O πολυβραβευμένος σεναριογράφος, σκηνοθέτης, παραγωγός ταινιών και πρόεδρος της Ενωσης Σεναριογράφων Ελλάδος, Αλέξανδρος Κακαβάς, κάνει αναδρομή στους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής και της πορείας του. Εξηγεί ποιοι είναι οι στόχοι της Ενωσης και μιλάει στην «Ε» και το www.eleftheriaonline.gr για τις δραστηριότητες της Ε.Σ.Ε., τη Λέσχη των Φίλων της Ενωσης Σεναριογράφων, που δημιουργήθηκε πρόσφατα, αλλά και το πώς μπορεί να γίνει κάποιος μέλος της.
Οπως λέει αποφεύγει να κάνει σχέδια για το μέλλον, αλλά προτίθεται να συνεχίσει να δημιουργεί και ευχής έργον είναι να μπουν γερά θεμέλια σε αυτήν την Ενωση, ώστε να αντέξει στο χρόνο και να συνεχίσει το πολιτιστικό της έργο.
«Οι περισσότεροι από τα μέλη της Ενωσης δεν είμαστε απλώς σεναριογράφοι, παρόλο που διακριθήκαμε με αυτήν την ιδιότητα, οπότε, καθώς διαθέτουμε τα προσόντα, έχουμε τη δυνατότητα να υπηρετούμε όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες της Ε.Σ.Ε. Γι’ αυτό επιδιώκουμε με κάθε δυνατόν μέσον να διευκολύνουμε κάθε ενδιαφερόμενο, κυρίως φυσικά τους επίδοξους σεναριογράφους, ανά την επικράτεια να εκφράσει τις προσωπικές του ανησυχίες χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε είδος γραπτού λόγου» τονίζει.
Ερωτηθείς για την πόλη της Καλαμάτας, αν ήταν ο τόπος όπου θα έπρεπε να γυριστεί μια ταινία, τι είδους ταινία θα ταίριαζε να γυριστεί, ο Αλέξανδρος Κακαβάς αναφέρει: «Κάθε τόπος μπορεί να χρησιμεύσει ως έρεισμα για τη σύλληψη μιας αρχικής ιδέας που θα διαμορφωθεί με την κατάλληλη μελέτη και επεξεργασία σε μια ενδιαφέρουσα ιστορία, επομένως, γιατί η Καλαμάτα να αποτελεί εξαίρεση;».
«Μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές θα αρχίσουμε να επισκεπτόμαστε τους δήμους ώστε να γνωρίσουμε τόσο τους αιρετούς παράγοντες όσο και τους γηγενείς δημιουργούς/καλλιτέχνες και να ακούσουμε τις απόψεις τους και τις προτάσεις τους και να συμπεράνουμε πώς θα μπορούσαμε να συνεργασθούμε προς όφελος όλων» προσθέτει.
Συνέντευξη – παρουσίαση: Κωνσταντίνα Δρακουλάκου
Είστε πρόεδρος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδας. Τι απαιτείται για να χαρακτηριστεί κάποιος σεναριογράφος;
Σεναριογράφος λογίζεται οποιοσδήποτε έχει γράψει ένα σενάριο, ή μετάσχει σε μια σεναριακή ομάδα, το οποίο έχει παραχθεί και προβληθεί, καθώς εκ της προβολής απορρέει πνευματικό δικαίωμα. Πρόκειται περίάκρως ενδιαφέροντος επαγγέλματος με πολλές προκλήσεις, που ατυχώς στην Ελλάδα ευδοκιμεί μόνον στην τηλεόραση και κυρίως την ιδιωτική. Δεν αμφισβητώ τη σημασία της επιλογής των ηθοποιών, κυρίως των πρωταγωνιστών, και της σκηνοθετικής προσέγγισης, εν τούτοις το κυριότερο στοιχείο επιτυχίας μιάς σειράς ή ταινίας, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων έργων δημοφιλών δημιουργών/καλλιτεχνών, είναι κατά τη γνώμη μου η ιστορία, οι χαρακτήρες της, και η ανάπτυξη/εξέλιξή τους, δηλαδή το σενάριο.
Σε τι ηλικία γράψατε εσείς το πρώτο σας σενάριο;
Το πρώτο σενάριο ταινίας με τον τίτλο "Un amour sans presence", το έγραψα περί το 1986-87 (28 ετών) στα γαλλικά, με τον Γάλλο πρωτοξάδελφό μου τον Στέφανο Κονταργύρη να επιμελείται τη γλώσσα. Πίστευα τότε, επειδή ακόμα έμενα στις Βρυξέλλες, ότι υπήρχαν οι πιθανότητες να γυρισθεί εκεί ή στη Γαλλία. Γυρίστηκε τελικά το 1992 από τον ΑΝΤ1 ως τηλεταινία με τον τίτλο "Ένας έρωτας χωρίς παρουσία" και χάρις στη συμμετοχή δυο δημοφιλών πρωταγωνιστών της εποχής, του Φίλιππου Σοφιανού και της Τάνιας Καψάλη είχε απήχηση. Εν τω μεταξύ είχαν γυριστεί κάποια σενάρια μου ταινιών τεκμηρίωσης με πρώτα το "Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στον κινηματογράφο" στη σειρά της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών "Κλακέτα" και παραγωγό τον Παύλο Τάσιο και το "Ελένη Σκούρα, η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής" με παραγωγούς τους Διαγόρα Χρονόπουλο και Ηρακλή Παπαδάκη, αμφότερα με σκηνοθέτη τον Σταύρο Στάγκο για την ΕΡΤ.
Για ποια δουλειά σας είστε περισσότερο υπερήφανος;
Πιο εύστοχη θα ήταν η λέξη ‘ικανοποιημένος’. Ικανοποιημένος λοιπόν είμαι από τα έργα μου/μας, που έγραψα ή γράψαμε, που διακρίθηκαν και είχαν απήχηση, όπως το ‘Τέλος εποχής’ το οποίο τιμήθηκε με βραβείο πρωτότυπου σεναρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1994 και τα Κρατικά Βραβεία το 1995, μερικά επεισόδια της σειράς "Τολμηρές ιστορίες" και 'Κόκκινος κύκλος", τη σειρά ντοκιμαντέρ "Εμείς, οι Έλληνες" και τρεις πλέον πρόσφατες σειρές ντοκιμαντέρ μου/μας 'Βίοι παράλληλοι", "1821, η Ελληνική Επανάσταση" και "Από το Μικρό στο Μεγάλο" (στιχουργοί). Ανέκαθεν προσπαθούσα να πετύχω ό,τι καλύτερο ως αποτέλεσμα, ώστε να μην απογοητεύσω τους συνεργάτες μου, τους ανθρώπους που μου είχαν εμπιστευτεί την εκπόνηση του έργου και τους θεατές. Ένιωσα ευαρέσκεια όταν προβλήθηκαν και έτυχαν καλής ή και θερμής υποδοχής, ίσως και χαρά ή ενθουσιασμό κατά την ώρα της απονομής των βραβείων που μου έχουν απονεμηθεί (‘Τέλος εποχής’, ‘Η κούκλα’, ‘Η υπόσχεση’). Σήμερα πλέον απλώς χαίρομαι όποτε γίνεται αναφορά στα έργα μου, ιδίως με ευμενή σχόλια. Χαίρομαι που κάποιοι ακόμα τα θυμούνται έστω ως έργα, χωρίς απαραίτητα να θυμούνται ότι εγώ έχω συμβάλει στη δημιουργία τους ή είμαι ο δημιουργός τους. Οφείλω πάντως να πω ότι από κάποια έργα διατηρώ νωπή στη μνήμη μου την ανάμνηση της αγαστής και ευχάριστης συνεργασίας με τους ανθρώπους που συνέβαλαν στην υλοποίησή τους. Ασχέτως αν το αποτέλεσμα απεδείχθη κατώτερο των περιστάσεων.
Ποιοι είναι οι στόχοι της Ενωσης;
Η Ένωση προσπαθεί, κατά τα πρόσφατα χρόνια, με ποικίλες πολιτιστικές δράσεις να προσφέρει ευκαιρίες στους πολίτες της χώρας να αναδείξουν τα δημιουργικά τους χαρίσματα υλοποιώντας ή παρουσιάζοντας καλλιτεχνικές προτάσεις που δεν έτυχαν της δέουσας προσοχής από τους αρμόδιους φορείς. Υπενθυμίζω ότι οι περισσότεροι από τα μέλη της Ένωσης δεν είμαστε απλώς σεναριογράφοι, παρόλο που διακριθήκαμε με αυτήν την ιδιότητα, οπότε, καθώς διαθέτουμε τα προσόντα, έχουμε τη δυνατότητα να υπηρετούμε όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες της Ε.Σ.Ε. Γι’ αυτό επιδιώκουμε με κάθε δυνατόν μέσον να διευκολύνουμε κάθε ενδιαφερόμενο, κυρίως φυσικά τους επίδοξους σεναριογράφους, ανά την επικράτεια να εκφράσει τις προσωπικές του ανησυχίες χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε είδος γραπτού λόγου.
Τα τελευταία χρόνια η Ενωση πραγματοποιεί όλο και περισσότερους διαγωνισμούς, όχι μόνο σεναρίων αλλά και στιχουργικής, θεάτρου κ.ά. Σε τι αποσκοπούν οι διαγωνισμοί;
Οι διαγωνισμοί, όπου μετέχουν οι διαγωνιζόμενοι ανωνύμως, είναι ένα μέσον που επιτρέπει στο ευρύ κοινό να εκθέσει το έργο του, την προσωπική του δημιουργία, γνωρίζοντας ότι επειδή το έργο του θα κριθεί αντικειμενικότερα λόγω της ανωνυμίας, έχει αυξημένες πιθανότητες να αναγνωρισθεί η αξία του και να τύχει της δέουσας προσοχής. Η ανωνυμία αποτελεί μια αυστηρή επιλογή της Ένωσης προκειμένου να αποφεύγονται οι παρεμβάσεις από παράγοντες, λόγω σχέσεων και γνωριμιών, υπέρ συγκεκριμένων ατόμων και να αδικούνται άτομα ικανότερα ή διαθέτοντα αξιολογότερο έργο. Όσον αφορά τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πρωτότυπων Μονολόγων επί Σκηνής που εισέρχεται στον 3ο χρόνο πιστεύουμε ότι αποτελεί μια από τις εκφραστικότερες μορφές δημιουργικού διεξόδου, όπως άλλωστε τόνισε ο πρώην υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Άγγελος Συρίγος που πρώτος έθεσε το διαγωνισμό υπό την αιγίδα του ΥΠΑΙΘ.
Τι ρόλο είχε η Καλαμάτα στους θεατρικούς μονολόγους;
Ο Δήμος Καλαμάτας -χάρις στον νυν δήμαρχό της κ. Αθανάσιο Βασιλόπουλο- έχει θέσει υπό την αιγίδα του όλες τις πολιτιστικές δράσεις της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος. Παρεμπιπτόντως υπενθυμίζω ότι πέρυσι στη δημότισσα Καλαμάτας κ. Βασιλική Βασιλειάδου απενεμήθη το βραβείο κειμένου για τον μονόλογό της 'Ιφιγένειας έξοδος’ τον οποίον ερμήνευσε εξαιρετικά η ίδια κατά τον 1ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Μονολόγων επί Σκηνής της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος που τελεί υπό την αιγίδα του ΥΠΑΙΘ, τις περιφέρειες Αττικής χάρις στην πρώην αντιπεριφερειάρχη κ. Μαίρη Βιδάλη, Κεντρικής Μακεδονίας χάρις στον περιφερειάρχη κ. Απόστολο Τζιτζικώστα, Δυτικής Μακεδονίας και πλήθος δήμων της Επικράτειας.
Τον τελευταίο καιρό έχει δημιουργηθεί η Λέσχη των Φίλων της Ενωσης Σεναριογράφων. Ποιος είναι ο στόχος της και πώς μπορεί να γίνει κάποιος μέλος της;
Η Λέσχη Φίλων της Ε.Σ.Ε. στόχο έχει την πολιτιστική αφύπνιση της επικράτειας. Επομένως ο οιοσδήποτε θεωρεί ότι επιθυμεί και μπορεί να προσφέρει έστω ένα ψήγμα του χρόνου του και της φαιάς του ουσίας σε αυτή την προσπάθεια, είναι ευπρόσδεκτος. Η Λέσχη συνεστήθη αρχές του 2023 και έχει ήδη φέρει εις πέρας έναν σχολικό διαγωνισμό διασκευής Ελληνικού Διηγήματος στην Ηλιούπολη Αττικής καθώς και μερικές ακόμα δοκιμαστικές πολιτιστικές δράσεις ανά την επικράτεια. Στόχος της Λέσχης, πάντα υπό την εποπτεία της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος, είναι η προσέλκυση πολιτιστικών δράσεων από την επικράτεια στην Αθήνα και τα λοιπά αστικά κέντρα. Για αυτό το λόγο μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές θα αρχίσουμε να επισκεπτόμαστε τους δήμους ώστε να γνωρίσουμε τόσο τους αιρετούς παράγοντες όσο και τους γηγενείς δημιουργούς/καλλιτέχνες και να ακούσουμε τις απόψεις τους και τις προτάσεις τους και να συμπεράνουμε πώς θα μπορούσαμε να συνεργασθούμε προς όφελος όλων.
Αν η πόλη της Καλαμάτας ήταν ο τόπος, όπου θα έπρεπε να γυρίσετε μια ταινία, τι είδους ταινία θα φανταζόσασταν ότι θα ταίριαζε να γυριστεί; Μπορεί να εμπνεύσει ο τόπος τον σεναριογράφο για μια ιστορία;
Κάθε τόπος μπορεί να χρησιμεύσει ως έρεισμα για τη σύλληψη μιας αρχικής ιδέας που θα διαμορφωθεί με την κατάλληλη μελέτη και επεξεργασία σε μια ενδιαφέρουσα ιστορία, επομένως, γιατί η Καλαμάτα να αποτελεί εξαίρεση; Με την ευκαιρία υπενθυμίζω τη αμέριστη συμβολή του μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσοστόμου ο οποίος μετείχε ως ομιλητής σε δύο επεισόδια της σειράς ‘1821, η Ελληνική Επανάσταση’ που εκπόνησα για την ΕΡΤ. Τον Κλήρο και τα Συντάγματα του Αγώνα. Στα Συντάγματα του Αγώνα, προς χάριν μου, μετείχε επίσης ως ομιλητής ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος. Τέλος μνεία οφείλω στον εξυπηρετικότατο νυν δήμαρχο Πύλου κ. Παναγιώτη Καρβέλα, που τυγχάνει και υποστηρικτής του νέου διαγωνισμού "Τοπολατρεία, μια ιστορία για τον αγαπημένο σας τόπο" της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον ως πρόεδρος της Ένωσης αλλά και ως σεναριογράφος;
Για είμαι ειλικρινής μετά από 30 έτη ενεργούς δράσης υπό διάφορες ιδιότητες και επί 13 συναπτά έτη, και δύο παλαιότερα, ήτοι σύνολον 15 ως πρόεδρος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος και 10 ως εκπρόσωπός της στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Σεναριογράφων, αποφεύγω πλέον να κάνω σχέδια. Ευχής έργον όμως θα ήταν, εάν κατάφερνα να θέσω γερά θεμέλια σε αυτήν την Ένωση ώστε να αντέξει στο χρόνο και να συνεχίσει το μικρό αλλά ευάρεστο πολιτιστικό της έργο. Όσο για εμένα έχω πολλά σχέδια τα οποία θα μου επιτρέψετε να μην αποκαλύψω. Πάντως προτίθεμαι να συνεχίσω να δημιουργώ μέχρι τελευταίας πνοής.
