Μια γλαφυρή περιγραφή της πρώτης μεγάλης αθλητικής εκδήλωσης στο Νησί (Μεσσήνη)

Τα "Παπαφλέσσεια" αποτελούν μια σημαντική αθλητική διοργάνωση που φέρνει τη σφραγίδα του Μεσσηνιακού. Ξεκίνησαν το 1956 και τελούνται κατά διαστήματα μέχρι το 1969 οπότε και διακόπηκαν. Αρχισαν πάλι το 1984 και τελούνται μέχρι σήμερα. Μακρινοί πρόγονοι της διοργάνωσης τα "Ελευθέρια" που διοργανώθηκαν από το σύλλογο το 1930 στο πλαίσιο του εορτασμού της "Εκαντοταετηρίδας" από την απελευθέρωση που γιορτάστηκε καθυστερημένα λόγω της μικρασιατικής εκστρατείας. Αλλά και των παμπελοποννησιακών αγώνων που οργανώθηκαν από το Μεσσηνιακό κατά πρώτο το Μάιο του 1925.

Υπάρχει όμως και ένας ακόμη πιο μακρινός "αθλητικός πρόγονος" που ακούσει στο όνομα "Παμίσιοι αγώνες". Οργανώθηκαν στη Μεσσήνη το 1906 στον απόηχο του ενθουσιασμού που είχε προκαλέσει η επιτυχημένη τέλεση της Μεσοολυμπιάδας στην Αθήνα (22 Απριλίου - 2 Μαΐου).

Μια πρώτη αναφορά υπάρχει στο (ανέκδοτο) βιβλίο για τα 100 χρόνια του Μεσσηνιακού, χάρη στη συστηματική δουλειά αποδελτίωσης παλιών εφημερίδων που είχε κάνει ο αείμνηστος βιβλιοθηκάριος Αντώνης Μπούνας και μου την εμπιστεύτηκε για δημοσίευση.

Σύμφωνα με την αναγγελία «την 21ην Mαΐου θα τελεσθούν οι “Παμίσιοι αγώνες” εις την γείτονα Mεσσήνην» (1). Λίγες ημέρες αργότερα γίνεται γνωστό ότι έχουν ολοκληρωθεί οι προετοιμασίες και πως στην υπόθεση πρωταγωνιστεί ο δήμαρχος Γεώργιος Καρατζάς: «Eπερατώθησαν εις Mεσσήνην αι εργασίαι για τους τελεσθησόμενους αύριον Παμίσιους γυμναστικούς αγώνας. H έναρξις των αγώνων θα γίνει την 10ην πρωινήν μετά τον ψαλησόμενον αγιασμόν και τον πανηγυρικόν, δι’ ου θα κηρύξει την έναρξη των αγώνων ο δήμαρχος Kαρατζάς. Tο πρώτον μέρος περιλαμβάνει παιδικούς αγώνας και το δεύτερον άλλα αγωνίσματα» (2).

Με οδηγό αυτές τις σημειώσεις, προσφάτως στο ηλεκτρονικό αρχείο της εφημερίδας "Θάρρος" που ψηφιοποιήθηκε, βρήκα και την περιγραφή των αγώνων (3). Την υπογράφει ο Σ. Κτεναβέας με ένα γλαφυρό κείμενο το οποίο πέραν της ιστορικής αξίας με το πλήθος ονομάτων αθλητών των περιοχών του Νησίου και της Καλαμάτας, έχει και ηθογραφική τέτοια καθώς αποτυπώνει πολύ συμπυκνωμένα αντιλήψεις, συμπεριφορές, τρόπους διασκέδασης, ακόμη και ρούχα της εποχής. Από την περιγραφή μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το πρόχειρο στάδιο είχε διαμορφωθεί καταλλήλως κάπου στην πλατεία, κοντά στα καταστήματα που λειτουργούσαν.

Ας αφήσουμε όμως το συντάκτη του κειμένου να μας ταξιδέψει στο μαγικό κόσμο του παρελθόντος:

ΠΡΟ ΜΕΣΗΜΒΡΙΑΣ - Η ΟΨΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ

«Με την ανατολήν του ηλίου η γείτων πόλις ήτο κυριολεκτικώς εις το πόδι.

Ο από Καλαμών σιδηρόδρομος κατάφορτος μετέφερε παντός είδους κόσμον με τα πρωινά τραίνα του. Εισερχόμενος τις εις την πόλιν εκ πρώτης όψεως προδιετίθετο ευμενώς με τον στολισμόν της, τον αποτελούμενον από τας διασταυρουμένας εις τους δρόμους και τα κέντρα και τας πλατείας σημαίας, αψίδας μικράς, εικόνας κ.λπ. Προχωρών από του σιδηροδρομικού σταθμού προς την πόλιν εβυθίζετο εις ωκεανόν κόσμου εορτάζοντος. Οσω επροχώρει τόσον η κίνησις ήτο μεγαλυτέρα και ορμητικωτέρα. Η πλατεία, η προ του Σταδίου, ήτο κατάμεστος. Τα γύρω καφενεία και ζαχαροπλαστεία έβριθον κόσμου, τον οποίον αδυνατούσαν να περιποιηθούν τα… γκαρσόν διότι φαίνεται δεν ήξευρον από τοιαύτας… επιθέσεις, διότι μόνον από… πανηγύρια ολίγον εγνώριζον, αλλά εις αυτά επροτοστάτουν τα ζώα τα οποία δεν ήσαν και τόσο πολύ απαιτητικά!!! Οιανδήποτε συνοικίαν και αν διήρχετο τις η κίνησις ήτο πυρετώδης. Οι εξώσται έστενον από το βάρος των… λεπτών και χορδών καβαλλαρέων!

ΤΟ ΣΤΑΔΙΟΝ

Το ως Στάδιον ορισθέν μέρος ήτο αρκετά καλά τακτοποιημένον. Ητο περιφραγμένον διά σανιδώματος το οποίον ημπόδιζε τον κόσμον τον έξω αυτού να πλημμυρή αυτό. Και το εσωτερικόν αυτού ήτο επιτηδείως χωρισμένον, το μεν διά τους αθλητάς το δε διά τους διερχομένους. Εντός αυτού πολλά καθίσματα είχον τοποθετηθή κυκλιδώς διηρημένα κατά κερκίδας. Εις την είσοδον του Σταδίου είχον τοποθετηθή διά την τάξιν και εντός αυτού αστυφύλακες υπό τον αστυνόμον κ. Βαρδουλάκην. Ωσαύτως δε φύλακες του Κτηματικού Συλλόγου επετήρουν την τάξιν. Παραπλεύρως της εισόδου ήτο το αποδυτήριον με 2-3 κρεβάτια κ.λπ. αναγκαία. Εις την είσοδον υψηλά υψούτο τριγωνική πυραμίς με τα: "Παμίσιοι αγώνες 21 Μαΐου 1906".

Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ - Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ κ. ΔΗΜΑΡΧΟΥ

ΟΙ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΙ - ΟΙ ΜΑΘΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Πλησιάζει η ώρα 9η της πρωίας και ο κόσμος άρχεται να καταλαμβάνη τας θέσεις του. Η επιτροπή επικεφαλής των κ.κ. δημάρχου, Μαλαματιανού, Βακαλοπούλου με τον ακούραστον δημοδιδάσκαλον κ. Θωμόπουλον, τακτοποιεί τα πάντα. Μετ’ ολίγον προσέρχονται οι μαθηταί των δημοτικών σχολείων και παρατάσσονται προ της τραπέζης της επιτροπής, η οποία είχε τοποθετηθή προς το ανατολικόν του Σταδίου, εις το μέσον, υποκάτω ενός δένδρου διά τον φόβον του… ηλίου! Ψάλλεται ο αγιασμός υπό 3 κουβαρτοπαπάδων και αμέσως ο πρόεδρος της επιτροπής δήμαρχος κ. Καρατζάς εκφωνεί ωραίον πανηγυρικόν. Δι’ αυτού εκφραστικώτατα απαριθμεί τας σημαντικάς ωφελείας, ων γίνονται ούτοι πρόξενοι. Και τέλος φέρων τον λόγον επί των σήμερον αρχομένων αγώνων επιλέγει «έχω δι’ ελπίδος, ότι το αρξάμενον έργον θέλει καρποφορήση και ότι εν τω μέλλοντι θέλωμεν ευρεθή εις την ευχάριστον θέσιν να παρουσιάσωμεν σοβαρωτέραν γυμναστικήν εργασίαν, κηρύσσω την έναρξιν των αγώνων». Τον λόγον του κ. δημάρχου ακολουθούν παρατεταμένα χειροκροτήματα. Αμέσως οι παρατεταγμένοι μαθηταί ψάλλουν διάφορα εκλεκτά τραγουδάκια. Μεθ’ ο αποχωρούν ούτοι και προσέρχονται οι διά τους μαθητικούς αγώνας ωρισμένοι αθληταί, οι οποίοι είνε ολίγοι, διότι το πρόγραμμα ορίζει μαθητάς κάτω των 15 ετών. Ο κόσμος ολοέν αραιός αραιός προσέρχεται. Ο ήλιος είνε καυστικώτατος, ανυπόφορος. Ο υδρώς ρέει κρουνηδόν.

ΔΡΟΜΟΣ 200 ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως υπό της επιτροπής παρατάσσονται εις γραμμήν 9 μικροί δρομείς οι οποίοι θα ελάμβανον μέρος. Δίδεται το σύνθημα υπό του κ. Μαλαματιανού και τρέχουν ούτοι. Φθάνει πρώτος εις το τέρμα ο Σταύρος Καρελλάς μαθητής εκ Μεσσήνης διανύσας το διάστημα τούτο εις 38'' της ώρας και δεύτερος ο Νικόλ. Λαμπρόπουλος εις 39''. Τον νικητήν παραλαμβάνουν και τον μεταφέρουν εις το αποδυτήριον υπό τα χειροκροτήματα του κόσμου.

ΔΡΟΜΟΣ 750 ΜΕΤΡΩΝ

Κατόπιν προσέρχονται οι 5 ωρισμένοι διά τον μικτόν δρόμον αντοχής των 750 μέτρων. Δίδεται το σύνθημα της εκκινήσεως και τρέχουν. Εις την 3 στροφήν αποχωρούν δύο. Αναγνωρίζεται εν τέλει νικητής πρώτος ο Νικόλ. Σταθόπουλος μαθητής Σχολαρχείου εκ Μαυροματίου διανύσας το διάστημα εις 2 1/2'' της ώρας και δεύτερος ο Δημ. Δικαίος, μαθητής εκ Νησίου εις 2,35''. Οι νικηταί κατάκοποι προφανώς παραλαμβάνονται υπό της επιτροπής. Ενώ ο κόσμος χειροκροτεί. Και λήγουν ούτως οι μαθητικοί αγώνες.

ΑΓΩΝ ΑΛΜΑΤΩΝ

Μετ’ ολίγην διακοπήν άρχονται ημιτελικοί αγώνες των αλμάτων. Ο ήλιος όμως προχωρεί εις την καυστικήν επίθεσίν του. Ο κόσμος αγωνιά πραγματικώς. Το ωραίον φύλον προφυλάσσεται ολίγον με τις ομβρέλλες. Η αδιάκοπος όμως σειρά των προκαλεί τας διαμαρτυρίας του κόσμου και μέλη τινά της επιτροπής με… χωρίς συμπεριφοράν προς αυτάς και χονδροί τελείως απαγορεύουν τας ομβρέλλας! Επανάστασις εις το ωραίον φύλον το οποίον ο… αθεόφοβος ήλιος αρχίζει να το… αναλύη! Χείμαρροι και ρυάκια διατρέχουν τα… πρώην αβρά και κανονικά πρόσωπά των! Ενας έμπορος χρωμάτων! Αμαρτία, με πόνον λέγει, να χάνωνται τόσα χρώματα! Ολίγον κατ’ ολίγον όμως η δύναμις του ηλίου νικά την απόφασιν της Επιτροπής και επανέρχονται εν ισχύι οι ομβρέλλες άνευ… Βασιλικού Διατάγματος! Αρχίζει πρώτον του τριπλού άλματος. Χωρίζονται οι αγωνιζόμενοι εις 3 ομάδας, ολίγον δε διαφέρει ο εις του άλλου. Σημειώνουν καλήν επίδοσιν των 12,45 και 12,65 μέτρων. Μετά τούτο έπονται τ’ άλλα δύο άλματα εις α λαμβάνουν οι αυτοί μέρος. Ο κόσμος όμως εν τω μεταξύ πλημμυρεί τον στίβον. Οι αστυφύλακες αδυνατούν να τους εμποδίσουν, αυτούς και τους άλλους τους απ’ έξω οι οποίοι ασφυκτικώς πιέζουν τους καθημένους εις τα καθίσματα. Ενας φύλαξ του Κτηματικού Συλλόγου δυσανασχετών:

- Ουρρέ, λέγει, τι θιέλ’ η δεύτερη πάστα; Το τοιούτον γεννά αρκετά γέλοια.

Η ΛΙΘΟΒΟΛΙΑ

Μεθ ο προσέρχονται οι διά την λιθοβολίαν την ημιτελικήν, ευσταλείς νέοι μεταξύ των οποίων και ένας υψηλός Γορτύνιος, ανασκουμβωμένος, γενειοφόρος, τον οποίον εφώναζον Στάιμπαχ και ο οποίος επροκάλει τα διαρκή γέλοια του κόσμου με τον τρόπον του εν γένει και την αταραξίαν του. Ρίπτουν όλοι αρκετά καλά. Πλησιαζούσης όμως της μεσημβρίας φεύγει ο κόσμος διακοπέντων των αγωνισμάτων, ίνα επαναληφθούν ταύτα μ.μ. τελικώς. Ο κόσμος ολίγον κατ’ ολίγον αποχωρεί συνωθούμενος ασφυκτικώς. Η κίνησις εις τα κέντρα αυξάνει. Ο κόσμος ολονέν πλημμυρεί τας πλατείας και τα καφενεία. Τα… αναψυκτικά, καθώς τα λέγουν, των διαφόρων τούτων κέντρων καταβροχθίζονται αστραπιαίως. Και με την τόσην ζέστην ακούεται καμμιά φωνή γλεντζέ από τα παρακείμενα μαγαζιά. Ο κόσμος, ιδίως ο ξένος, φεύγει εις σπίτια και ξενοδοχεία, εις καφενεία και ταβέρνες. Και ημείς αποσυρόμεθα εις φιλοξενώτατον σπίτι εις ο καταβροχθίζομεν το ωραίον ψητόν και διερχόμεθα θαυμασίως μεταξύ της λαμπράς αυτής οικογενείας ολίγας ώρας εις ην στέλλομεν από της στήλης ταύτης τας απείρους ευχαριστίας μας. Την 12 αυξάνει η κίνησις προστεθέντος αρκετού κόσμου του ελθόντος εκ Καλαμών μετά της Φιλαρμονικής, η οποία εκ του Σταθμού ανακρούει καλόν εμβατήριον.

ΜΕΤΑ ΜΕΣΗΜΒΡΙΑΝ

Περί την 3 μ.μ. ώραν η κίνησις είνε εις το ζενίθ, το Στάδιον είχον καταλάβει ασφυκτικώς και έσω και έξω. Η πλατεία ήτο κατάμεστος κόσμου.

Εντός του Σταδίου η φουστανέλλα του αρειμανίου βλάχου και η μακρηά βελάδα του διοπτροφόρου κυρίου είχον αποτελέση συμμιγή συνδυασμόν. Εξω η ωραία φορεσιά της ροδοκόκκινης βλαχοπούλας και της παρισιανιζούσης δήθεν λεπτής δος, απετέλουν ωραίαν εικόνα. Το δυτικόν ιδίως μέρος αυτού είχε καταληφθή από χωρικούς. Ητο το με καθαρώς ελληνικόν χαρακτήρα μέρος του Σταδίου. Τα γύρω μπαλκόνια διέβριθον κυρίων και κυριών νεανίων και νεανίδων θαυμασίως συνδεδεμένων!!

ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΗΜΩΝ

ΚΑΙ… ΗΜΙΕΠΙΣΗΜΩΝ

Την 3 1/2 καταφθάνει ο νομάρχης κ. Λουριώτης μετά του διευθυντού της Αθηναϊκής Τραπέζης κ. Μακρή και των δικαστών κ.κ. Αγαπηνού και Χρυσαΐτου και καταλαμβάνουν τας ωρισθείσας δι’ αυτούς θέσεις εις την τράπεζαν της επιτροπής, η οποία τώρα έχει τοποθετηθή εις το δυτικόν του Σταδίου μέρος υπό τι δενδρύλλιον. Μετ’ αυτούς προσέρχονται πολλοί άλλοι εν οις και ο δήμαρχος Καλαμών, οι κ.κ. Λ. Καπετανάκης, Μ. Δαζέας, Κουρτάκης, Μπαρμπαρρήγος κ.π.άλ. Ενώ εις την είσοδον σχεδόν του Σταδίου παιανίζει η μουσική. Ολους τούτους υποδέχεται ο κ. δήμαρχος και τινά άλλα μέλη της επιτροπής. Μετ’ ολίγην ώραν, περί την 1ην, ηγουμένης της μουσικής, κάμνουν παρέλασιν οι αθληταί προ της επιτροπής χαιρετώντες, υπό τα χειροκροτήματα του κόσμου. Αποχωρούν κατόπν και έρχονται οι ωρισμένοι να λάβουν μέρος εις τον τελικόν αγώνα 250 μ.

ΑΓΩΝ 250 ΜΕΤΡΩΝ

Αθληταί είνε 4 οι: Ιω. Φεσσάς, Θ. Μπαρούτσος, Δουβόγιαννης και Τσώνης. Δίδεται το σύνθημα της εκκινήσεως και αρχίζουν να τρέχουν εν τω στίβω. Προπορεύεται ο Φεσσάς αν και ημποδίσθη υπό του Δουβόγιαννη, όστις εκ τούτου απεκλείσθη, τέλος έρχεται πρώτος εις το τέρμα διανύσας το διάστημα εις 33'' της ώρας και τον ακολουθεί ο Μπαρούτσος εις 34'', μαθητής από το Ναζήσι.

ΑΓΩΝ ΔΡΟΜΟΥ 1.000 ΜΕΤΡΩΝ

Υστερον άρχεται ο αγών δρόμου αντοχής των 1.000 μέτρων περί την 4 και 20' ώραν. Τάσσονται εις γραμμήν 4 αθληταί. Θα κάμουν 5 στροφάς εν τω ωρισμένω στίβω. Δίδεται το σύνθημα και τρέχουν. Εις την δευτέραν στροφήν ο Φεσσάς αποχωρεί κουρασθείς. Μένουν οι 3. Οι δύο έρχονται πλησίον, ο τρίτος γεννά την θυμηδίαν με την στωικότητα που έτρεχε μασών διαρκώς! Και τέλος φθάνει πρώτος εις το τέρμα ο εξ Εύας φοιτητής Πατροκλής Παπαθανασόπουλος εις διάστημα 3 1/2 ώρας και δεύτερος ο Θεοδωρόπουλος ολίγον υπολειφθείς. Τον νικητήν υποδέχονται με χειροκροτήματα και πολύν ενθουσιασμόν. Τον οδηγεί η επιτροπή εις το αποδυτήριον.

ΑΛΜΑ ΤΡΙΠΛΟΥΝ

Την 4 1/2 άρχεται το άλμα τριπλούν μετά φοράς. Πηδά πρώτος καλά ο Θεοδωρόπουλος και κατόπιν ο Μιχαλόπουλος, με μικράν διαφοράν. Πηδά και τις με χωρίς παπούτσια με ολοκόκκινες κάλτσες όστις διαρκώς αποτυγχάνει. Οι άλλοι κουρασμένοι και λιωμένοι από τον ήλιον υστερούν των επί του αυτού αγωνίσματος της πρωίας επιδόσεών των. Αναγνωρίζεται τέλος νικητής πρώτος ο Ν. Θεοδωρόπουλος πηδήσας 11.85, δεύτερος ο Σταματόπουλος 11.43 και τρίτος ο Μιχαλόπουλος. Πίπτουν κατά πολύ των πρωινών επιδόσεών των. Διότι ενώ την πρωίαν είχον φθάση 12.60-12.45, τώρα υπελείφθησαν σημαντικά. Και την 5 παρά 20' τελειώνουν και επευφημούνται οι νικηταί και μετ’ ολίγον άρχεται το αγώνισμα της λιθοβολίας.

Η ΛΙΘΟΒΟΛΙΑ

Παρουσιάζονται οι λιθοβόλοι εν τω στίβω. Ο κόσμος χειροκροτεί τους λεβέντες αυτούς, η μουσική παιανίζει. Φωνάζουν τον… ιδιόρρυθμον Γορτύνιον Χώνιαρην Στάιμπαχ και το κακό που γίνεται δεν περιγράφεται. Ρίπτει πρώτος ο Παπαδόπουλος περί την 5 μ.μ. ώραν και φθάνει 12.90. Υστερον ο Χώνιαρης μένει ρίψας 11.80, τρίτος ο Δρακόπουλος 12.40 και ακολούθως οι άλλοι. Επαναλαμβάνουν εκ δευτέρου και εκ τρίτου και τέλος αναγνωρίζεται πρώτος νικητής ο Πατσώτης ρίψας τον λίθον 12.90 μέτρα και δεύτερος ο Ιωάν. Δρακόπουλος 12.50. Και την 5 και 5' τελειώνουν.

Εν τω μεταξύ εις την τράπεζαν της επιτροπής διεξάγεται άλλου είδους αγών, ο αγών διά την… καταβρόχθισιν των λεμονάδων και εργολάβων! Ο κ. δήμαρχος διαρκώς διέτασσεν αναψυκτικά και ιδιαιτέρως εργολάβους… ωραίους και νοστιμωτάτους διά τας κυρίας και δας, αι οποίαι κανένα οίκτον δεν δεικνύουν διά τους… δυστυχείς τούτους ους πεθαίνουν κυριολεκτικώς. Η ώρα αύτη είχε το ρεκόρ της ευθυμίας. Και ο κόσμος και οι αθληταί είνε όλοι περίχαροι. Ο μεν ενθουσιάζεται με τους αθλητάς και ιδίως τους… όλως ιδιαιτέρου ρυθμού τοιούτους, οι δε αγάλλονται με το ενδιαφέρον των θεατών, το κορυφούμενον στιγμή τη στιγμή.

ΑΛΜΑ ΑΠΛΟΥΝ

Ωρα 5.20' άρχεται το αγώνισμα του απλού άλματος μετά φοράς. Πρώτος πηδά ο Θεοδωρόπουλος καλά. Δεύτερος ο Πολότης και υπερβαίνει τον πρώτον. Τρίτος ετοιμάζεται ο Μιχαλόπουλος. Ενας σκύλος όμως διηγωνίζετο τον Μαραθώνιον, υπό τα διαρκή σφυρίγματα του κόσμου, ο οποίος αφιερώνει την προσοχήν του εις αυτόν. Ούτος κολακευόμενος φαίνεται από τις επιδοκιμασίες τας τόσας, του κόσμου, αυξάνει την προσπάθειάν του και τρέχει περισσότερον εις τον στίβον κανονικά!!! Η επιτροπή όμως θεωρήσασα τούτο… προσβλητικόν στήνει ενέδραν και τον συλλαμβάνει και βιαίως τον απαγάγει εις το… αποδυτήριον!!

Πηδά τέλος ο Μιχαλόπουλος με σχετικήν επιτυχίαν. Κατόπιν ο Φεσσάς και υπερβαίνει όλους. Επαναλαμβάνουν και πάλιν και τέλος ανακηρύσσεται νικητής πρώτος ο Ιωάν. Φεσσάς πηδήσας 5.45 και δεύτερος ο Χαρ. Μιχαλόπουλος μαθητής εκ Καλαμών, πηδήσας 5.43.

Εις την τράπεζαν της επιτροπής η συζήτησις είνε εις το ζενίθ. Κατακρίνεται ο μεταφραστής των "Αθλίων" του Ουγκώ, διότι δεν έπρεπε να μεταφράση όπως μετέφρασε το όνομα Τιτίκα! Ερχεται ο συγγραφεύς της "Κυρίας με τας Καμελλίας", ο οποίος είδε κ’ έπαθεν έως ότου ξεφύγη από τον… έλεγχον αυτόν! Εκτενεστέρα συζήτησις έγινεν αν το «ορεβουάρ» πρέπει να λέγεται «εν τω επανιδείν». Η γνώμη της επιτροπής είνε διηρημένη. Επεμβαίνει όμως η φωνή του κήρικος του αναφωνούντος τα ονόματα των νικητών και ο κόσμος εκπλήσσεται με την τόσον… λεπτήν φωνή του η οποία αναγκάζει έναν της επιτροπής να προτείνη την απαλλαγήν του, με όλας τας διαβεβαιώσεις του κ. δημάρχου, ότι δυσκόλως θα ευρεθή αντάξιός του!!

ΑΡΣΙΣ ΒΑΡΩΝ

Την 5ην και ημίσειαν άρχεται το αγώνισμα της άρσεως των βαρών. Οι αθληταί γίγαντες κυριολεκτικώς, άρχονται της άρσεως ο εις μετά τον άλλον. Αποχωρούν μερικοί και μένουν 3-4 και εις την ράβδον των βαρών προστίθενται νέα τοιαύτα. Συναγωνίζονται κυρίως ο Σπηλιώτης και ο Δουβόγιαννης, οι οποίοι χειροκροτούνται επανειλημμένως. Ο κ. δήμαρχος παραγγέλλει και προσκομίζονται βουνά ολόκληρα λεμονάδων και εργολάβων. Είνε πολύ περιποιητικός εις τας… κυρίας και τους παρακαθημένους δημοσιογράφους εις τους οποίους το κάνει λέει διά να τους… γλυκαίνη, αδιάφορον αν η λεμονάδα ήτο δρυτέρα από τας κρίσεις των παρακαθημένων διά τον Ουγκώ, τον Δουμά και τους άλλους τοιούτους!!! Το… ευφυολόγημα όμως αυτό και άλλα τοιαύτα αλατισμένα του κ. δημάρχου γεννούν αρκετήν θυμηδίαν.

Οι αθληταί αγωνίζονται. Ο Δουβόγιαννης δυσκολεύεται από τα προστεθέντα βάρη, τα οποία τον δυσκολεύουν διότι τον κτυπούν στα μούτρα, επειδή ήσαν κρεμασμένα στη ράβδον. Τέλος την 6 παρά 1/4 τελειώνει η άρσις βαρών και αναγνωρίζεται πρώτος νικητής ο Σταύρος Σπηλιώτης υψώσας 58 οκάδας, δεύτερος ο Γεώργ. Ρούτσης 55 και τρίτος ο Ιω. Κουρεμένος.

Εν τω μεταξύ προσκομίζονται τα έπαθλα. Επιθεωρούνται υπό των παρακαθημένων. Τα περίστροφα κάμνουν τον κύκλον των εις την τάξιν του ωραίου φύλου επ’ αρκετόν. Εις μίαν λέγει αφαρσέρ -σας εύχομαι να μη έλθετε εις ανάγκην να κάμετε χρήσιν αυτού.

- Οχι μ’ αρέσει, η δις λέγει ίσως ασυνειδήτως!!

Τα ωρολόγια κερδίζονται. Εξελέγχεται το καλλιτεχνικόν των εικόνων.

ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΥΨΟΣ - ΠΑΛΗ

Μετ’ ολίγον άρχεται το άλμα εις ύψος, πηδούν οι ωρισμένοι αθληταί. Αλλοι περνούν την λεπτήν σανίδα, άλλοι την ρίπτουν και πολλοί την σπάζουν. Εν τω μεταξύ προσκομίζεται στρώμα, χαλί διά την πάλην. Ο ήλιος έχει μετριάση τας καυστικάς του ακτίνας, υπακούσας φαίνεται εις την… ενδόμυχον επίκλησιν των δων και κυρίων. Είνε βλέπετε… αβρότερος από την επιτροπήν προς αυτάς!!! Το αεράκι αυξάνει και το ακολουθούν πολλά… αστεία γενναίως εκτοξευόμενα και ανατρέπει πολλά… καθεστώτα καπέλλα και σκορπίζει τα επί της τραπέζης χρήσιμα χαρτιά, όσα αφήκεν εννοείται τοιαύτα το… λεπτόν γκαρσόν το προσκομίζον τα νερά, διά να σβύνουν την δίψαν των αι δες.

Την 6 και 5' ακριβώς άρχεται η πάλη. Παλαίουν οι Φεσσάς - Κουτσαϊμάνης αν και δυσκολεύονται με το αλλάζον θέσιν χαλί.

Συμπλέκονται δις άνευ αποτελέσματος. Αποχωρούν επ’ ολίγον ίνα ξεκουρασθούν. Παλαίουν όμως διά την συνέχειαν οι… αστυφύλακες με τα πόδια των θεατών των έξω, άτινα απειθήσαντα διήλθον, την… μεθόριον, και τα οποία κοπανίζουν με αρκετά μεγάλο ξύλο. Επαναλαμβάνεται η πάλη. Πίπτει πρηνής ο Κουτσαϊμάνης, τον οποίον προσπαθεί ν’ ανατρέψη ο Φεσσάς· το μέρος αυτό προκαλεί αρκετά γέλοια· τον μιμείται ύστερον ο Φεσσάς και αποχωρούν ισόπαλοι μείναντες. Ερχεται η δευτέρα δυάς εκ των Ηλ. Γ. Καρατζά και Οικονομάκη.

Εν τω μεταξύ όμως κηρύσσονται οι νικηταί του εις ύψος άλματος εις ο πρώτος ήλθεν ο Σταθόπουλος πηδήσας 1,35 μέτρα και δεύτεροι οι Χαρ. Μιχαλόπουλος και Θεοδωρόπουλος 1,30.

Οι της πάλης παλαίουν έως ότου ανατρέπεται ο Οικονομάκης την 6 και 15' και νικά ούτω ο Καρατζάς τον εξάδελφόν του και δέχεται συγχαρητήρια αυτός και ο κ. δήμαρχος πατήρ του. Υστερον έρχεται η πρώτη δυάς. Ούτοι εν αρχή σημειώνουν… μουτρικήν σύγκρουσιν και πίπτουν αμφότεροι χαμαί. Τέλος την 6 και 20 αποχωρεί ο Κουτσαϊμάνης καταπονηθείς και κομίζεται εις το αποδυτήριον πτύσσων αίμα. Εφοβήθησαν περί αιμοπτυσίας, αλλά διαψεύδεται το τοιούτον. Μένει ούτω νικητής ο Ηλ. Καρατζάς. Ερχονται να παλαίσουν οι δύο νικηταί διά να αναδειχθή εις τοιούτος. Αποσύρονται όμως διά να ξεκουρασθούν μετ’ ολίγον. Και έρχεται η σειρά του αγωνίσματος της διελκυστίνδας.

Η ΔΙΕΛΚΥΣΤΙΝΔΑ

Εις το ωραίον τούτο αγώνισμα λαμβάνουν μέρος 10, οι ημίσεις δεξιά και οι άλλοι αριστερά. Οι Σ. Σπηλιώτης, Γ. Πετρόπουλος, Ιω. Δουβόγιαννης, Λ. Λαμπρόπουλος και Κ. Κουτσαϊμάνης αφ’ ενός, Κουρεμένος, Κουρεμένος, Παυλής, Αργώτης και Λυμπερόπουλος αφ’ ετέρου. Αγωνίζονται. Η νίκη είνε αμφίρροπος. Αλλάζουν θέσιν και τα ουρανομήκη γέλοια δίνουν και πέρνουν. Την ταύτην φοράν νικά η υπό τον Σπηλιώτην ομάς.

Ο ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

Δεν είχον καλά αποχωρήση οι αγωνισταί της διελκυστίνδας που ακούεται πυροβολισμός δι’ ου αγγέλλεται η άφιξις των δρομέων. Ο κόσμος επαναστατεί εν τω άμα. Εις τας 7 παρά 17 εισέρχεται ο πρώτος δρομεύς Γιακουμής στεφανωμένος υπό της επιτροπής και ολίγον όπισθεν ο δεύτερος Κατσούρος. Ολον το Στάδιον χειροκροτεί, φωνάζει. Η μουσική παιανίζει, επευφημίαι εις το κατακόρυφον. Οι δρομείς είνε ακμαιότατοι. Ιδίως ο δεύτερος, ο οποίος αρχίζει να χορεύη. Οι δρομείς εξεκίνησαν την 6ην ακριβώς από τας Καλάμας, συνοικία Κοκορόγιαννη. Είχον δηλώση 32 έλαβον όμως μέρος 12. Ησαν δε ούτοι οι εξής:

Π. Παναγιωτόπουλος, Σ. Σπηλιόπουλος, Κ. Κατσούρος, Καψαλόποδας, Π.Ε. Γεώργης, Κ. Πετρουλάκης, Δ. Πετρουλάκης, Μιχ. Γαϊτάνης, Γ. Χαραλαμπόπουλος, Αθ. Τσουκανάκος, Β. Αθανασόπουλος και Γ. Διακουμής.

Εις τον τόπον ενωρίς έχουν έλθη οι κ.κ. Κορκονικήτας ιατρός, Λυμπερόπουλος, Καντής και Φοτεινάκης μέλη της επιτροπής οι οποίοι θα παρηκολούθουν αυτούς δι’ αμαξών και ποδηλάτων με τα αναγκαία φάρμακα κ.λπ. Προτού εκκινήσουν υπέστησαν μερικάς εντριβάς. Εχωρίσθησαν εις τρεις ομάδας και παρετάχθησαν εις γραμμήν. Δι’ ενός πυροβολισμού εξεκίνησαν. Εις απόστασιν 1.000 μέτρων μένει ο Σπηλιόπουλος. Μετά ο Χαραλαμπόπουλος, ύστερον ο Γαϊτάνης κ.λπ. Εφθασε δε ο πρώτος εις το τέρμα εις 35' της ώρας και ο δεύτερος εις 7'' υστερώτερον. Το διανειθέν διάστημα είνε σημειωτέον 11 χιλιόμετρα.

Μετ’ ολίγον αρχίζει η πάλη των δύο νικητών Καραντζά και Φεσσά. Παλαίουν επ’ αρκετόν και ωραία. Την στιγμήν ταύτην έρχεται ο 1ος δρομεύς.

- Ενα κονιάκ φωνάζουν!

- Οχι, λέει αυτός, έχω κουράγιο…

- Μπράβο, μπράβο φωνάζουν!!!

Η τάξις παλαίει κι αυτή με την αταξίαν νικά η αταξία εν όλω τω σταδίω. Ο κόσμος φωνάζει τους παλαιστάς: ισόπαλοι. Αυτοί όμως δεν δέχονται και εξακολουθούν σαν πολιτικοί αντίπαλοι που είνε. Τέλος την 7ην κηρύσσονται υπό του κ. νομάρχου ισόπαλοι. Ο κόσμος έχει φύγη από τας θέσεις του και έχη έλθη πέριξ της επιτροπής την οποίαν πνίγει κυριολεκτικώς. Αναζητείται αστυφύλαξ, αλλά πουθενά.

- Αφήστε να νυχτώση λέει ένας να κυττάξωμεν με το φανάρι.

Τέλος εξευρίσκεται μέσον· μεταφέρονται… αι κυρίαι και κάνουν ένα καλόν κύκλον με… ευρείαν περιφέρειαν. Οπισθέν των τάσσεται η μουσική. Ούτω το τείχος αυτό είνε απόρθητον και αρχίζουν να φωνάζουν τους νικητάς διά να γίνη η απονομή των βραβείων. Ο κ. νομάρχης κερδίζει ένα ρολόι.

- Ξυπνήσαμε, λέγει κάποιος!!!

Αναζητείται ο Γιακουμής.

- Πήγε για τη μάνα του, διότι λυποθύμησεν από την χαρά της λέγει κάποιος!!!

Τέλος υπό τους ήχους της μουσικής και τας ουρανομήκεις φωνάς του κόσμου προσέρχονται οι νικηταί και λαμβάνουν τα έπαθλά των παρά του κ. νομάρχου.

Πρώτος έρχεται ο του δρόμου, λαμβάνει μίαν Αγγλικήν λίραν, Ούτος αποθεώνεται κυριολεκτικώς. Το τι γίνεται δεν περιγράφεται. Πανδαιμόνιον κυριολεκτικώς βασιλεύει. Ο εις μετά τον άλλον προσέρχονται και οι άλλοι, οι οποίοι λαμβάνουν τα έπαθλά των εις εικόνας, βιβλία, καλαμάρια κτλ. και οι της διελκυστίνδας το ταψί με τα γλυκά! Και τέλος την 7ην τελειώνουν. Ο κόσμος αποχωρεί. Αδυνατεί να βαδίσει τις εις την αγοράν. Απερίγραπτος κίνησις. Ο ενθουσιασμός όλων ξεχειλίζει. Ο ξένος κόσμος τρέχει προς τον σιδηρόδρομον, ο οποίος στενάζει υπό το βάρος των επιβατών. Προστίθενται νέα βαγόνια. Και ο σιδηρόδρομος φεύγει υπό τους ήχους μουσικών οργάνων παιανιζόντων εντός του τραίνου.

Μένουν πολλοί με το τελευταίον τραίνον. Ούτως έληξεν η θαυμασία αύτη εορτή υπό την γενικήν κατάπληξιν του απείρου κόσμου, διά την εν γένει διεξαγωγήν της, δι’ ην είνε άξιοι στεφανώματος οι της επιτροπής, οι οποίοι διά του επιτελεσθέντος τούτου έργου, το οποίον είνε αφετηρία γλυκυτέρου μέλλοντος, απέδειξαν τινά αποτελέσματα δύναται να φέρη μία φιλότιμος εργασία.

(1) "Θάρρος" 11/5/1906

(2) "Θάρρος" 20/5/1906

(3) "Θάρρος" 23/5/1906

  Ηλίας Μπιτσάνης