Με ρίζες που ακουμπούν στα έργα των μεγάλων ποιητών όπως ο Καρυωτάκης και ο Ελύτης, η Παναγιώτα διαπρέπει στην τέχνη της ποίησης, αναμειγνύοντας τον παραδοσιακό και τον σύγχρονο λόγο. Μέσα από την ποίησή της, επιχειρεί να προσφέρει στους αναγνώστες της έναν καθρέφτη για να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους, τους φόβους και τις ελπίδες τους, ενθαρρύνοντάς τους να αγκαλιάσουν τη ζωή με όλα της τα φώτα και τις σκιές. Με τη νέα της συλλογή, "Είκοσι δεύτερα" από τις εκδόσεις "Flisvos" συνεχίζει να εξερευνά βαθύτερα συναισθήματα και καταστάσεις, αποδεικνύοντας πως η ποίηση μπορεί να αποτελέσει έναν ισχυρό καταλύτη για προσωπική και πνευματική αναγέννηση.

 Από την παρουσίαση "Είκοσι δεύτερα" στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας σε συνεργασία με το τμήμα υποκριτικής ΣΑΕΚ Καλαμάτας 

Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Δρακουλάκου

Ποιο ήταν το έναυσμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Μια ανησυχία αρκούσε και ένα μολύβι. Ό,τι μου τριβέλιζε το μυαλό ήθελα να το κάνω λέξεις, στιχάκια στα λευκώματα, σημειώσεις και μουτζούρες παντού. Ο άνθρωπος, οι καταστάσεις και τα συναισθήματα πυροδοτούσαν και πυροδοτούν το στροφάρισμα των σκέψεων. Ο άλλος εαυτός, οι κρυφές επιθυμίες, οι φόβοι, αυτά που δεν παραδεχόμαστε ποτέ, το αίσθημα απογοήτευσης και το περίεργο παρόν, το αβέβαιο μέλλον το απογειώνουν. Όσο δεν συμβιβάζεται η σκουριά με το ατσάλι, όλο και κάποιο λόγο θα βρίσκω.

Πιστεύετε ότι η ανάγνωση βιβλίων μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της συναισθηματικής νοημοσύνης; Εάν ναι, υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας βοήθησε να αναπτύξετε αυτές τις δεξιότητες;

Η ανάγνωση συμβάλλει παντού. Προφανώς στην κριτική σκέψη και στη συναισθηματική νοημοσύνη. Τι γίνεται όμως με αυτούς που δυσκολεύονται να κατανοήσουν ή να αποστηθίσουν ένα γραπτό ή γενικότερα να έχουν μαθησιακές δυσκολίες; Πόσους βιβλιοφάγους έχουμε δει να μην είναι καθόλου συναισθηματικά άτομα; Πόσους ανθρώπους έχουμε δει να έχουν καταπιεί τόνους με βιβλία αυτοβελτίωσης και να ζουν μέσα στη σύγχυση και τη ρουτίνα; Άρα θεωρώ πως συμβάλλει όταν βρίσκεις ενδιαφέρον αυτό που διαβάζεις και αφήσεις το βιβλίο να εισβάλει στην ευαισθησία σου. Αυτογνωσία, αυτορρύθμιση, κίνητρο, ενσυναίσθηση και κοινωνικές δεξιότητες θέλουν πολλή δουλειά. Η δεξιότητα της ποίησης είναι θείο δώρο. Είναι ευλογία που γεννιέται ο άνθρωπος. Η μελέτη σε βοηθά να διευρύνεις τους ορίζοντες και να αναπτυχθούν όλα τα παραπάνω. Το πρώτο βιβλίο ήταν τα "Άπαντα του Καρυωτάκη". Έφηβη τότε προσπαθούσα να καταλάβω τη "νηπενθή" διάθεση του ποιητή: "Τι νέοι που φτάσαμε ως εδώ, στο έρμο νησί, στο χείλος του κόσμου...". Μου πήρε χρόνια να καταλάβω πως η μόνιμη και μη αναστρέψιμη κατάσταση του ανθρώπου είναι ο θάνατος και πως εν ζωή έχουμε το μοναδικό προνόμιο να αναστρέψουμε τα πάντα. Τα βιβλία των αγαπημένων μου φίλων, ποιητών και συγγραφέων, με βοηθούν πολύ γιατί τελικά η πιο δύσκολη δεξιότητα στον άνθρωπο είναι να αγαπήσει τον ίδιο. Τώρα τελευταία μελετώ και λαμβάνω υπόψη μου τα τροπάρια της Εκκλησίας μας και τις ακολουθίες της. Θεωρώ πως εκεί βρίσκεται ένα μεγάλο "κλειδί".

Ποιοι συγγραφείς σας έχουν επηρεάσει και γιατί;

Αγαπώ τους ποιητές. Εχουν το χάρισμα να με παρασύρουν σε έναν κόσμο εκρήξεων και επανάστασης. Ξυπνούν τον νου μου, την καρδιά μου και τη φαντασία μου. Νιώθω τα πάντα γύρω μου ολοζώντανα. Τον τελευταίο καιρό παίρνω το μονόγραμμα του Ελύτη και το περιτριγυρίζω πάνω στα στήθια του ήλιου και πέρα απ' τον παράδεισο της θάλασσας. Έπειτα καταλαγιάζω με τον Ρίτσο και τον αφήνω να έρθει μαζί μου. Τι δυνατό το φεγγάρι! Η σονάτα σου, γλυκέ μου. Πόσο θέλουμε σεληνόφως τη νύχτα αυτή... Οσο μελετάς με αγάπη ποίηση και λογοτεχνία θα βρεις χίλιους λόγους να γίνεις επιρρεπής. Κάθε μέρα με επηρεάζει και ένα διαφορετικό ποίημα, φράση, λέξη. Η λίστα αυτή είναι ατέλειωτη. Στο τέλος σε επηρεάζουν όλοι τους με διαφορετική οπτική και κατανόηση.

Πώς η ποίηση επηρεάζει τους αναγνώστες και ποια είναι η προσωπική σας εμπειρία σχετικά με αυτό;

Θεωρώ πως όταν ο αναγνώστης ταυτιστεί με το ποίημα μέσω ασφαλούς σύνδεσης συναισθήματος, εμπειρίας ή σκέψεων, τότε του ασκείται επιρροή στο γεγονός πως δεν είναι μόνος. Πως συνυπάρχει με κάποιον που έχει βιώσει μια παρόμοια κατάσταση. Αυτό τον ανακουφίζει ψυχικά και επιδρά καταπραϋντικά μέσα του. Αυτή ακριβώς είναι η εμπειρία μου με τους αναγνώστες μου. Μου εκμυστηρεύονται πως μέσα από κάποιους στίχους μου αναβιώνουν μια κατάσταση, πως ίσως θα μπορούσαν να το έχουν γράψει οι ίδιοι ή ακόμη πως γράφτηκαν για αυτούς. Είναι πολύ ευαίσθητο και εύθραυστο να σου εμπιστεύονται την καρδιά τους και με ωθεί στο να γίνω καλύτερος άνθρωπος.

Πώς διαφέρει η νέα σας ποιητική συλλογή "Είκοσι δεύτερα" από τα προηγούμενα έργα σας και ποιες θεματικές ή συναισθηματικές ενότητες ανακαλύπτετε πως έχουν επηρεαστεί περισσότερο σε αυτή την συλλογή;

Η βασική δομή δεν διαφέρει από τα "Πονέματα ψυχής", την πρώτη ποιητική συλλογή μου. Θεματικές ενότητες, ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, ελεύθερος λόγος, αποφθέγματα, μέτρο ή όχι και στις δύο συλλογές. Μου αρέσει η πολυπλοκότητα και πολλαπλότητα των τεχνικών και δεν με απασχολεί η διάκριση ή η ταυτοποίηση με κάποιο συγκεκριμένο στυλ. Δεν διαφέρουν και πολύ. Τα "Είκοσι δεύτερα" ξεφεύγουν από τη νοσταλγία της ντοπιολαλιάς και εισχωρούν περισσότερο στην απεραντοσύνη του κόσμου. Θεωρώ τα "Πονέματα ψυχής" πιο απαλά και τα "Είκοσι δεύτερα" πιο αιχμηρά πάντα βέβαια με την ίδια τρυφερότητα. Τα "Πονέματα ψυχής" είναι ο αφουγκρασμός του πόνου και τα "Είκοσι δεύτερα" αυτά που σε ταρακουνούν από την κατάσταση της ύπνωσης. Η αντιστροφή προς τις στιγμές ευεξίας και χαλάρωσης ώστε να ξεκινήσεις ανανεωμένος στο παρόν σου χωρίς να οπισθοχωρείς διαρκώς στα φαντάσματα του παρελθόντος.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η στάση των νέων της εποχής μας απέναντι στο βιβλίο και πώς πιστεύετε ότι μπορούμε να ενθαρρύνουμε περισσότερους νέους να διαβάζουν;

Η αλήθεια είναι πως η τεχνολογία έχει καταλάβει τον μεγαλύτερο όγκο δραστηριοτήτων στη ζωή μας και ιδιαίτερα στους νέους. Ζούμε σε μια ηλεκτρονική εποχή που τα σύγχρονα παιδιά την βιώνουν από τα γεννοφάσκια τους. Νομίζω πως εμείς οι μεσήλικες διαχειριζόμαστε αυτή τη στάση ζωής ακόμη πιο λανθασμένα αφού έχουμε κλειστεί σε έναν φαύλο κύκλο τηλεόρασης και κινητού. Ο μόνος τρόπος να ενθαρρύνουμε τους νέους είναι να βλέπουν εμάς να κάνουμε δημιουργικές δραστηριότητες, να έχουμε ενδιαφέρον για μια βιβλιοθήκη. Να προσπαθήσουμε να τα παρασύρουμε μαζί μας. Να τα ρωτήσουμε τη γνώμη τους ή να μας δώσουν μια απάντηση πάνω σ' ένα ερώτημα που προκύπτει από το βιβλίο. Ίσως να μην τα καταφέρουμε απόλυτα, όμως θα έχουμε εμφυτεύσει την ύπαρξη και την αξία ενός βιβλίου και ποτέ δεν ξέρεις πώς θα ανθοφορήσει στο μέλλον. Το ίδιο ισχύει για το θέατρο, μια συναυλία, μια έκθεση ζωγραφικής ή οποιαδήποτε μορφή τέχνης. Πρέπει διαρκώς να υπενθυμίζουμε την ύπαρξή τους με ενέργειες και όχι με την καθήλωση στο διαδίκτυο.

Ποια είναι η άποψή σας για τον ρόλο των λογοτεχνικών διακρίσεων στην αναγνωρισιμότητα και την επιτυχία ενός συγγραφέα;

Κάποτε θεωρούσα πως η διάκριση σε κάνει καλύτερο και μεγαλύτερο ποιητή. Μύθος. Ισως τα βραβεία να σε κάνουν πιο αναγνωρισμένο και επιτυχημένο. Χμμμ... ποια βραβεία ακριβώς και σε ποιο κοινό; Σε αυτό το σημείο λοιπόν ας θέσω και το εξής ερώτημα: Τι θεωρεί ο καθένας από εμάς αναγνωρισιμότητα και επιτυχία; Οπως έχω αναφέρει, το βραβείο είναι κάτι σημαντικό, ο λόγος που σε οδήγησε σε αυτό είναι κάτι σπουδαίο. Ποιος είναι τελικά αυτός ο λόγος, ο σπουδαίος και ποια η προσωπική ευτυχία; Τι μας γεμίζει και τι μας κάνει να νιώθουμε ψυχική νηνεμία και βάλσαμο στις καρδιές από τη συγγραφή; Πώς θέλουμε να αφήσουμε το αποτύπωμα πάνω στο γραπτό μας; Ένας σύλλογος, ένας κριτικός ποίησης ή μια επιτροπή θα πρέπει να σκουπίσει ταπεινά τα πόδια του πριν μπει στο κατώφλι της ψυχής μας. Οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας είναι πιο νοικοκυραίοι. Δεν σε κρίνουν, δε σε κριτικάρουν εάν είσαι αναγνωρισμένος ή επιτυχημένος. Σε κατανοούν και αυτό είναι η μεγαλύτερη επιτυχία. Να ταξιδεύει μαζί σου ένα παιδί χωρίς σπιτικό, ένας άνθρωπος χωρίς πτυχία, ένας αγωνιστής, μια μάνα ταλαιπωρημένη... Να σου ξεσκεπάζουν τα μυστικά τους. Να το μοιράζονται. Να σε εμπιστεύονται. Δεν ξέρω εάν είναι επιτυχία, είναι σίγουρα ευλογία και ευχαριστώ τον Θεό γι' αυτό κάθε μέρα.

Τι σχέδια έχετε για τα μελλοντικά σας έργα;

Για την ώρα θέλω να τελειώσω το πρότζεκτ: "Ο ποιητής μου" με το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας ώστε να είναι έτοιμο το ανθολόγιο των μαθητών στην βραδιά αποφοίτησης. Ήταν τόσο δυνατή η σύνδεση με αυτούς τους ανθρώπους που η γλύκα της αποφασιστικότητας για τη ζωή, με πλημμυρίζει συγκίνηση. Για την ώρα θέλω να απολαύσω τη λιακάδα του καλοκαιριού και την αγάπη της οικογένειάς μου. Τα γέλια των φίλων μου και τη "νίκη" πως κέρδισα μια μέρα ακόμη με όμορφες στιγμές. Από φθινόπωρο περιμένω να συμπεριληφθούν κάποια αποφθέγματά μου σε ένα ημερολόγιο γεμάτο γλύκα και αρώματα. Ένα τραγούδι από τα ανήσυχα πνεύματα της πόλης και απαγγελίες ποιημάτων με διαφορετικό τρόπο. Μέχρι τότε γεμίζω τα σχέδιά μου με την αγάπη του κόσμου και όλο και κάποιο έργο θα οραματιστούμε μαζί.