Στα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης είναι αφιερωμένο αυτό το διήμερο εκδηλώσεων που διοργανώνει ο "Πολιτιστικός Αντίλογος" σήμερα και αύριο. Υπό την αιγίδα της “Φάρις” και σε συνεργασία με τις εκδόσεις "Μεταίχμιο", το βιβλιοπωλείο "Παπασωτηρίου" και το Σύλλογο Βορειοελλαδιτών Μεσσηνίας, σήμερα στις 9 μ.μ. θα παρουσιαστεί το νέο βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου "Χορεύουν οι ελέφαντες" στο καφέ "… Στο κύμα" Ναβαρίνου 167 στην παραλία της Καλαμάτας. Η συγγραφέας μίλησε στην "Ε" για το βιβλίο της με αφορμή την αποψινή παρουσίαση, για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, αλλά και για το σήμερα.
- "Ησασταν πλούσιοι, είχατε λεφτά, ήρθατε με φλουριά ραμμένα στον ποδόγυρο". Μια φράση από το βιβλίο που αναφέρεται στον τρόπο που οι "γηγενείς" αντιμετώπιζαν αρχικά τους πρόσφυγες. Σκληρά λόγια. Ηταν τελικά τόσο σκληρή η ζωή τους, στη νέα τους πατρίδα; Πόσο καιρό χρειάστηκε η Θεσσαλονίκη για να τους ενσωματώσει;
"Σκληρά λόγια, ναι. Και αληθινά. Η Θεσσαλονίκη υπήρξε η πρωτεύουσα των προσφύγων. Υπάρχει ακόμα η στάση στην Κρήνη, τα «Απολυμαντήρια», όπου ξεφόρτωναν τις καραβιές με τους πρόσφυγες. Η Καλαμαριά ήταν συνοικία προσφυγική, το ίδιο και η Ευαγγελίστρια όπου διαμένω. Φυσικά και ενσωματώθηκαν οι πρόσφυγες, έκαναν περιουσίες, χρειάστηκε όμως να φτύσει αίμα μια ολόκληρη γενιά. Κάποιοι από τους απογόνους των παλιών προσφύγων σήμερα μιλούν με σκαιότητα για τους ξένους. Ισως, όταν ενσωματώνεσαι, ξεχνάς".
"Στο βιβλίο βλέπουμε να περνούν από την εξέλιξη της ιστορίας "χαφιέδες, ρουφιάνοι, αντάρτες, βασιλόφρονες". Εχουμε φτάσει σε μια φάση της ιστορίας όπου αυτές οι λέξεις μοιάζουν ξεχασμένες, ή όχι και τόσο;
"Οι λέξεις φέρουν το βάρος και τη σημασία τους ανάλογα με την εποχή. Μπορεί να ξεχνιούνται, να αλλάζει σημασία ή να επανέρχεται. Το βιβλίο ξεκινά από μια φράση που μοιάζει αγοραία, το πιο πιθανό είναι πως την έχουμε ακούσει ή ξεστομίσει και οι ίδιοι “Ολοι οι απατεώνες στην Ελλάδα είναι στην κυβέρνηση”, λέει στην πρώτη σειρά. Δεν είναι επινοημένη φράση. Ειπώθηκε στ’ αλήθεια το 1948, από έναν χωρικό σε ξένο ανταποκριτή που του έπαιρνε συνέντευξη. Καμιά φορά οι αναλογίες ανάμεσα στις εποχές είναι ανατριχιαστικές".
- Πόσο εύκολο ήταν για εσάς μετά το "Athens prize for Literature 2011" για το "Απόψε δεν έχουμε φίλους" να προχωρήσετε στη συγγραφή ενός νέου βιβλίου;
"Ο τρόπος που έχω για να ζω τη ζωή μου και να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο είναι η συγγραφή. Τα βραβεία κάνουν τους ανθρώπους να χαίρονται. Ομως αυτό που τελικά μένει είναι το επόμενο συγγραφικό στοίχημα. Αλλωστε η διαβόητη υπόθεση "Πολκ" με απασχολούσε πριν από το "Απόψε δεν έχουμε φίλους”. Είχα μελετήσει τις πηγές. Επέστρεψα, γιατί με έτρωγε. Ηθελα οπωσδήποτε να την κάνω ιστορία".
- Εχετε σπουδάσει φιλόλογος και διδάσκετε εδώ και πολλά χρόνια, όμως δείχνετε πως θα θέλατε ένα άλλο εξεταστικό σύστημα και ένα άλλο σχολείο για τα παιδιά ... Πόσο εφικτό το βλέπετε αυτό, ειδικά στη δεδομένη εποχή;
"Δε νομίζω πως υπάρχουν πολλοί, είτε διδάσκουν σε σχολείο είτε το έχουν καταχωρημένο στις αναμνήσεις τους ως παλιοί μαθητές, που δεν θυμούνται στιγμές από ένα εκπαιδευτικό σύστημα πνευματοκτόνο και εξετασιοκεντρικό. Ποτέ δε θα είναι κατάλληλη εποχή, αν κανείς δε θέλει να ταράξει τα νερά. Και πάντα θα είναι κατάλληλη στιγμή, αν τον ενδιαφέρει να κάνει πράγματι κάτι".
- Αν η "γιαγιά Ευθαλία" έβλεπε τη σύνταξή της σήμερα να πέφτει ολοένα και παρακάτω, θα κατάφερνε να διατηρήσει το μοναδικό της αέρα; Τι θα έλεγε στον εγγονό της;
"Η γιαγιά Ευθαλία, αυτή η παλιά σιδηρά φιλόλογος, που έχει γνώση κι αγάπη για όλους, που ξέρει να στέκεται στα δύσκολα, που έχει περάσει πολλά και γι’ αυτό καταλαβαίνει τον πόνο του άλλου, φυσικά και θα στριμωχνόταν με την παρούσα κατάσταση όλο και περισσότερο. Αλλά οι άνθρωποι στα ζόρικα φαίνονται. Δε νομίζω ότι θα έδινε στον εγγονό της κάποιον χρησμό. Εχει δαπανήσει τόσο χρόνο και ψυχή γι’ αυτό το παιδί, που τώρα μπορεί να του έχει εμπιστοσύνη. Θα το άφηνε λοιπόν να τα βγάλει πέρα μόνο του και θα τον καμάρωνε από μακριά"...
* Αύριο Σάββατο πρωί η κ. Νικολαϊδου μαζί με τους συγγραφείς Σάκη Σερέφα, Θωμά Κοροβίνη και Δημήτρη Μίγγα θα βρίσκονται στο βιβλιοπωλείο "Παπασωτηρίου" από τις 11 π.μ. συζητώντας για τα βιβλία τους. Το απόγευμα θα μιλήσουν κι οι 4 στο αμφιθέατρο της Φιλαρμονικής, στην οδό Υπαπαντής 25 στις 8.30 μ.μ.
