Η “Ε” κατέγραψε την άποψη των ίδιων των εικαστικών για την τέχνη, το σχολείο και τη σύνδεσή τους.

- Τέχνη και σχολείο. Μία σχέση αλληλεπίδρασης ή δύο "κομμάτια" που δύσκολα μπορούν να συμπλεύσουν, δεδομένων των αδυναμιών του εκπαιδευτικού μας συστήματος; Ποια ήταν η πιο αμήχανη και η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή της καριέρας σας ως τώρα μέσα στις αίθουσες;

“Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα έχει πλήξει όλους τους τομείς της οικονομίας και δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη και την παραγωγή τέχνης. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, η πλειοψηφία των εικαστικών αναγκάζονται να βιοποριστούν μέσω της εκπαίδευσης, καθώς οι πωλήσεις έργων σε γκαλερί έχουν φθάσει στο ναδίρ. Φυσικά η οικονομική κρίση επεκτείνεται και στον χώρο της εκπαίδευσης υπό την έννοια της έλλειψης πόρων για αγορά βασικών υλικών τόσο από τα σχολεία όσο και από τους ίδιους τους μαθητές. Θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως σε μια τέτοια εποχή, όπου η τέχνη θεωρείται πλέον πολυτέλεια, οι μαθητές θεωρητικά θα έπρεπε να επικεντρώνονται σε μαθήματα πιο «αποδοτικά» από άποψη επαγγελματικής εξέλιξης και να θεωρούν τα εικαστικά απλά ως διάλειμμα από την «ουσιαστική γνώση» του σχολείου. Η εμπειρία μου ως εκπαιδευτικός μου δείχνει πως αυτό δεν ισχύει. Καθημερινά ανακαλύπτω την ισχυρή ανάγκη των μαθητών για καλλιτεχνική έκφραση και δημιουργία στο μάθημα των εικαστικών. Μια ανάγκη που δεν μπορεί να μειωθεί από την έλλειψη υλικών, καθώς η παιδική φαντασία πολλές φορές καλύπτει τα υλικά κενά” - Βασίλης Τσάφος.

“Η ρόλος της τέχνης γενικά, αλλά και μέσα στο σχολείο, θεωρώ πως είναι να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει το φαντασιακό στοιχείο του μαθητή. Αυτήν τη γύμναση της πνευματικής καλλιέργειας του ανθρώπου, την θεωρώ απαραίτητη ως μία εξισορρόπηση προς τον υλικό κόσμο που μας περιβάλλει. Ο πολιτισμός μας θα υπήρχε μόνο στη σφαίρα της φαντασίας, εάν κάποιοι δεν έκαναν πραγματικότητα τα μεγαλύτερα όνειρά τους. Οι τεχνικές που μαθαίνει ένα παιδί στα εικαστικά, είναι η αφορμή για να αγαπήσει την προσπάθειά του να εκφράζεται με διάφορα μέσα, να απελευθερώνεται μέσα από τα λάθη του και να δομεί εντέλει ένα αποτέλεσμα καθαρά προσωπικό. Παράγει, δηλαδή, κυρίως λάμψεις της ιδιαίτερης ταυτότητάς του και μ’ αυτόν τον τρόπο στοιχειοθετεί σε μεγάλο βαθμό και τον εαυτό του. Στο σχολείο βέβαια τα προβλήματα μπορεί να είναι πολυποίκιλα, παρόλα αυτά χαίρομαι ιδιαίτερα όταν καταφέρνουν οι μαθητές να είναι ικανοποιημένοι με την προσπάθειά τους, κοπιάζω διπλά όταν δεν πιστεύουν στον εαυτό τους και ενθουσιάζομαι όταν αυτενεργούν και ανακαλύπτουν νέους δρόμους, πράγμα το οποίο συμβαίνει, ευτυχώς, συχνά” - Χριστίνα Φωτοπούλου αναπληρώτρια εκπαιδευτικός εικαστικών μαθημάτων.

“Η τέχνη για μένα ήταν πάντα μια νησίδα ασφαλείας και ελευθερίας, που την έχουμε ανάγκη για να μπορούμε να πιστέψουμε σε ουτοπίες, να υπερβαίνουμε τα όρια της πραγματικότητας και να ανυψωνόμαστε ή έστω να προβληματιζόμαστε πνευματικά. Μια από τις πιο αμήχανες στιγμές στην εκπαιδευτική μου εμπειρία ήταν, πριν αρκετά χρόνια, όταν με αφορμή ένα πρότζεκτ για τη διαφορετικότητα, στο οποίο παιδιά γυμνασίου κλήθηκαν να αποδώσουν ζωγραφικά τις προτάσεις τους για την εξάλειψη αποκλεισμών παιδιών λόγω διαφορετικότητας, υπήρχαν μαθητές που διατύπωσαν ακραία ρατσιστικές απόψεις. Προσπάθησα να δω ως θετικό το γεγονός ότι οι υπόλοιποι μαθητές ανέπτυξαν αντίλογο με επιχειρήματα και έγινε μια συζήτηση στην τάξη, αλλά πρέπει να ομολογήσω ότι και μόνο η ύπαρξη ρατσιστικών διατυπώσεων από τόσο μικρά παιδιά ήταν μια σοκαριστική απογοήτευση. Η πιο ενδιαφέρουσα, ή μάλλον πιο όμορφη για μένα, στιγμή ήταν όταν ένα αγοράκι Γ’ γυμνασίου με πλησίασε στο διάλειμμα μετά από μια ανάλυση έργων τέχνης που είχαμε κάνει στο μάθημα και μου είπε με ενθουσιασμένο ύφος «κυρία, δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι υπάρχουν τόσες ιδέες πίσω από τα έργα τέχνης, είναι καταπληκτικό!». Ακούγεται απλό, αλλά σε κάτι τέτοιες -φαινομενικά απλές- στιγμές νιώθεις ότι έχεις καταφέρει κάτι, να ξεκλειδώσεις ίσως έναν ολόκληρο καινούργιο κόσμο και να ενεργοποιήσεις νέες κατευθύνσεις στη σκέψη ενός παιδιού, που είναι εξάλλου και το ζητούμενο” - Γιούλα Παπαδοπούλου.

“Η σχέση και η συνύπαρξη-σύμπλευση τέχνης – παιδείας δεν είναι άσχετη ή αντίθετη... Ισα-ίσα, είναι “παράλληλα” πεδία, απλά για κάποιον καλλιτέχνη το να επιδίδεται και στα δύο είναι απαιτητικό για αυτόν τον διπλό ρόλο του... Αλλά πολλές φόρες είναι αναγκαίο για την ισορροπία του δασκάλου- καλλιτέχνη αυτή η “συγκατοίκηση” της επαγγελματικής του ιδιότητας. Η πιο ευχάριστη στιγμή είναι η κάθε φορά όταν “ανακαλύπτω” ένα ταλεντάκι, μες την τάξη να ζωγραφίζει “ανενόχλητο” από την όποια παρουσία μου και να προσαρμόζεται αμέσως στο θέμα της μέρας που βάζω στην τάξη. Από την άλλη μεριά, η πιο αμήχανη στιγμή είναι όταν με ρωτάνε την ειδικότητά μου και με ξαναρωτάνε, όταν ζητούν να εξηγήσω τι είναι αυτό, που έχω σπουδάσει… Επειδή, μάλλον, άκουσαν “δικαστικός” και όχι “εικαστικός”… No comment” - Σοφία Δημητρούλη.

“«Στην τέχνη, επιστήμη και φαντασία δεν είναι ασυμβίβαστοι αντίπαλοι» (Μπρεχτ). Η τέχνη μπορεί να επικοινωνεί στους μαθητές τη δυνατότητα να έχουν πρωτοβουλίες, να αυτενεργούν, να αποδέχονται το διαφορετικό, να συνεργάζονται και να συμμετέχουν στη λήψη κοινών αποφάσεων. Στους μαθητές μου έλεγα πάντα πως η τέχνη έχει ένα υπέροχο “μεγάλο παράθυρο”, με μαγική θέα και είναι πολύ τυχερός αυτός που θα την δει. Ετσι λοιπόν στο πλαίσιο του μαθήματος ένας μαθητής παρουσίασε την εργασία του μέσα στην τάξη και στο τέλος της παρουσίασης με μάτια όλο φως με κοίταξε και είπε «κυρία, το άνοιξα το παράθυρο και ναι, είναι υπέροχη η θέα του». Αυτή ήταν η πιο συγκινητική στιγμή μου στην αίθουσα. Αντίθετα, η πιο αμήχανη στιγμή μου ήταν όταν επαινούσα έναν μαθητή μου στους γονείς του και εκθείαζα το ταλέντο του και την κριτική του σκέψη, οι γονείς του με διέκοψαν, για να μου τονίσουν πως αυτά δεν του χρειάζονται και επιπλέον τον αποπροσανατολίζουν “γιατί στόχος τους είναι να γίνει ο γιος τους γιατρός”. Η ελληνική σχολική πραγματικότητα μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σπουδών της και το κοινωνικό γίγνεσθαι, δεν ευνοεί πάντα το δημιουργικό πνεύμα της τέχνης, έτσι οι μαθητές δεν βοηθούνται στο να κατανοήσουν ότι είναι μια γλώσσα κοινή, ένας κώδικας επικοινωνίας κοινός και προσιτός σε όλους και ως οπτική γλώσσα επιτρέπει την επικοινωνία ιδεών, νοημάτων και συναισθημάτων, για την κατανόηση του πολιτισμού τους, του κόσμου και κυρίως του εαυτού τους. Ως εκπαιδευτικός της τέχνης έχω πάντα την ελπίδα να κάνω τους μαθητές μου να οραματίζονται τη ζωή με ελευθερία, μέσα από τη δημιουργική ανατροπή που προσφέρει η τέχνη” - Μάρθα Γεωργακοπούλου ΠΕ08.

“Η πιο αμήχανη στιγμή της καριέρας μου ήταν όταν μπήκα μετά από χρόνια σπουδών και εργασίας στον καλλιτεχνικό χώρο σε σχολικό κτήριο αιτούμενη εργασία. Η αλήθεια ήταν ότι όλα (χώρος, ατμόσφαιρα, αναμνήσεις...) με απέτρεπαν! Εκείνη τη στιγμή έπρεπε να επιστρατεύσω όλο τον δημιουργικό και επαναστατικό μου εαυτό για να κάνω την κίνηση μπρος που χρειαζόταν και να μην το βάλω στα πόδια, όπως φυσικά θα όφειλα! Η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή στην καριέρα μου ήταν όταν τελικά είδα στην πράξη ωραίες ομάδες εφήβων να σπάνε, υπό την καθοδήγησή μου, τα στεγανά όρια της τυπικής εκπαίδευσης. Οταν είδα τους μαθητές μου να δημιουργούν τον δικό τους χώρο, να μεταμορφώνουν μέσω των έργων τους το σχολικό κτήριο, να επικοινωνούν παραγωγικά μεταξύ τους, να μοιράζονται και να προσφέρουν τον πιο καλό τους εαυτό και εγώ να κρατώ απλά το ρόλο του σκηνοθέτη-συντονιστή στην παραπάνω διαδικασία” - Μαργαρίτα Σταυράκη.

“Θα χαρακτηριζόταν σίγουρα ως μια «ιδιαίτερη σχέση» η σχέση ανάμεσα στην τέχνη και το σχολείο. Είναι δύσκολο να συνδυαστεί η ανάγκη για ελευθερία και για έκφραση ενός καλλιτέχνη με το πρόγραμμα μέσα στα στενά πλαίσια και την καθημερινότητα ενός σχολείου. Διάφοροι λόγοι, όπως η έλλειψη κτηριακών υποδομών που να μπορούν να φιλοξενήσουν το μάθημα των Εικαστικών, η νοοτροπία μικρών και μεγάλων που το βλέπουν ως μάθημα με έλλειψη δομής και λόγου ύπαρξης, είναι κάποιοι από τους λόγους που συνιστούν αυτή τη σχέση δύσκολη, ακόμη πιο δύσκολη. Παρόλα αυτά όμως, όταν τα παιδιά είναι οι ουσιαστικοί αποδέκτες της εικαστικής δράσης, αξίζει κάθε προσπάθεια για προσαρμογή μας στα δεδομένα ενός σχολείου κάθε φορά. Υπάρχουν πάντα και θα εξακολουθούν να υπάρχουν οι αμήχανες στιγμές, όπως το να μην έχει πειραματιστεί με τα χρώματα και τα πινέλα ένα παιδί 11 ή 12 χρονών. Ομως πάντα θα αποτελεί πρόκληση για τον εικαστικό η έκπληξη στα μάτια ενός παιδιού, καθώς αναμειγνύει και ανακαλύπτει τον κόσμο των χρωμάτων για πρώτη φορά!” - Αγγελική Πολυχρόνη.