Ο πρόεδρος του ΕΚΕΑ Παναγιώτης Κατσίβελας μιλώντας στην “Ε” λέει ότι η δημιουργία ενός mobile app εντάσσεται στην προσπάθεια προσέγγισης της νέας γενιάς, για να διευκολύνει μέσω της τεχνολογίας τη θέλησή τους να συμμετέχουν στην εθελοντική αιμοδοσία. Σήμερα ο μέσος όρος ηλικίας των αιμοδοτών είναι περί τα 45 χρόνια και ο Π. Κατσίβελας τονίζει την ανάγκη να διαχυθεί η ευαισθησία στους νέους – κι αυτό, όπως λέει, οδηγεί στο “να αλλάξουμε τους τρόπους επικοινωνίας, να μιλήσουμε τη γλώσσα τους”. Ο πρόεδρος του ΕΚΕΑ τονίζει ακόμα τη χρησιμότητα “να δημιουργήσουμε ένα κίνημα σταθερών αιμοδοτών με διάρκεια”, ώστε η χώρα να συγκεντρώνει τις μονάδες αίματος που έχει ανάγκη από σταθερούς αιμοδότες και να μην παίρνει αίμα από την Ελβετία για τους πολυμεταγγιζόμενους ασθενείς. Ο κ. Κατσίβελας μιλάει επίσης και για τη συμβολή του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας στην αντιμετώπιση της επιδημίας Covid-19 και πώς μέσα σε λίγες ημέρες δημιούργησαν εκ του μηδενός δύο εργαστήρια.

- “Δώσε αίμα - Σώσε ζωές”: ένα σύνθημα το οποίο υποδηλώνει στις διάφορες παραλλαγές του τη συνεχή ανάγκη για αίμα και την έλλειψή του. Είναι συνεχής η ανάγκη για αίμα;

Η διαρκής ανάγκη σε αίμα είναι μια παγκόσμια πραγματικότητα, για τον μοναδικό λόγο ότι το αίμα δεν παράγεται, δεν συσκευάζεται και δεν τυποποιείται. Το αίμα μόνο προσφέρεται από τον εθελοντή αιμοδότη. Αρα το ζητούμενο είναι να δημιουργήσουμε θεσμούς αιμοδοσίας που να καλύπτουν τις ανάγκες των ασθενών μας και της κοινωνίας σε αίμα.
Στην Ελλάδα βλέπουμε το παγκόσμιο παράδοξο, να συγκεντρώνουμε το περισσότερο αίμα ανά χίλιους κατοίκους, να έχουμε παράλληλα τις περισσότερες μεταγγίσεις ανά κάτοικο και να μην έχουμε λύσει ποτέ το πρόβλημα, που πολύ συχνά ενσκήπτει.
Αυτό βέβαια έχει την εξήγησή του. Ο Ελληνας έχει αναμφίβολα φιλάνθρωπα συναισθήματα, πλην όμως είναι ηρωικός άνθρωπος. Ετσι στην ανάγκη, στο κάλεσμα, στον κίνδυνο, προστρέχει ολόψυχα να προσφέρει. Σε κάθε κάλεσμα που γίνεται, δημιουργείται ένα μαζικό κίνημα αιμοδοσίας, πλην όμως αυτό δεν έχει διάρκεια.
Ετσι έχουμε αιμοδότες της μιας φοράς.Αυτό πρέπει να το διορθώσουμε. Πρέπει να δημιουργήσουμε, οφείλουμε να δημιουργήσουμε, ένα κίνημα σταθερών αιμοδοτών με διάρκεια.

- Για εσάς, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει το σύστημα αιμοδοσίας στην Ελλάδα;

Η κεντρική διαχείριση του αίματος, που θεσμικά έχει ολοκληρωθεί αλλά δεν έχει ποτέ υλοποιηθεί, είναι για μένα μια πρόκληση. Εχει βέβαια να κάνει με εγκατεστημένες αντιλήψεις, αγκυλώσεις, ενδεχομένως και με εγωιστικές συμπεριφορές, πλην όμως πρέπει να διορθώσουμε και να διορθωθούμε.
Αν καταφέρουμε αυτά θα έχουμε, με θεσμούς, λύσει ένα χρόνιο πρόβλημα που μέχρι τώρα διαχειριζόμαστε οριακά.
Στην Ελλάδα συγκεντρώνουμε κάθε έτος 590.000 μονάδες αίμα και παρ’ όλα αυτά, έχουμε ανάγκη τις 25.000 μονάδες που παίρνουμε από την Ελβετία για τους πολυμεταγγιζόμενους ασθενείς μας. Αν καταφέρουμε τις ίδιες μονάδες αίματος να τις συγκεντρώνουμε από σταθερούς αιμοδότες, σίγουρα θα τελειώσει και η υπόθεση της Ελβετίας.
Επιπρόσθετα θα σταματήσει η πίεση στους συγγενείς των ασθενών να βρουν αίμα για τον άνθρωπό τους, που πολλές φορές γίνεται αφόρητη ενώ ενίοτε αυτό δεν είναι και δυνατό.

- Θα λέγατε λοιπόν ότι χρειάζεται επαναπροσδιορισμός του τρόπου και των δράσεων για την προσέλκυση και ευαισθητοποίηση εθελοντών αιμοδοτών;

Αναμφίβολα χρειάζεται να τροποποιήσουμε τρόπους και μηνύματα. Στοχεύουμε να δημιουργήσουμε σταθερούς αιμοδότες, να εμπεδώσουμε το κίνημα του εθελοντισμού και της αλληλεγγύης και να το μετατρέψουμε σε κοινή συνείδηση.
Ο μέσος όρος ηλικίας των αιμοδοτών είναι περί τα 45 χρόνια, και οι αιμοδότες που προέρχονται από τους συλλόγους εθελοντών αιμοδοτών είναι μεγαλύτερης ηλικίας.
Είναι ανάγκη να διαχυθεί η ευαισθησία σε μικρότερες ηλικίες, στους νέους μας. Αυτό μας οδηγεί να αλλάξουμε τους τρόπους επικοινωνίας, να μιλήσουμε τη γλώσσα τους, σε άλλους χώρους επικοινωνίας.
Είναι προτεραιότητα να εντατικοποιήσουμε όλα τα προγράμματα, προς όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης για να δημιουργήσουμε μια κοινωνία πιο συνεκτική πιο αλληλέγγυα.
Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας συνεργάζεται με το υπουργείο Παιδείας. Ετσι μπορούν να το επισκεφτούν σχολεία και να αποκτήσουν οι μαθητές μοναδικές εμπειρίες, κυρίως να μάθουν διασκεδάζοντας - και αυτό θέλω να το ξέρουν τα σχολεία μας. Αυτή τη δράση θα την εντατικοποιήσουμε και θα τη συνδυάσουμε με συμπεριφορές εξωστρέφειας.
Με δυο λόγια οφείλουμε να απευθυνθούμε στο σήμερα αλλά και να δημιουργήσουμε ένα μέλλον καλύτερο για την κοινωνία μας.

- Αναλάβατε την ευθύνη λειτουργίας του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας ενώ η χώρα έμπαινε σε καραντίνα υπό την απειλή της νόσου Covid-19. Πώς προσαρμόζεται η εφαρμογή μίας εθνικής στρατηγικής για την αιμοδοσία σε μια τέτοια απειλή;

Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας έχει δύο διακριτούς ρόλους. Να χαράσσει την στρατηγική και να μεθοδεύει δράσεις προς την επίτευξη της επάρκειας του αίματος και των παραγώγων του, ως επίσης και να κάνει τον έλεγχο όλων των δειγμάτων αίματος, που συλλέγονται σε όλες τις αιμοδοσίες της χώρας, για ασθένειες που μπορούν να μεταδοθούν με τη μετάγγιση. Αυτό σημαίνει ότι έχει έναν μοναδικό εξοπλισμό, ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στην τεχνολογία, μεγάλη εμπειρία, και ένα εξαιρετικό επιστημονικό προσωπικό εξειδικευμένο στους μαζικούς ελέγχους.
Αυτή τη δυνατότητα το υπουργείο Υγείας και η Ελληνική Πολιτεία την ενέταξε στη συνολική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της επιδημίας Covid-19 και μέσα σε λίγες ημέρες δημιουργήσαμε εκ του μηδενός δύο εργαστήρια, ένα για μοριακό έλεγχο, δηλαδή την ανίχνευση του ίδιου του ιού, και ένα για ορολογικό έλεγχο, δηλ. για τη μέτρηση των αντισωμάτων που δημιουργούνται από τη λοίμωξη από τον Sars -Cov2.
Ετσι η χώρα απέκτησε τη δυνατότητα μαζικών ελέγχων, αν σκεφτεί κανείς ότι ημερησίως μπορούν να γίνονται περί τις 5.000 εξετάσεις σε κάθε κατηγορία, δίνοντας την πληροφορία που χρειάζεται η ιατρική κοινότητα αλλά και η Πολιτεία για ορθές αποφάσεις.
Παράλληλα μειώθηκε το κόστος των εξετάσεων, στα 13 ευρώ ανά εξέταση, που ήταν αναγκαία λόγω της δημοσιονομικής κατάστασης, που βρίσκεται η χώρα αλλά και από σεβασμό στις θυσίες των πολιτών μας.
Προς αυτό θέλω να ευχαριστήσω όλους τους ευεργέτες που συνέδραμαν το έργο μας και ειλικρινά η βοήθεια τους, είναι ανεκτίμητη. Οπως επίσης και το Ιδρυμα Νιάρχος που με μια πολύ μεγάλη δωρεά, στο ΕΚΕΑ, θα πολλαπλασιάσει την δυνατότητα της χώρας μας.
Τα λέω όλα αυτά, για να κάνω γνωστό ότι η χώρα μας θωρακίστηκε, για κάθε ανάλογη απειλή και εις το μέλλον.

- Ποιος είναι ο υποστηρικτικός ρόλος του ΕΚΕΑ στα ερευνητικά προγράμματα και στην κοινωνία;

Το ΕΚΕΑ υποστηρίζει όλα τα επιστημονικά ερευνητικά προγράμματα των Πανεπιστημίων μας, του Πολυτεχνείου και των Κλινικών μας στην αντιμετώπιση της επιδημίας.
Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε στην κοινωνία μας ένας λογικός φόβος για το άγνωστο, που επέφερε η νέα επιδημία. Η προφύλαξη κατέστη αναγκαιότητα, η αρχική άγνοια έφερε ανασφάλεια και τα νοσοκομεία μας, δεν προσέφεραν την αίσθηση ασφάλειας στους αιμοδότες μας. Επιπροσθέτως ανέλαβαν, ως ήταν επόμενο, αποκλειστικά την αντιμετώπιση των ασθενών μας. Και συνέβη και εδώ όπως και σε πολλές χώρες να μειωθούν τα αποθέματα αίματος επικίνδυνα. Ομως τα αισθήματα των ανθρώπων δεν άλλαξαν, μπορώ να πω μάλλον ότι η κοινωνική αλληλεγγύη και η συνοχή γιγαντώθηκαν. Πολλοί συνάνθρωποί μας επιδίωξαν να δώσουν την συμμετοχή τους, σε αυτή τη συνολική προσπάθεια και η αιμοδοσία ήταν μια εξαιρετική επιλογή.
Η τοπική αυτοδιοίκηση συνολικά, τα πανεπιστήμια, τα μουσεία και οι χώροι πολιτισμού προσέφεραν μοναδικές και ευχάριστες αίθουσες για να αναπτύξουμε τις δράσεις αιμοδοσίας. Κυρίως όμως το ανθρώπινο κεφάλαιο που χρειάζεται σε αυτές τις στιγμές, και καταφέραμε όλοι μαζί να ξεπεράσουμε τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν.
Δημιουργήθηκε ένα νέο κίνημα εθελοντισμού το οποίο έχουμε υποχρέωση να μην το απογοητεύσουμε και το καθήκον να το μετατρέψουμε σε μια διαρκή αξία του Πολιτισμού μας.

- Ενα αποτελεσματικό πρόγραμμα για την διαμόρφωση αιμοδοσιακής συνείδησης, πιστεύετε ότι απαιτεί μόνο την πληροφόρηση; Ή χρειάζεται γενικότερα επιμόρφωση και εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων στην διαδικασία της αιμοδοσίας;

Είναι κοινός τόπος πλέον ότι μέσα από την εκπαίδευση και την μόρφωση μπορεί να δημιουργηθεί το νέο, που έχει ανάγκη η κοινωνία μας. Ζούμε σε μια εποχή που η πληροφορία είναι πλέον μια πλημμυρίδα, που δεν μπορεί να συλλάβει και να συγκρατήσει ο άνθρωπος και κυρίως δεν υπάρχει ο χρόνος να εμπεδωθεί και να γίνει συνείδηση. Και σε αυτό τον τομέα είμαστε υποχρεωμένοι να εντατικοποιήσουμε την προσπάθεια και να δημιουργήσουμε νέους τρόπους επικοινωνίας μας.
Αλλά ας θέσω και εγώ ένα ερώτημα: Τι μπορεί να δώσει μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση και τι μπορεί να προσδώσει μεγαλύτερη σημαντικότητα στον άνθρωπο, από την δυνατότητα που μας δίνεται να σώσουμε μια ζωή; Αυτό ακριβώς είναι η ικανοποίηση του αιμοδότη.

- Ετοιμάζεται μια εφαρμογή απ’ όσο γνωρίζω για κινητά τηλέφωνα, η οποία θα κάνει τι; Και από πότε θα είναι διαθέσιμη και για ποιους;

Στην προσπάθεια να προσεγγίσουμε την νέα γενιά δημιουργήσαμε μια εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα το «Δίνουμε Αίμα» όπου όποιος την έχει «κατεβάσει» στο κινητό του, θα έχει την πληροφορία για το που γίνεται αιμοδοσία στην περιοχή που ζει, θα μπορεί να κλείνει το ραντεβού της συμμετοχής του και την πλήρη ενημέρωσή του. Αυτό θα βοηθήσει τα νέα παιδιά και όσους έχουν αναπτύξει την τεχνολογία στη ζωή τους να διευκολυνθούν στη θέλησή τους να συμμετέχουν στην εθελοντική αιμοδοσία και να ελαχιστοποιήσουμε το χρόνο που θα χρειαστεί για να υλοποιήσει την συμμετοχή του.
Φέρνουμε την πληροφορία πιο κοντά, την κάνουμε πιο εύκολη, και διευκολύνουμε χωρίς σπατάλη χρόνου και ταλαιπωρίες την αιμοδοσία. Την δοκιμάσαμε σε συγκεκριμένες αιμοδοσίες και τις επόμενες ημέρες θα γίνει η επίσημη παρουσίασή της.