Έχοντας αφήσει να αιωρείται μία ανεκπλήρωτη υπόσχεση, η Ελένη Κουτσούδη-Ιόλα, ανιψιά του Αλέξανδρου Ιόλα, διηγείται την εμπεριστατωμένη ιστορία της ζωής του, καταρρίπτοντας μύθους και παρουσιάζοντας τον άνθρωπο πίσω από τον μύθο.
Με το βιβλίο “Ο θείος μου Αλέξανδρος Ιόλας, ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο” η συγγραφέας θέλει να συμβάλει στην αποκατάσταση της μνήμης του. “Μιας που δεν έγινε ενώ ήταν εν ζωή, τουλάχιστον ας γίνει τώρα. Δεν θα άντεχα να φύγω από αυτόν τον κόσμο και να μην το έχω προσπαθήσει” λέει η Ελένη Κουτσούδη - Ιόλα μιλώντας στην “Ε”. Η ίδια θα χαρακτήριζε τον Αλέξανδρο Ιόλα με τρεις λέξεις: Ευελιξία, ευστροφία, χιούμορ.
Το βιβλίο της με μοναδικά πλούσιο φωτογραφικό υλικό ζωντανεύει κάθε φάση της ζωής του σπουδαίου αυτού ανθρώπου της Τέχνης. Κάνει αναφορές στις μεγάλες προσωπικότητες του αιώνα μας που συναναστράφηκε ο Αλέξανδρος Ιόλας, στη ζωηρή «εκ των έσω» σκιαγράφηση των καλλιτεχνικών και προσωπικών πτυχών του και προσκαλεί κάθε φιλότεχνο, κάθε σπουδαστή της Τέχνης αλλά και κάθε αναγνώστη που θέλει να μάθει περισσότερα για τη ζωντανή Ιστορία της Τέχνης παγκοσμίως.
Το βιβλίο Ο Αλέξανδρος Ιόλας με τη συγγραφέα
Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Δρακουλάκου
- Ο Αλέξανδρος Ιόλας ήταν ένα πολυσυζητημένο πρόσωπο. Οι εφημερίδες από την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1985 μέχρι και το τέλος της ζωής του επεδίωκαν να αμαυρώσουν την εικόνα του. Το βιβλίο περιέχει ιστορίες ειλικρινών αναμνήσεων και καταμαρτυρεί το ποιος ήταν ο άνθρωπος πίσω από τον Μύθο. Συμβάλλει έστω και αργοπορημένα στην αποκατάσταση της μνήμης του;
Αυτός ο άνθρωπος “βανδαλίστηκε” με τον χειρότερο τρόπο. Σίγουρα έκανε λάθος χειρισμούς. Δεν αντιλαμβανόταν πότε έπρεπε να κλείνει την πόρτα σε ανθρώπους οι οποίοι μπορούσαν να τον βλάψουν. Δεν του πέρασε ποτέ από το μυαλό ότι θα είχε μια τέτοια εξέλιξη. Όταν συνειδητοποίησε την διάσταση που πήρε, ήταν πολύ αργά. Μετά από τόσα χρόνια επιτυχιών στο εξωτερικό δεν φαντάστηκε τι θα μπορούσε να συμβεί!
Θα ήθελα πολύ να συμβάλει το βιβλίο αυτό στην αποκατάσταση της μνήμης του. Μια που δεν έγινε ενώ ήταν εν ζωή, τουλάχιστον ας γίνει τώρα. Δεν θα άντεχα να φύγω από αυτόν τον κόσμο και να μην το έχω προσπαθήσει.
- Πώς ξεκίνησε η ιδέα να γράψετε τη βιογραφία του Ιόλα;
Στο πίσω μέρος του μυαλού μου υπήρχε πάντα μια ανεκπλήρωτη υπόσχεση. Τα τελευταία χρόνια, διαβάζοντας και ξανά-διαβάζοντας ανακρίβειες, είπα στον εαυτό μου “τώρα πρέπει να γράψεις ένα εμπεριστατωμένο βιβλίο, κάνοντας την απαραίτητη έρευνα”. Θεωρούσα πολύ σημαντικό να αναδείξω την ανθρώπινη πλευρά του από πρώτο χέρι. Επίσης να καταλάβουν τα παιδιά μου και ο κόσμος που θα το διαβάσει ότι τίποτα δεν γίνεται μαγικά σε αυτή την ζωή. Θέλει πολλή δουλειά, τόλμη να παίρνεις ρίσκα, και να αποδέχεσαι ότι μπορεί να κάνεις λάθη.
Είχα και μία ακόμα υπόσχεση να εκπληρώσω. Την επιθυμία μίας φοιτήτριας που με πλησίασε το 2017 να με ρωτήσει που μπορεί να βρει ένα βιβλίο αναφοράς για έναν άνθρωπο τόσο αμφιλεγόμενο. Πολύ σημαντικό κίνητρο για μένα.
Για να κλείσω την συγκεκριμένη ερώτησή σας, είχα μεγάλη επιθυμία να “συστήσω” στα παιδιά μου την οικογένεια μου που δεν γνώρισαν ποτέ. Όλα σχεδόν τα πρόσωπα του βιβλίου έφυγαν σταδιακά πολύ πριν γεννηθούν εκείνα.
- Ο Αλέξανδρος Ιόλας ήταν θείος και νονός σας. Είχε εκφράσει ανοιχτά την επιθυμία του για υιοθεσία. Αν είχε συμβεί αυτό θα είχε αλλάξει τη μοίρα της "κακοποιημένης" κατοικίας στην Αγία Παρασκευή;
Σίγουρα θα είχε σημαντικά καλύτερη εξέλιξη το οικογενειακό σπίτι της Αγίας Παρασκευής. Το κληρονομικό καθεστώς στην Ελλάδα δεν βοηθάει την κατάσταση. Για να φτάσουμε στην διανομή πέρασαν 10-11 χρόνια από τον θάνατο του. Τα περισσότερα πράγματα είχαν εξανεμιστεί. Και να σημειώσω ότι η εφορία πληρώθηκε στο ακέραιο δηλαδή συμπεριλάμβανε όλα τα αντικείμενα που υπήρχαν στο σπίτι από την πρώτη απογραφή, πριν φύγει από την ζωή ο θείος μου.
- Ηταν ευφυέστατος και είχε διορατικό μάτι. Με ευκολία αξιολογούσε τον καλλιτέχνη και τα έργα που θα έχουν καλλιτεχνική αξία στο διηνεκές. Αν ζούσε θα γοητευόταν από το σημερινό κόσμο της Τέχνης;
Κοιτάξτε, έχουν αλλάξει τα σημερινά δεδομένα πάρα πολύ. Αξιόλογοι καλλιτέχνες πάντα θα υπάρχουν, οπότε θα τους έβρισκε. Το εμπορικό κομμάτι είναι που άλλαξε υπερβολικά. Ο τρόπος συναλλαγής θα τον ξένιζε αφάνταστα. Νούμερα χωρίς ανθρώπινη επικοινωνία, δεν υπήρχε για τον Ιόλα.
Αν μπορώ να κάνω μία πρόβλεψη, όλα εξαρτώνται από την ηλικία που θα είχε. Αν ήταν νέος μπορώ να φανταστώ ότι ίσως να έβρισκε μια δική του φόρμουλα. Αν ήταν μεγάλος δεν ξέρω αν θα ήθελε να μάθει μια “έβδομη” γλώσσα.
Ο Αλέξανδρος Ιόλας με την ανιψιά του Ελένη Κουτσούδη-Ιόλα
- Εχετε σπουδάσει Κλινική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και έχετε εξειδικευτεί στην Οικογενειακή Θεραπεία. Στις σελίδες του βιβλίου εντάσσετε ένα λεπτομερειακό γενεαλογικό δέντρο. Είναι ένας τρόπος γνωριμίας των παιδιών σας με τους προγόνους τους;
Το σχεδίασα και για τα παιδιά μου, αλλά και για τον αναγνώστη. Μπορεί να υπάρχουν αναγνώστες, σαν και μένα, που δυσκολεύονται να θυμούνται τα ονόματα ενός βιβλίου. Μια εικόνα βοηθάει περισσότερο από τα πολλά λόγια.
- Από την αλληλογραφία του μαζί σας διαφαίνεται μια ιδιαίτερη σχέση γεμάτη νοιάξιμο και τρυφερότητα. Ποιο ήταν το πιο ωραίο κομμάτι της κοινής σας ζωής;
Τα ταξίδια, τον καιρό που πήγαινα στο σχολείο στο Παρίσι και όταν διάβαζα τα γράμματά του.
- Πώς θα τον χαρακτηρίζατε με τρεις λέξεις;
Ευελιξία, Ευστροφία, Χιούμορ.
* Ο Αλέξανδρος Ιόλας ήταν μια πολυσύνθετη προσωπικότητα που δεν χωρούσε σε κουτάκια. Διέθετε εξαιρετική ευστροφία που τον οδηγούσε πάντα με επιτυχία στο επόμενο στάδιο. Μέχρι το 1976, τήρησε πιστά την εντολή «Αύξου αεί», που του έδωσε ο πνευματικός του πατέρας, Άγγελος Σικελιανός.
Στην τελευταία φάση της ζωής του όμως, η πυξίδα του έχασε τον αληθή Βορρά. Αποφάσισε να εγκαταλείψει την Καλυψώ, αρνούμενος το δώρο της αθανασίας που του προσέφερε και επέλεξε την επιστροφή στην Ιθάκη, που δεν του δώριζε παρά έναν «εσφαλμένο και απατηλό προορισμό». Έτσι, ο άσωτος υιός, ο επαναστάτης, επέστρεψε στην Ελλάδα, μία χώρα που έμελλε να γίνει για εκείνον ο τόπος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας του.
