Ηταν ο Μάϊος του 2013 όταν η πρωτοβουλία και έμπνευση του Σωτήρη Θεοδωρόπουλου πήρε “σάρκα και οστά” σε μια προσπάθεια να γνωρίσει το κοινό της πόλης τις «άγνωστες» γωνιές της, την αρχιτεκτονική κληρονομιά, τα μνημεία, τα μουσεία, τα κτήρια της βιομηχανικής ιστορίας, τα στέκια, τις γειτονιές και τα σημεία αναφοράς της.
Ρεπορτάζ: Τάσος Ανδρικόπουλος
Εχοντας ασχοληθεί για μεγάλο διάστημα με την οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, ο Σωτήρης Θεοδωρόπουλος είναι μέλος της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης “Έθος Πελοποννήσου”, συνεργάζεται με την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση ''Πράματα και Θάματα'', είναι συνεργάτης του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου και ειδικός συνεργάτης του βιβλιοπωλείου ''Βιβλιόπολις''. Η μεγάλη του αγάπη ωστόσο, εστιάζει στην ξενάγηση και στην οργάνωση θεματικών περιηγήσεων, μέσω μιας ομάδας που όπως ανέφερε στην “E” «γεννήθηκε» μέσα από την επιθυμία του να γεμίσει ποιοτικά το χρόνο του τις Κυριακές, όταν αποφάσισε να επιστρέψει στη γενέτειρα του από την Αθήνα όπου και διέμεινε για ένα διάστημα. «Οι γνώσεις που είχα για την πόλη μου και το πάθος μου να ανακαλύπτω συνεχώς νέα δεδομένα, μου δημιούργησαν την ανάγκη να τις μοιραστώ αφιλοκερδώς, κάνοντας κοινωνούς τους φίλους μου και τον κόσμο γενικά σε αυτά που ξέρω» σημείωσε, υπενθυμίζοντας πως η πρώτη απόπειρα έγινε το Πάσχα του 2013 με θεματική τις βυζαντινές εκκλησίες της Καλαμάτας, έχοντας μάλιστα μεγάλη απήχηση.
Για το πώς προέκυψε η ονομασία της ομάδας, ενημέρωσε πως την εμπνεύστηκε από την αρχιτέκτονα Μελίτα Γκουρτσογιάννη, λέγοντας για το πώς του δημιουργήθηκε το… μικρόβιο της ξενάγησης τα εξής: «Στα 20 μου στην Αθήνα, πήγαινα στις ξεναγήσεις του Δήμου Αθηναίων με επικεφαλής την Άρτεμις Σκουμπουρδή, αξιοποιώντας τις εξόδους μου από το στρατό, με έναν ευχάριστο τρόπο. Ετσι, έμαθα πολλά πράγματα για την πρωτεύουσα, όπως για το Δημόσιο Σήμα ή τον Κεραμεικό, αποκτώντας γνώσεις που ίσως να μην είχαν οι ντόπιοι».
«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΤΑ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΑ»
Παράλληλα, αναφέρθηκε στην μεσοπολεμική αρχιτεκτονική της Καλαμάτας, την οποία χαρακτήρισε ιδιαίτερη και ξεχασμένη, φέρνοντας ως παράδειγμα το “Platea” στην κεντρική πλατεία το οποίο ήταν όπως είπε εμβληματικό κτήριο του μεσοπολέμου. «Κυριαρχεί η τάση οποιοδήποτε κτήριο να επισημαίνεται ως νεοκλασικό, ωστόσο η πραγματικότητα είναι διαφορετική, απόδειξη πως η πόλη είναι συνδεδεμένη με πολλές περιόδους. Σαφώς τα νεοκλασικά είναι κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητας της Καλαμάτας, έχοντας πίσω τους ένα κοινωνικοοικονομικό κάδρο το οποίο όμως δεν αντικατόπτριζε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι μόνο αυτά που αξίζουν της προσοχής μας» σημείωσε, κάνοντας λόγο για έναν ευρύτερο κτηριακό πλούτο στην περιοχή ο οποίος τον γοητεύει. «Κάθε μας “βόλτα” έχει και διαφορετική απήχηση αυτά τα δέκα χρόνια, μη γνωρίζοντας εκ των προτέρων ποια θα έχει επιτυχία, καθώς η κατηγορία κάθε φορά είναι διαφορετική. Το σίγουρο είναι πάντως πως μετά την πανδημία οι συμμετοχές αυξήθηκαν, δείγμα του πόσο έλειψε στον κόσμο η διαδικασία αυτή» συμπλήρωσε, παρατηρώντας πως η εξόρμηση με τη μεγαλύτερη συμμετοχή έχει καταγραφεί στα “κρυφά σημεία της Καλαμάτας” το 2016.
ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ
Σε ό,τι έχει να κάνει με τις κατηγορίες που κινείται η ομάδα, παρουσιάζοντας αν μη τι άλλο ποικιλία, ο Σωτήρης Θεοδωρόπουλος τις διαχώρισε σε: εμβληματικά κτήρια, γειτονιές, "οι δρόμοι έχουν τη δική τους ιστορία", βυζαντινή Μεσσηνία, στέκια, μυκηναϊκοί τάφοι, τοπόσημα σε σχέση με Ιμπραήμ, βιομηχανική κληρονομιά, ρέματα, τα νησιά της Μεσσηνίας, κάστρα, Ταΰγετος, χριστιανικά μνημεία, εγκαταλελειμμένοι οικισμοί. «Εχει τύχει να μου ζητηθεί να πάμε εκ νέου στο κάστρο, το οποίο είναι το αγαπημένο μου σημείο στην Καλαμάτα, λέγοντας στους ενδιαφερόμενους πως πρέπει να παρέλθει ένα σημαντικό χρονικό διάστημα μέχρι να ανακοινωθεί η ίδια τοποθεσία, ώστε να μην γίνεται το πρόγραμμα μονότονο» συνέχισε, πληροφορώντας πως το κοινό που ακολουθεί τις ξεναγήσεις είναι συνήθως άνω των 50 ετών, αποτελούμενο κυρίως από γυναίκες όπου δείχνουν όπως είπε μια ιδιαίτερη αδυναμία σε τέτοιου είδους εξορμήσεις. Στο πλαίσιο αυτό απηύθυνε κάλεσμα μέσω της “Ε” και σε μικρότερες ηλικίες να γνωρίσουν την ομάδα, τονίζοντας πως οι αναζητήσεις και το “ψάξιμο” αποτελούν διαχρονική ψυχαγωγία για όλους. Για τις νέες εξορμήσεις που οραματίζεται, γνωστοποίησε πως θα αφορούν μεταξύ άλλων παλιές πινακίδες αλλά και τα ρέματα, τα οποία “φωτογραφίζουν” όπως σημείωσε τις εποχές.
Η «ΠΗΓΗ» ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Σε ερώτηση της “Ε” για το αν η “πηγή” των πληροφοριών σχετικά με μια ξενάγηση προέρχεται κυρίως από το διαδίκτυο, ο ίδιος απάντησε αρνητικά, υπογραμμίζοντας πως οι βασικές του πηγές είναι ο έντυπος Τύπος, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, η Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καλαμάτας καθώς και πρόσωπα που γνωρίζουν καλά την ιστορία της πόλης. «Εχοντας την επιλογή να επέμβει κάποιος στην “Wikipedia”, παρατηρώντας και εγώ κατά καιρούς πολλά λάθη, αρκετά ιστορικά στοιχεία προκύπτουν βάση έρευνας και όχι μέσα από το πληκτρολόγιο» πρόσθεσε, επισημαίνοντας πως πίσω από κάθε εξόρμηση που ανακοινώνεται, έχει προηγηθεί σημαντικός χρόνος και διαδικασία, ώστε να προκύψει μια πλήρης και ολοκληρωμένη παρουσίαση, δίχως “κενά”. Για το λόγο αυτό άλλωστε, ο κ. Θεοδωρόπουλος αρέσκεται να κάνει αυτοψία στο μέρος που εστιάζει η όποια εξόρμηση νωρίτερα, διαθέτοντας τον ανάλογο χρόνο. «Ο παράγοντας άνθρωπος είναι πολύ σημαντικός σε μια ξενάγηση, γι’ αυτό άτομα μεγάλης ηλικίας που γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις σε ένα τόπο έχουν πολλές φορές τον πρώτο λόγο στις βόλτες μας, καθώς γνωρίζοντας έναν ντόπιο αυτόματα αφουγκράζεσαι και την εκάστοτε περιοχή» παρατήρησε, τονίζοντας πως είναι αρχή της ομάδας να διακρίνεται ένας άνθρωπος μέσω της διαδικασίας αυτής, τιμώντας τον και αναφέροντας το όνομα του, υπενθυμίζοντας πως η φιλοσοφία της ομάδας συνεχίζει να κινείται στις δωρεάν ξεναγήσεις εντός της Καλαμάτας, γεγονός που έχει κάνει τον κόσμο να την αγκαλιάσει, όντας μια πρωτοβουλία που δεν συναντάται με αυτές τις προϋποθέσεις αλλού Πανελλαδικά.
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ
Για το αν αναδεικνύοντας παλιά και ξεχασμένα σημεία της Καλαμάτας, η ομάδα αποσκοπεί ενδόμυχα στην αναβάθμιση τους, τοποθετώντας τα στην επικαιρότητα, ο Σωτήρης Θεοδωρόπουλος ανέφερε πως η βαθιά του επιθυμία είναι αυτή, έστω για κάποιες από τις τοποθεσίες που ανακοινώνονται. «Ανάμεσα σε αυτά είναι η βιομηχανική μας κληρονομιά, όπως η πρόταση για δημιουργία εκθεσιακού πολιτιστικού κέντρου στο πρώην καπνεργοστάσιο Καρέλια, για το οποίο πρόσφατα κάναμε εικονική περιήγηση» σημείωσε, τονίζοντας πως μέσω της ομάδας έχουν σχολιαστεί από την κοινωνία της πόλης τα νεοκλασικά που έχει αναδείξει, δεδομένου πως τα περισσότερα ανοίγονται στους συμμετέχοντες, συζητώντας με τους ιδιοκτήτες. Ακόμα, πληροφόρησε πως σχεδιάζει να οργανώσει δείπνα σε κάποια από αυτά τα σπίτια, ενώ στο πρόγραμμα βρίσκονται νέες επισκέψεις σε μεσοπολεμικά κτήρια, σε περιοχές όπως στην Κάτω Βέργα, καθώς και σε ανεξερεύνητες γειτονιές της πόλης, αναδεικνύοντας τη λαϊκή αρχιτεκτονική των προσφυγικών περιοχών. «Επιπλέον, η μάχη της Καλαμάτας, στις 28 Απριλίου 1941 πρέπει να αναδειχτεί περαιτέρω, μέσα από μια πρωτοβουλία ώστε να γίνει πολιτιστική διαδρομή, και σε αυτό το πλαίσιο η ομάδα πήρε την πρωτοβουλία να την πάει “ένα βήμα μπροστά”» ενημέρωσε.
ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ
«Η ομάδα (προσωποκεντρική, με ότι θετικό και αρνητικό φέρει αυτό) οργανώνει περιπάτους κυρίως στην πόλη της Καλαμάτας για να αποκαλύψει στους Καλαματιανούς τα ''κρυμμένα της κοινής θέας''. Η σφυρηλάτηση της συλλογικής αστικής μνήμης είναι βασική επιδίωξη. Οι πόλεις αλλάζουν και μαζί τους χάνονται ολόκληρες περίοδοι με ιστορικό φορτίο. Δεν πρόκειται για ρομαντική υπενθύμιση αλλά για δημιουργική μνήμη» αποσαφήνισε, υπενθυμίζοντας πως σε συνεργασία με το Κέντρο Δημιουργικού Ντοκιμαντέρ Καλαμάτας, έχει δημιουργήσει στο youtube το Μεσσηνιακό Οπτικοακουστικό Αρχείο. «Αφορά προφορικές μαρτυρίες (μέσω βιντεοσκοπημένων συνεντεύξεων) παλιών Καλαματιανών για την κοινωνική ιστορία της πόλης. Ανθρωποι της διπλανής πόρτας που ενώ δεν είναι περιθωριακοί, αλλά περιθωριοποιημένοι από τις επίσημες αφηγήσεις. Επιπρόσθετα, προσπαθούμε να προλάβουμε αυτούς που έζησαν τη Γερμανική Κατοχή, ώστε να μην χαθεί η φωνή τους» κατέληξε.
