Ανάμεσα στους γιορτασμούς της 28ης Οκτωβρίου στην Καλαμάτα, χωρίς καμία αμφιβολία ξεχωρίζει ο πρώτος που έγινε το 1944 όταν οι Γερμανοί κατακτητές είχαν εκδιωχθεί από τη μισή Ελλάδα. Πρόκειται για μια χρονική περίοδο κατά την οποία το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ έχουν τον πλήρη πολιτικό έλεγχο της περιοχής και συνεργάζονται με τις συμμαχικές αντιπροσωπείες. Στην πόλη επικρατεί κλίμα εθνικής ανάτασης και ενθουσιασμού και χιλιάδες κόσμος ξεχύνεται στο δρόμο για το γιορτασμό. Οι φωτογραφίες εκείνης της εποχής που έχουν δημοσιοποιηθεί, πιστοποιούν την ογκώδη συμμετοχή του κόσμου και αποτυπώνουν το κλίμα ευφορίας που επικρατεί. Υπάρχει όμως και ένα σημαντικό ντοκουμέντο με την περιγραφή των εκδηλώσεων. Πρόκειται για το φύλλο της "Ελεύθερης Μεσσηνίας" που κυκλοφόρησε την επομένη και περιγράφει με λεπτομέρειες τα όσα συνέβησαν την ημέρα του γιορτασμού στην Καλαμάτα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κεντρικός ομιλητής ήταν ο μητροπολίτης Ηλείας Αντώνιος, εξέχουσα φυσιογνωμία της ΕΑΜικής αντίστασης.

Στο σημερινό αφιέρωμα αναδημοσιεύουμε τα κείμενα από την πρώτη σελίδα της εφημερίδας, που περιγράφουν το κλίμα μιας εποχής κατά την οποία κανένας δεν είχε προβλέψει τα όσα θα ακολουθούσαν: Δεκεμβριανά, Βάρκιζα, τρομοκρατία, εμφύλιος.

Το κεντρικό θέμα της εφημερίδας έχει τίτλο: Ο λαός της Καλαμάτας παραδομένος σ’ ένα ανέκφραστο ξεχείλισμα πατριωτικής χαράς γιόρτασε μαζί με τους μεγάλους συμμάχους την ιστορική επέτειο της 28 Οχτώβρη. Τριάντα χιλιάδες λαού αποτίσανε φόρο τιμής στους ηρωικούς νεκρούς μας, Αγγλους και Ελληνες.

Σε αυτό σημειώνονται τα εξής:

Η χτεσινή επέτειος που συμβόλιζε δύο μεγάλους σταθμούς της νεώτερης Ιστορίας της Ελλάδας -28 Οχτώβρη 1940, που ο ελληνικός λαός καίτοι στέναζε κάτω απ’ το φασιστικό ζυγό της Βασιλομεταξικής δικτατορίας ώρθωσεν αγέρωχα τ’ ανάστημά του στον Ιταλικό φασισμό και τον νίκησε στ’ Αλβανικά βουνά, και 28 Οκτώβρη 1944, που το φασιστικό θεργιό δέχεται τις χαριστικές βολές στα ελληνικά χώματα κι ο λαός μας αποχτάει τις πολιτικές ελευθερίες του- βρήκε την ηρωική Καλαμάτα σε πρωτοφανή γιορταστικό συναγερμό. Η Πολιτεία έπλεε στο γαλανόλευκο: Η οδός Αριστομένους ήταν στολισμένη με τις σημαίες των τριών συμμάχων μας που κυμάτιζαν περήφανες παράπλευρα στην ελληνική σημαία.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της γιορτής, από πολύ νωρίς άρχισαν να συρρέουν πλήθη κόσμου στην Πλατεία Τριανόν και 23ης Μαρτίου, καθώς και κάτω από το μέγαρο της Νομαρχιακής Επιτροπής, όπου συγκεντρώνονταν οι επίσημοι. Η Φιλαρμονική παιάνιζε στους δρόμους διάφορα πατριωτικά κομμάτια ενώ οι καμπάνες όλων των εκκλησιών της πόλης χτυπούσαν χαρμόσυνα.

Στις 8 και 30 αντιπρόσωπος των εθνικοαπελευθερωτικών μας οργανώσεων με επικεφαλής τη Φιλαρμονική καταθέσανε στεφάνια στα μνημεία των αγωνιστών του ’21, στην Πλατεία του Τριανόν και της 23 Μάρτη.

Η παράταξη

Από τις 9.30 π.μ. τμήματα του ηρωικού 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ που είχαν λάβει μέρος στην απελευθέρωση της πόλης είχαν παραταχθεί σε δύο στοίχους απ’ την Πλατεία 23 Μαρτίου μέχρι το Μητροπολιτικό Ναό της Υπαπαντής όπου θα γινόταν η δοξολογία. Το γενικό πρόσταγμα της όλης τελετής είχεν ο Διοικητής του 8ου Συντάγματος ο αντισυνταγματάρχης Ρουμπέας.

Από τη μια μεριά της στρατιωτικής παράταξης κι από την άλλη είχαν συγκεντρωθεί πάνω από τριάντα χιλιάδες λαού. Οι εξώστες των σπιτιών και οι ταράτσες ήταν κατάμεστες από κόσμο που έπαλλε από ενθουσιασμό και περίμενε εναγώνια τους επίσημους και τους συμμάχους για να τους χειροκροτήσει.

Λίγο προ της 10ης π.μ. προσήλθε στην Υπαπαντή ο αρχηγός του ΕΑΜ και πρόεδρος της ΔΕΠ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ηλείας σ. Αντώνιος συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του σ. ανθυπολοχαγό Ελαιο και το διάκο του. Οι χιλιάδες του λαού που αντελήφθησαν το αυτοκίνητο του Σεβασμιωτάτου ξέσπασαν σ’ ακράτητα χειροκροτήματα και ζητωκραυγές υπέρ του ΕΑΜ και της ΔΕΠ.

Στην Πλατεία Τριανόν

Στο μεταξύ άρχισαν να καταφθάνουν τα πρώτα στρατιωτικά και ναυτικά τμήματα κάτω από το μέγαρο της ΝΕΜ για να πλαισιώσουν τους επίσημους που θα πήγαιναν στη Δοξολογία. Πρώτο κατάφθασε τμήμα του ΕΛΑΣ με πλήρη πολεμική εξάρτηση που στην εμφάνισή του τα συγκεντρωμένα πλήθη ζητωκραύγασαν υπέρ του ηρωικού ΕΛΑΣ μας. Λίγο αργότερα έφθασε ναυτικό άγημα του αντιτορπιλικού μας «Σφενδόνη» καθώς και τμήμα του Βρετανικού στρατού. Η παρουσία των Αγγλων συμμάχων μας στρατιωτικών έδωσε αφορμή στο λαό μας να ξεσπάσει σε πραγματική φρενίτιδα ενθουσιασμού κι έξαλλης χαράς.

Καλαματιανά κορίτσια της ΕΠΟΝ και Ε.Α. ντυμένα με στολές Αμαλίας κι άλλες εθνικές ενδυμασίες πλαισίωσαν σε σχήμα τετραγώνου την ελληνική σημαία που την κρατούσε ένας Επονίτης ντυμένος τσολιάς και τις σημαίες των τριών συμμάχων μας Αγγλία, Ρωσία και Αμερική.

Σ’ όλο αυτό το διάστημα της προετοιμασίας στην Πλατεία Τριανόν τα πλήθη εζητωκραύγαζαν τα ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, των συμμάχων μας και του ηρωικού ναυτικού μας, ενώ ομάδα από επονίτισσες κι αητόπουλα τραγουδούσαν αντάρτικα τραγούδια.

Στην Υπαπαντή

Από τις 10 π.μ. άρχισαν να συγκεντρώνονται από όλα τα σημεία της πόλης στο Μητροπολιτικό Ναό τα οργανωμένα τμήματα του λαού μας, με τις σημαίες και τα λάβαρά τους. Στη δοξολογία πήραν μέρος τμήματα της ΕΠΟΝ, του ΕΑΜ, της Ε', το σώμα των αξιωματικών του ΕΛΑΣ, το Γυμνάσιο Θηλέων, όλα τα άλλα σχολεία της πόλης, τα σωματεία της δύναμης του Εργατικού Κέντρου, οι ανάπηροι και τα θύματα των τελευταίων πολέμων και της Κατοχής, τ’ αητόπουλα, τα επαγγελματικά σωματεία και χιλιάδες λαού.

Στην είσοδο της Υπαπαντής είχαν παραταχθεί λευχειμονούσες κανηφόροι παρθένες της ΕΠΟΝ και της Ε.Α.

Στις 10 και 15 προσήλθαν οι επίσημοι με τους εκπροσώπους των συμμάχων μας. Μέσα σ’ αυτούς είναι ο συνταγματάρχης Πετροπουλάκι μέλος της ΔΕΠ. Ο Αγγλος αντιπλοίαρχος κ. γκεϊσών(;), Αγγλος αντιπρόσωπος του κ. Μακένζυ, τα μέλη της ΝΕΜ και της Λ.Ε. Καλαμάτας, ο εθνοσύμβουλος σ. Βαγγέλης Δημητρακόπουλος, ο Δ.Α. σ. Γ. Παναγιωτόπουλος, ο διοικητής του ΕΛΑΝ σ. Μπαλούμας, ο διοικητής της Υποδιοίκησης Ε.Π. σ. Παπαδόπουλος, ο πλωτάρχης κυβερνήτης της «Σφενδόνη» σ. Ρίτσος, ο διοικητής της βάσης λιμένα Καλαμάτας σ. Δαμασκηνός, εκπρόσωποι της ΕΠΟΝ και της Ε.Α. κ.ά. π.

Η Δοξολογία

Στις 10 και 30 άρχισε η δοξολογία. Χοροστατούσε ο Σεβασμιώτατος Ηλείας σ. Αντώνιος περιστοιχούμενος από τον κλήρο της πόλης. Μετά την ιερουργία ο σ. Μητροπολίτης εζητωκραύγασεν υπέρ του ελληνικού λαού, του ΕΛΑΣ, της Πανεθνικής Κυβέρνησης και των μεγάλων συμμάχων μας, ενώ η Φιλαρμονική έπαιξε τον Ελληνικό και Αγγλικό ύμνο και τα παρατεταγμένα τμήματα του 8ου Συντάγματος, του ναυτικού μας και του Αγγλικού στρατού παρουσίαζαν όπλα.

Στο μνημείο των Αγγλων

Ευθύς κατόπιν οι επίσημοι και ο λαός κατευθύνθηκαν στο νεκροταφείο όπου υπάρχουν οι τάφοι των Αγγλων που έπεσαν στον αγώνα ενάντια στο φασισμό. Εκεί εψάλη δέηση από το Σεβασμιώτατο Ηλείας υπέρ ανάπαυσης της ψυχής των ηρωικών νεκρών των συμμάχων μας κι ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από μέρους των οργανώσεων, ενώ η μπάντα παιάνιζε τον αγγλικό και ελληνικό ύμνο.

Στεφάνια και δάφνες και λουλούδια καταθέσανε: Η ΝΕΜ, η ΕΠΟΝ, η Ε.Α., το ΚΚΕ, οι Ανάπηροι Αλβανίας, η Γενική Ενωση Αναπήρων 1912-22, το Εργατικό Κέντρο, τ’ αητόπουλα και τα νέα θύματα.

Επειτα οι επίσημοι πήγανε στο Σύνταγμα όπου εψάλη δευτέρα δέηση υπέρ των πεσόντων Ελλήνων και των θυμάτων της Γερμανοαλήτικης χτηνωδίας και κατέθεσαν στεφάνια.

Η παρέλαση

Το πρωινό πρόγραμμα της γιορτής έκλεισε με τη μεγάλη παρέλαση που έγινε στις 12.30 μ.μ. στην οδό Αριστομένους. Οι επίσημοι παρακολούθησαν την παρέλαση από το κέντρο του Κηπάριου της πλατείας του Τριανόν. Ολόκληρη η Αριστομένους κι η πλατεία Τριανόν ήταν κατάμεστη από χιλιάδες κόσμου που χειροκροτούσε μ’ αφάνταστο ενθουσιασμό κι απερίγραπτη χαρά τους συμμάχους μας, τους ηρωικούς θαλασσόλυκους του ναυτικού μας και τους θρυλικούς αντάρτες του ΕΛΑΣ μας. Στην παρέλαση πήραν μέρος: Τμήματα του 8ου Συντάγματος, μία διμοιρία ναυτών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, Αγγλικό Τμήμα Στρατού, επονίτες κι επονίτισσες, τα σχολεία της πόλης και τ’ αητόπουλα. Η εντύπωση του λαού μας από την επιβλητική κι αξέχαστη αυτή παρέλαση ήταν άριστη.

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ Σ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ

Μετά την παρέλαση οι επίσημοι κατευθύνθησαν στο μέγαρο της ΝΕΜ απ’ τον εξώστη του οποίου ο Σεβασμιώτατος Ηλείας σ. Αντώνιος εξεφώνησε τον πιο κάτω λόγο:

«Είναι μεγάλη ημέρα η σημερινή! Μεγάλη γιατί υπενθυμίζει μια άλλη μέρα που εκηρύχτηκε ο πόλεμος. Μια τέτοια μέρα η Ιταλική Αυτοκρατορία επετέθηκε εναντίον στη μικρή Ελλάδα. Αφού έδειξε την ευλάβειά της κατά τη θρησκευτική και εθνική γιορτή τορπιλλίζοντας το τιμημένο πολεμικό μας "Ελλη" θέλησε, καλύπτοντας τους ώμους της πίσω από μια τίγρη ενός σφαγέα της Ευρώπης, θέλησε να πατήσει και να δουλώσει τον ελληνικό λαό που πάντοτε θυσιάστηκε για την ελευθερία της πατρίδας του (φωνές κάτω ο φασισμός). Συμμάχησε με τους σφαγείς των Βαλκανίων, με τους Βουλγάρους για να βάλει τους Ελληνες ανάμεσα σε πολλά πυρά (χιλιάδες λαός με μια φωνή: Θάνατος στους Βουλγάρους επιδρομείς) όμως ο ηρωικός αυτός λαός είπε το όχι στη βρωμερή αυτοκρατορία των παλιάτσων. Αλλά το γενναίο τούτο λαό είχε αφήσει άοπλο η δικτατορία για να μη μπορέσει ν’ αντισταθεί (φωνές κάτου οι διχτατορίες κι ο Βασιλιάς):

Ο ηρωικός ελληνικός στρατός πάνου στα βουνά της Αλβανίας περιφρόνησε όλες τις πολεμικές παρασκευές του εχθρού, κι έδειξε σ’ όλο τον κόσμο ότι υπάρχει κάτι που έγινε ελληνικό: Ηρωισμός (ζωηρά χειροκροτήματα). Ο Λυκούργος της Σπάρτης είπε κάποτε ότι τα ισχυρότερα τείχη για μια πόλη είναι τα στήθη των ανδρών. Στα γενναία στήθη των ανδρών μας έσπασε τα μούτρα του ο Μουσσολίνι και οι παλιάτσοι του. Μπροστά όμως σε μια δεύτερη αυτοκρατορία που έπεσε δεν μπόρεσε ο στρατός μας ν’ αντισταθεί. Αφησε τα όπλα και μπήκε στην πατρίδα να ξαναζωντανέψει τον εθνικό ενθουσιασμό, την κλεφτουριά και τ’ αρματολίκι.

Ετσι δημιουργήθηκε το αντάρτικό μας που είναι η παλιά κλεφτουριά (μυριόστομες κραυγές: Ζήτω ο ΕΛΑΣ). Μα ο ηρωικός μας αντάρτικος στρατός είχε ανάγκη από ένα πολιτικό πλαίσιο ν’ αναπαυτεί και το πλαίσιο αυτό το έδωσε η Νέα Φιλική Εταιρεία το ΕΑΜ (ο τόπος σείεται από χειροκροτήματα, ακούγονται ουρανόψηλες κραυγές ζήτω το ΕΑΜ). Η Νέα Φιλική Εταιρεία με πίστη στο Θεό των πατέρων μας και στην ελληνική φιλοπατρία, άρχισε το δύσκολο έργο της και σε λίγο καιρό δημιούργησε οργανώσεις ώστε να παραλύει τις ενέργειες και τις κινήσεις του εχθρού. Σ’ αυτό το ωραίο πλαίσιο που δημιούργησε το ΕΑΜ γεμάτο αρετή, ο αντάρτης μας μεγάλωσε και γιγαντώθηκε και παρουσίασε το θαύμα του νέου Ελληνικού στρατού. (Σύσσωμος ο λαός ζητωκραυγάζει και χειροκροτεί το αντάρτικο). Ο αντάρτης θα μείνει αγνό σύμβολο στις ψυχές των τωρινών και μελλούμενων γενεών. (Παραλήρημα ενθουσιασμού παρατηρείται σ’ όλο το λαό).

Ο ιστορικός θα σταματήσει με θαυμασμό μπροστά στον ΕΛΑΣ και θα καμαρώσει τον ιδεώδη τύπο του αντάρτη μας. Δεν έδωσε ο αντάρτης μας καμία αφορμή παρεκτροπής για να χαρεί η αντίδραση. Οι εχθροί μας προσπαθούν να βρουν τα σφάλματά μας με το μικροσκόπιο. Δεν βλέπουν όμως τα δικά τους. Στο παρελθόν ένας Εφιάλτης κι ένας Παυσανίας άφησαν τα ονόματά τους κηλιδωμένα στην ιστορία. Σήμερα παρουσιάστηκε ολόκληρη στρατιά προδοτών και πρέπει να κρύβουμε το πρόσωπό μας από ντροπή (Ο λαός φωνάζει: Θάνατος στους προδότες. Δε έχουν θέση πια στην Ελλάδα).

Ουδέποτε η οργάνωση του ΕΑΜ υπήρξε εγκληματική. Υπήρξε αποκλειστικά εθνική και σκοπό της είχε να διώξει τον εξωτερικό και εσωτερικό εχτρό. (Σ.σ.: ακολουθεί δυσανάγνωστη φράση). Ο Ελληνικός αγώνας ωφέλησε το συμμαχικό και ο συμμαχικός τον Ελληνικό.

Σήμερα είμαστε ευτυχισμένοι γιατί γιορτάζουμε την επέτειο της κήρυξης του πολέμου ελεύθεροι. Εχουμε το ΕΛΑΣ (χειροκροτήματα) έχουμε τόσο από του εξωτερικού έχουμε με το ηρωικό Ναυτικό μας (χειροκροτήματα). Με τους ηρωικούς αγώνες που επιτέλεσαν οι αντάρτες μας με τους συμμάχους, γιορτάζουμε το θρίαμβο των όπλων μας στα βουνά της Αλβανίας, που ενίσχυσε τους συμμάχους κατά του φασισμού. (Φωνές κάτου ο φασισμός).

Ο ΕΛΑΣ έκαμε κατορθώματα που θα γραφούν με χρυσά γράμματα στην Ιστορία. Τώρα καλούμαστε σε νέους αγώνες ενωμένοι, γιατί το οικοδόμημα που πρέπει ν’ ανεγείρουμε είναι πολύ μεγάλο.

Ζήτω η ελεύθερη και αιώνια Ελλάδα.

Ζήτω η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.

Ζήτω η Φιλική Εταιρεία το ΕΑΜ.

Ζήτω ο ηρωικός στρατός ΕΛΑΣ.

Ζήτωσαν οι μεγάλοι μας σύμμαχοι.

Ζήτω ο ευγενικός και φιλόπατρις λαός της Καλαμάτας.

Η ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ

Το απόγευμα πλήθη κόσμου άρχισαν να μαζεύονται στην Πλατεία Τριανόν. Στις 6 η ώρα η Φιλαρμονική άρχισε να παίζει πατριωτικά τραγούδια μέσα σε ατμόσφαιρα ενθουσιασμού, χαράς και πατριωτικής έξαρσης. Ακολούθησαν και οι χοροί ως αργά.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΕΞΙΩΣΗ

Σήμερα στις 5.30 το απόγευμα οι Εθνικοαπελευθερωτικές Οργανώσεις ΕΑΜ - ΕΠΟΝ - ΕΑ θα υποδεχτούν στην αίθουσα της Λαϊκής Σχολής τους συμμάχους και του Πολεμικού Ναυτικού μας. Η είσοδος θα επιτρέπεται μόνον σ’ όσους έχουν προσκλήσεις.

Στη χθεσινή γιορτή η μουσική δεν ανέκρουσε και τους ύμνους των άλλων δύο συμμάχων Εθνών Αμερικής και Ρωσίας, όπως θα έπρεπε, γιατί δυστυχώς δεν είχε στην διάθεσή της τα σχετικά μουσικά κομμάτια.

29-10-44

ΕΑΜ - ΕΠΟΝ - ΕΑ

ΣΥΜΒΟΛΟ

ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Αδελφωμένοι παρέλασαν χτες στους δρόμους της Καλαμάτας τα τμήματα των ηρωικών συμμάχων μας Βρεττανών, τα τμήματα του θρυλικού μας ΕΛΑΣ και τα τμήματα του δοξασμένου ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Οπως βαδίζανε το ένα πλάι στο άλλο, αγκαλιασμένα στους γιορτασμούς, όπως αγκαλιασμένα ριχτήκανε στον αγώνα και συνεχίζουνε σήμερα να πολεμούν κατά των εχθρών της προόδου και του πολιτισμού, αποτελούσαν ένα τρανό σύμβολο της αδιάσπαστης ενότητας που υπάρχει και κυριαρχεί μεταξύ μας. Ενότητας των Ελλήνων γύρω από την εθνική μας κυβέρνηση, για την επίτευξη όλων των σκοπών που επίσημα διακηρύχτηκαν και είναι μέσα στον κύκλο των επιδιώξεων του ΕΑΜ. Ενότητας συμμαχικής που αποδείχτηκε θεμελιωμένη στα ερείσματα αδιάσειστα, που εγγυούνται την πέρα ως πέρα επιτυχία του κοινού αντιφασιστικού προοδευτικού αγώνα.

Ας φωνάζουν όσο θέλουν τα οικτρά απομεινάρια της Γκεσταπίτικης ατιμίας και της ταγματαλήτικης ξεδιαντροπιάς. Ας ονειρεύονται τη διάσπαση και ας την περιμένουν αν έχουν υπομονή. Οι ένοχοι πόθοι του δεν πρόκειται οπωσδήποτε να βρουν δικαίωση. Η Ελλάδα θα βαδίσει το δρόμο της χωρίς αυτούς, χωρίς τα συχαμένα σκουπίδια της προδοσίας και του εγκλήματος ενωμένη, αδιάσπαστη, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, αποφασισμένη να κρατηθεί στο δρόμο του λυτρωμού, στο πλευρό των μεγάλων συμμάχων της, στο πλευρό των αντιφασιστών και των δημοκρατών του κόσμου όλου.

Ο ΤΙΜΗΜΕΝΟΣ

ΕΛΑΣ ΚΑΡΦΙ ΣΤΟ ΜΑΤΙ

ΚΑΘΕ ΦΑΣΙΣΤΑ

Η χτεσινή παρέλαση βούλωσε στόματα αρκετά κι έκαμε πάλι άλλα ν’ αφήσουν την επιφύλαξη και να μιλήσουν τη γλώσσα της αλήθειας και της πραγματικότητας. Ο αήττητος και λεβέντικος στρατός μας ΕΛΑΣ, έδειξε πως δεν αξίζει μόνο στη μάχη, όπου και στο απώτερο παρελθόν και στο πρόσφατο, έδωσε δείγματα των άφταστων πολεμικών αρετών του, της ασύγκριτης ορμής, της αυτοθυσίας, της ασυγκράτητης τόλμης του. Αξίζει ακόμη και σ’ επιδείξεις ειρηνικές, που πολλοί, μα πάρα πολλοί θα τις θεωρούσαν ξένες προς τις απασχολήσεις του, αταίριαστες προς την τραχεία ζωή των βουνοκορφών και των φαραγγιών, που έκανε μέχρι προχτές ακόμη. Ομως όλοι αυτοί διαψεύστηκαν και χάρηκαν οι φίλοι και φρένιαζαν οι εχτροί εκείνοι που θα ’θελαν να ’βλεπαν τον ΕΛΑΣ να διαλύεται για να μπορούν να υπολογίζουν χωρίς την αντίστασή του σε μια δυναμική επέμβαση για την εφαρμογή λύσεων διχτατορικών σε βάρος του λαού και του Εθνους. Ομως ας φρενιάζουν όσο θέλουν οι προδοτοφασίστες εχθροί του λαού μας. Ο ΕΛΑΣ τιμημένος, ξακουστός, απαράμιλλος, οπλισμένος τώρα πια στην εντέλεια, με ακλόνητο ηθικό και μαχητικότητα, θα στέκει, όπως πάντα, καρφί στο μάτι κάθε φασίστα. Κι απάνω του σα σε γρανίτικο τείχος θα σπάει κάθε απόπειρα κατά του λαού, κατά των ελευθεριών του, κατά της Δημοκρατίας.

28 ΟΧΤΩΒΡΗ 1940:

Χτυπάν συναγερμό οι καμπάνες. Ο ιταλικός φασισμός μπήκε στη γη μας. Σύσσωμος ο ελληνικός λαός, εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, επαγγελματίες και βιοτέχνες τρέχουν κι αδράχνουν τα όπλα. Οταν τα πάντα τρέμανε μπρος στους αρχιδήμιους της Ευρώπης, όταν η Αγγλία μόνη της αγωνιζόταν σε στερηές και σε θάλασσες, ο ελληνικός λαός όρθωσε το ανάστημά του και μετέβαλλες σε πραγματικότητα το τυπικό «Οχι» των Βασιλομεταξάδων. Και το θαύμα χάρις στη λαϊκή ορμή έγινε. Οι φασίστες πετάχτηκαν για 6 μήνες έξω από τη χώρα μας. Και θα ’μεναν έξω οριστικά, αν η πεμπτοφαλαγγίτικη Βασιλομεταξική συμμορία δεν άνοιγε τις πόρτες στον εχθρό.

Τρισίμισυ χρονιά η βρωμερή ανάσα του φασισμού μολύνει και καταστρέφει τη γη μας την ιερή. Το θαύμα όμως συνεχίστηκε. Ελληνόπουλα να τες, αεροπόροι και φαντάροι χτυπούν σκληρά τον εχθρό σε ξένες στερηές και τρικυμισμένες θάλασσες στο εξωτερικό.

Ο προδομένος ελληνικός λαός σύσσωμος μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, παλεύει άγρια μα νικηφόρα με τον καταχτητή. Ξεπηδάνε οι πρώτοι αντάρτες του ΕΛΑΣ, για να γίνουν σιγά-σιγά τα σημερινά θαυμαστά συντάγματα κι οι μεραρχίες οπλισμένες με όπλα αρπαγμένα απ’ τον εχθρό.

Και το θαύμα ολοκληρώθηκε.

28 ΟΧΤΩΒΡΗ 1944:

Η μια η Ελλάδα είναι λεύτερη. Ο τύραννος περίτρομος φεύγει για το βορρά κάτω από τα συντριφτικά χτυπήματα του ΕΛΑΣ και των συμμάχων Αγγλοαμερικανών, που ξανάρθαν ελευθερωτές στα χώματά μας.

Χτυπάνε χαρμόσυνα τώρα οι καμπάνες. Πάλι ο λαός ξεχύνεται στους δρόμους, για να γιορτάσει λεύτερα τη μεγάλη αντιφασιστική μέρα. Κολυμπάει μέσα στη θάλασσα των εθνικών σημαιών η Καλαμάτα. Τραγούδια βροντερά της Λευτεριάς αντηχούν. Οι Αγγλοι σύμμαχοι, όλος ο ελληνικός λαός, το ηρωικό μας Ναυτικό, οι εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις και ο αδάμαστος ΕΛΑΣ, γιορτάζουν μαζί τη μεγάλη μέρα. Οι σχηματισμοί του γενναίου Βρεττανικού στρατού, του ακαταβλήτου Ελληνικού Ναυτικού και του θρυλικού μας ΕΛΑΣ παρελαύνουν αδελφωμένοι κάτω από αμέτρητα χειροκροτήματα σκορπώντας ρίγη ιερής συγκίνησης στην ανθρωποθάλασσα που τους καμαρώνει.

Μέσα από τους καπνούς και τα ερείπια ξεπηδάει πάλι η Ελλάδα για να χαρίσει όμως τούτη τη φορά τη λευτεριά, τη ζωή και την προκοπή σ’ ολόκληρο το λαό της.