Το ταξίδι του Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας (ΚΕΠΕΠΨΥ) Μεσσηνίας ξεκίνησε το 1999 υπό την εποπτεία του ΟΚΑΝΑ. Η δουλειά τού Κέντρου είναι η πρόληψη των εξαρτήσεων, ενώ ασχολείται και με την προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας. Διοργανώνει σεμινάρια, εργαστήρια και προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης, που απευθύνονται σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες. Οι παρεμβάσεις αφορούν κυρίως παιδιά όλων των σχολικών βαθμίδων και νέους, αλλά και ενήλικους οι οποίοι τους επηρεάζουν σημαντικά μέσα από το ρόλο τους, όπως γονείς και εκπαιδευτικοί.

Ο τρόπος δουλειάς της επιστημονικής ομάδας (Φωτεινή Βλαχοπουλιώτη, επιστημονικά υπεύθυνη - κοινωνική ανθρωπολόγος και Μελίνα Λάππα επιστημονικό στέλεχος - κοινωνιολόγος) έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: είναι σε ομάδες και έχει βιωματικό χαρακτήρα. Το πώς λειτουργεί στην πράξη το μοιράζονται μέσα από σκέψεις και συναισθήματα, με αφορμή πρόσφατα τη Διεθνή Ημέρα κατά της Χρήσης και Παράνομης Διακίνησης Ναρκωτικών, εκπαιδευτικοί και γονείς που συνεργάζονται με το ΚΕΠΕΠΨΥ, αλλά και ο διοικητής του Τμήματος Δίωξης Ναρκωτικών Καλαμάτας, αστυνόμος Β’ Τάσος Δεληγιάννης. 

Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Η Σοφία Καρυστινού, νηπιαγωγός - προϊσταμένη του 5ου Νηπιαγωγείου Καλαμάτας μέσα από τα σεμινάρια του ΚΕΠΕΠΨΥ λέει ότι “μπόρεσα να διαχειριστώ δύσκολες συμπεριφορές παιδιών και να έχω μια ουσιαστική και αποτελεσματική επικοινωνία ανάμεσα σε γονείς και σχολείο”. Η εμπειρία αυτή “με έκανε να διαπιστώσω πόσο σημαντική είναι η πρόληψη να ξεκινάει από αυτή την ηλικία. Ό,τι ζήσει το παιδί σε αυτή την ηλικία χαράσσεται στη συνείδησή του για πάντα και μαθαίνει γρήγορα και εύκολα”.

Η διευθύντρια (και πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Σωτηριανίκων) Βάσω Μητσέα και οι εκπαιδευτικοί του 19ου Νηπιαγωγείου Καλαμάτας, παρομοιάζουν το Κέντρο με έναν «φάρο δίπλα μας», που “μας προστατεύει  από τις φουρτούνες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε τόσο στις σχέσεις μας με τους γονείς, όσο και με τους μικρούς μας μαθητές”, είτε για τη στήριξη και παροχή γνώσεων στους γονείς της σχολικής κοινότητας, με τη λειτουργία σχολών γονέων, είτε με την πραγματοποίηση σεμιναρίων.

Επίσης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σωτηριανίκων καλεί κάθε χρόνο την Ημέρα της Γιορτής της Μητέρας την επιστημονική ομάδα του ΚΕΠΕΠΨΥ, που αναπτύσσει θέματα προς συζήτηση με μητέρες κάθε ηλικίας και κοινωνικού περιβάλλοντος.

ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Η Μαρία Κρόμπα, διευθύντρια του 19ου Δημοτικού Καλαμάτας στο ρητορικό ερώτημα “τι είναι το ΚΕΠΕΠΨΥ για το σχολείο μας;”, απαντά: “Είναι αυτοί που μίλησαν και μιλούν στα παιδιά μας για τη διαφορετικότητα και την αξία της αποδοχής της. Είναι αυτοί που μίλησαν και μιλούν στα παιδιά μας για πράγματα που τα απασχολούν. Είναι αυτοί που μιλούν με τους γονείς στηρίζοντάς τους στον γονεϊκό τους ρόλο και όχι μόνο…”.

Η Μαριάννα Τσορώνη, διευθύντρια του 12ου Δημοτικού Καλαμάτας αναφέρει ότι “στην πορεία των χρόνων και συμμετέχοντας στα σεμινάρια που διοργάνωνε το Κέντρο, κατέστη σαφές ότι αν θέλουμε να βελτιώσουμε την ψυχοκοινωνική υγεία του μαθητικού πληθυσμού, να τα παροτρύνουμε να υιοθετήσουν υγιείς στάσεις ζωής, να εκτονώνονται δημιουργικά, να μάθουν να ακούνε και να συζητάνε, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να διαχειρίζονται το θυμό τους, πρέπει να παρέμβουμε από πολύ τρυφερή ηλικία”. Αυτό όπως λέει, δεν σημαίνει πως “οι παρεμβάσεις που γίνονται στα σχολεία από το Κέντρο λύνουν τα προβλήματα. Τα αναδεικνύουν όμως και σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και γονείς προσπαθούν να βρουν μια λύση. Εργαστήρια επικοινωνίας, βιωματικές ομάδες, Σχολές Γονέων, βραχείες παρεμβάσεις είναι μερικά από τα εργαλεία που χρησιμοποιούν. Με ουσιαστική και συνειδητοποιημένη συμμετοχή εκπαιδευτικών και ιδιαίτερα γονιών μπορούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση”.

ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

Η Σοφία Γιακμογλίδου, διευθύντρια του Γυμνασίου Μεθώνης λέει πως “η μακρόχρονη συνεργασία του ΚΕΠΕΠΨΥ με το σχολείο μας, με έχει βοηθήσει πάρα πολύ στη διαχείριση των θεμάτων που προκύπτουν σε μια σχολική μονάδα και αφορούν την ψυχοκοινωνική υγεία και τη βελτίωση των δεξιοτήτων ζωής των μαθητών και μαθητριών μας. Η εμπειρία μου μετά από τόσα χρόνια γνωριμίας (7 έτη) και άμεσης συνεργασίας (4 έτη), έχει δείξει ότι τα παιδιά αλλά και εμείς οι εκπαιδευτικοί σε βάθος χρόνου αναπτύσσουμε καλύτερες τεχνικές διαχείρισης των θεμάτων που μας απασχολούν. Τα παιδιά έχουν γίνει καλύτεροι ακροατές και ακροάτριες και χρησιμοποιούν σταδιακά, έμπρακτα όσα έχουν προκύψει από τις ενημερωτικές και βιωματικές συνεδρίες. Εμείς, ως εκπαιδευτικοί, νιώθουμε μεγαλύτερη σιγουριά στην διεξαγωγή των καθηκόντων μας και την ενσωμάτωση τεχνικών που βοηθούν την ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής μιας και έχουμε πάντα τη στήριξη του επιστημονικού προσωπικού του ΚΕΠΕΠΨΥ”.            

Η Σπυριδούλα Κλαμπατσέα, φιλόλογος στο 3ο Γυμνάσιο Καλαμάτας, επισημαίνει ότι το επιστημονικό προσωπικό του ΚΕΠΕΠΨΥ στάθηκε δίπλα τους όσες φορές χρειάστηκε να υποστηρίξουν συστηματικά και υπεύθυνα τους μαθητές αλλά και τις οικογένειές τους. Με την υποστήριξη του διευθυντή του σχολείου κ. Τσιμπίδη “πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις ενδυνάμωσης της ομάδας σε τμήματα του σχολείου μας, ατομικές συνεδρίες συμβουλευτικής παιδιών και γονέων, σχολές γονέων τα απογεύματα καθώς και το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Διαμεσολάβηση»”.

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΓΟΝΕΩΝ

Η Φιλία Μιχελάκη, μητέρα, συμμετέχουσα σε Σχολή Γονέων, λέει ότι το να είσαι γονιός σημαίνει ότι βρίσκεσαι σε μια κατάσταση διαρκούς άγχους για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει το παιδί σου. Οι εξαρτήσεις βρίσκονται πάνω-πάνω στην κλίμακα αυτών των κινδύνων. “Ο γιος μου είναι ακόμα μικρός, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να έχουμε στο νου μας την πρόληψη, ώστε να έχει ο μικρός θωρακιστεί απέναντι στον κίνδυνο κι εγώ να μειώσω λίγο-λίγο το φόβο και την ανησυχία μου”. Η ίδια ως μητέρα αυτό που μπορεί να κάνει για να βοηθήσει το παιδί της είναι να αναπτύξει δεξιότητες, καθώς και “η υιοθέτηση μιας θετικής στάσης ζωής με υψηλή αυτοεκτίμηση, όπου το παιδί δε θα νιώθει ποτέ μόνο του”. Και, “πάνω σε αυτές τις δεξιότητες στηρίχτηκαν οι συναντήσεις που παρακολούθησα στην Σχολή Γονέων που διεξήχθη από το ΚΕΠΕΠΨΥ”.

Ο Γιώργος Πράττης, πατέρας συμμετέχων σε Σχολή Γονέων, τονίζει ότι “πρέπει να παλέψουμε με τους φόβους, τη ματαιοδοξία, με το τεράστιο εγώ μας για να δεχτούμε τη μεγάλη αλήθεια του. Το δύσκολο είναι να αποδεχτούμε, να φιλιώσουμε τους φόβους μας, να δώσουμε στα παιδιά μας αγάπη δίχως όρους και προσδοκίες. Το έναυσμα για να σκεφτούμε διαφορετικά, το κλικ για «να το πάρουμε αλλιώς» το δίνει η συμμετοχή, η εμπειρία με τις Σχολές Γονέων που οργανώνουν δομές και κέντρα όπως το ΚΕΠΕΠΨΥ”.

Η Εφη Ταμπάκη, μητέρα του Νικόλα 15 ετών και του Λάμπρου 12 ετών, έλαβε μέρος στη διαδικτυακή Σχολή Γονέων με παιδιά στην εφηβεία. “Παρόλο που δεν είχαμε επαφή μεταξύ μας οι γονείς και βρισκόμασταν πίσω από μια οθόνη, η επιστημονική ομάδα ξεκλείδωσε τα συναισθήματά μας και βιώσαμε μέσα από μια άλλη οπτική γωνία τη σχέση με τους εφήβους μας. Μέσα από αυτές τις μικρές συναντήσεις πρόλαβα να δω χαμογέλα, ντροπαλά δάκρυα στα ματιά, ένιωσα τους φόβους μας ως γονείς”, λέει περιγράφοντας την εμπειρία της. Και καταλήγει: “Μέσα από αυτό το σεμινάριο δεν ξέρω αν έγινα καλύτερος γονιός, σίγουρα όμως έμαθα να διαχειρίζομαι καλύτερα τους επαναστάτες εφήβους μου”.        

Η Κατερίνα Ζαφείρη συμμετέχουσα σε Σχολή Γονέων, μητέρα 3 παιδιών, εκμυστηρεύεται ότι έκανε αίτηση από περιέργεια στη διαδικτυακή Σχολή Γονέων. “Όλα έγινα πιο εύκολα να τα σκεφτώ και να τα αντιμετωπίσω, ταυτίστηκα με τις υπόλοιπες μητέρες και ένιωσα πολύ άνετα και φιλικά περνώντας ο καιρός και οι συναντήσεις”, λέει. Και προσθέτει πως “μέσα από αυτήν τη διαδικασία αντιμετωπίζω ωραία τις συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια μου, συζητάω περισσότερο με τα παιδιά. Προσέγγισα με διαφορετικό τρόπο τα προβλήματα γενικώς. Πέρασα πολύ όμορφα σε αυτές τις συναντήσεις γέλασα, ταυτίστηκα και συγκινήθηκα πολλές φορές, συνειδητοποιώντας ότι δεν είναι τόσο δύσκολα όσο φαίνονται τελικά”.

ΔΙΩΞΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ: ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΙΝ

Ο διοικητής της Δίωξης Ναρκωτικών Καλαμάτας, αστυνόμος Β’ Τάσος Δεληγιάννης, αναφέρει πως “ως Δίωξη Ναρκωτικών ή καλύτερα ως Δίωξη Εμπόρων Ναρκωτικών δραστηριοποιούμαστε άμεσα για την αντιμετώπιση του φαινομένου της παράνομης διακίνησης και εμπορίας ναρκωτικών, ανεξάρτητα από τη μορφή με την οποία εμφανίζεται· δηλαδή καλλιέργεια, παραγωγή, επεξεργασία, παρασκευή, διαμετακόμιση, διακίνηση, διάθεση, χρήση, νοσηρότητα, εγκληματικότητα”, καθώς “προσβάλλει βάναυσα την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια, την κοινωνική συνοχή, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και υπονομεύει τις προσπάθειες για το χτίσιμο μιας καλύτερης κοινωνίας”.

Πλην των κατασταλτικών ενεργειών, το Τμήμα αναπτύσσει και προληπτικές δράσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου που όπως λέει ο διοικητής του “έχει πάρει διαστάσεις κοινωνικής μάστιγας εδώ και χρόνια, εστιάζοντας στην αποτροπή χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, από την ευαίσθητη ομάδα των ανηλίκων”.

Οσο για τη συνεργασία με το ΚΕΠΕΠΨΥ, αφορμή υπήρξε ένα σεμινάριο που παρακολούθησαν στελέχη της Δίωξης Ναρκωτικών προ εξαετίας και από τότε “αναπτύξαμε με την επιστημονική ομάδα του Κέντρου αγαστή στενή συνεργασία, αναβαθμίζοντας τις προληπτικές μας δράσεις και ενεργοποιώντας το προλαμβάνειν περισσότερο του θεραπεύειν για τις νεότερες ηλικιακές ομάδες”. Πέρα από την επικοινωνία σε τακτά χρονικά διαστήματα με το επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου Πρόληψης, για λόγους που μεταξύ άλλων αφορούν και τον εντοπισμό μιας προβληματικής ή αντικοινωνικής συμπεριφοράς που είναι αναστρέψιμη, τα στελέχη της υπηρεσίας “συμμετέχουν κατά καιρούς σε διά ζώσης ή διαδικτυακά σεμινάρια, ομιλίες, παρουσιάσεις και συζητήσεις, από κοινού με την επιστημονική ομάδα του Κέντρου, σκοπεύοντας στην ενημέρωση και στην πρόληψη παιδιών, γονέων και καθηγητών”.