«Τί αξία έχουν οι γνώσεις αν δεν μοιράζονται; Αυτός είναι ο λόγος που γράφω. Το “μοίρασμα”, η σύνδεση με τους ανθρώπους, ακόμη και αν δεν τους γνωρίζω, κρατούν ένα μέρος της ψυχής μου στα χέρια τους» δηλώνει η ψυχολόγος και συγγραφέας Αννέτα Μαρκογιαννάκη για το βιβλίο της «Ευρυδίκη - Από το σκοτάδι στο φως», που κυκλοφορεί από την «Ελληνοεκδοτική».

Καταγόμενη από την Κρήτη, συνδυάζει την αγάπη της για τη φύση με την αφοσίωσή της στη συγγραφή, δημιουργώντας μια μοναδική σύνθεση που εμπλουτίζει την ψυχή και το πνεύμα της. Για εκείνη, η συγγραφή είναι ένας θεραπευτικός τρόπος ζωής, ενώ η επαφή με τη φύση προσφέρει τις ρίζες και τα φτερά που την «ταξιδεύουν» σε νέες διαστάσεις. Συντονίζει ομάδες προσωπικής ανάπτυξης και σχολές γονέων, συμμετέχει σε ενημερωτικές εκπομπές ραδιοφώνου και τηλεόρασης για θέματα ψυχολογίας, και μέσα από το νέο της μυθιστόρημα αναδεικνύει επίκαιρα και αιχμηρά θέματα της σύγχρονης κοινωνίας, όπως η γονεϊκότητα και η παιδική κακοποίηση. Μέσα από το έργο της, προσφέρει μια αναγνώσιμη εμπειρία που αξίζει να βιώσουν όλοι.

Ποια ήταν η πιο σημαντική εμπειρία ή γεγονός στη ζωή σας που σας ώθησε να ξεκινήσετε να γράφετε;

Η μητρότητα, οι σπουδές μου στην Ψυχολογία, η τάση μου για ενδοσκόπηση στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής. Η επιστήμη έχει όρια, η τέχνη, η λογοτεχνία δεν έχει. Πάντρεψα λοιπόν αυτές τις δύο αγάπες μου, οι οποίες και συνόδευσαν αυτό το εσωτερικό μου ταξίδι. “Οπου κι αν θέλησα να πάω, πάντα ένας ποιητής είχε πάει πριν από μένα”, είχε πει χαρακτηριστικά ο Freud.

Πώς το γεγονός ότι είστε μητέρα δύο παιδιών επηρεάζει τη θεματολογία και την προσέγγισή σας στη συγγραφή;

Τα παιδιά μου είναι οι μεγαλύτεροι δάσκαλοι. Φέρουν μέσα τους την αυθεντικότητα, την πηγαία αλήθεια που με τα χρόνια εμείς οι ενήλικες τείνουμε να χάνουμε, να ξεχνάμε. Μέσω των παιδιών μου αναγεννάται και πάλι η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, για έναν καλύτερο κόσμο. Μου δίνουν δύναμη να προσπαθώ να γίνομαι καλύτερη. Εμπνέομαι και κάνω ό,τι μπορώ από το δικό μου μετερίζι. Τί αξία έχουν οι γνώσεις (ακαδημαϊκές αλλά και βιωματικές), αν δεν μοιράζονται; Αυτός είναι ο λόγος που γράφω. Το “μοίρασμα”, η σύνδεση με τους ανθρώπους ακόμη και αν δεν τους γνωρίζω. Κρατούν ένα μέρος της ψυχής μου στα χέρια τους. Και τους ευχαριστώ από καρδιάς.

Ποιος είναι ο ρόλος της Ταμάρας στην ιστορία και πώς ο θάνατός της γίνεται η αφορμή για αποκαλύψεις;

Η αδικοχαμένη Ταμάρα (αρχικά δεν γνωρίζουμε αν ήταν ατύχημα, έγκλημα ή αυτοκτονία), δεν υποτάχθηκε ποτέ στους εκβιασμούς, στην ψυχολογική βία που της ασκήθηκε. Πάλεψε για τα όνειρά της. Η μοίρα, όπως και η ζωή, γένους θηλυκού έδωσε στη συνέχεια πολλές απαντήσεις, έφερε στο φως μεγάλες αλήθειες. Σαν Δούρειος Ίππος θα έλεγα ότι λειτούργησε ο ρόλος της Ταμάρας στην πλοκή του μυθιστορήματος.

Ποιο είναι το ψυχολογικό προφίλ της Αλκυόνης και πώς επηρεάζει τη ζωή της Ευρυδίκης;

Η Αλκυόνη είχε μάθει να χρησιμοποιεί τους ανθρώπους σαν εαυτο-αντικείμενα. Τον Πάρη, την Ολέσια, την Έλσα, τον Τζιοβάνι. Μέχρι και την Ευρυδίκη! Απύθμενος, χαοτικός ο φθόνος που έχουν μέσα τους οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες. Προτιμούν να καταστρώνουν σχέδια εξολόθρευσης των άλλων, προτιμούν να “βράζουν στο ζουμί” τους, από το να ζητήσουν μια απλή “συγγνώμη”. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το χρήμα, η δόξα, το “φαίνεσθαι”. Ίχνος ενσυναίσθησης. Ξέρουν καλά να γοητεύουν και να παγιδεύουν τα θύματά τους. Και φυσικά ξέρουν πώς να ενοχοποιούν τον άλλον, να κάνουν τα θύματά, να νιώθουν θύτες...! Θα μου επιτρέψετε να μην αποκαλύψω το πώς και κατά πόσο επηρεάστηκε εν τέλει η Ευρυδίκη, καθώς θα αναγκαστώ να αποκαλύψω ένα μεγάλο οικογενειακό μυστικό, κομβικό σημείο της πλοκής...

Με ποιον τρόπο η σοφία των μεγαλύτερων και η ενέργεια των νεότερων συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν στην ιστορία;

Η Ευρυδίκη παρά “τα πέτρινα παιδικά της χρόνια” και τις “Αλκυονίδες” μέρες, τόλμησε να περπατήσει τα σκοτάδια της και να περάσει προς το φως. Ήταν η αγάπη της για τα βιβλία, το όνειρο της για σπουδές, ήταν ο πόθος της να φύγει μακρυά, να αλλάξει τη ζωή της. Ασυνείδητα όμως έδωσε και πολλά “μαθήματα” στον ηλικιωμένο, “πάνσοφο” κύριο Δημοσθένη, ο οποίος πλέον είχε καθηλωθεί σε αναπηρικό αμαξίδιο.
Μέσα από τις συζητήσεις τους ο κύριος Δημοσθένης προβληματίστηκε, άρχισε δειλά δειλά να ιχνηλατεί το ψηφιδωτό μονοπάτι της ζωής του, μιας ζωής γεμάτης λάθη και μάταιες απολαύσεις, κάνοντας έναν ειλικρινή εσωτερικό απολογισμό.
Η Ευρυδίκη ήταν για αυτόν η κόρη που δεν είχε (η βιολογική του κόρη ήταν θυμωμένη μαζί του και δεν του μιλούσε εδώ και χρόνια) και για την Ευρυδίκη ήταν ο μέντορας, το υγιές πατρικό πρότυπο που δεν είχε. Είναι από τα παράδοξα παιχνίδια της ζωής...!

Ποια είναι η σημασία της οικογένειας και των οικογενειακών σχέσεων στο βιβλίο σας;

Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου, στο “αντί επιλόγου”, αναφέρω: «Φερόμαστε όπως μας έχουν φερθεί», όπως έχει πει και ο Bowlby στη «θεωρία δεσμού». Οι ενήλικες που στις οικογένειές τους όταν ήταν μικρά παιδιά βίωσαν απορριπτικές “προσκολλήσεις”, (υπερβολική αυστηρότητα, βία -λεκτική, ψυχολογική ή σωματική-, υποτίμηση ή και παραμέληση) στη συνέχεια ως ενήλικες, προφανώς υπό τον φόβο μην απορριφθούν και πάλι, δεν επιζητούν τη συναισθηματική εγγύτητα , αλλά επιδιώκουν την απόσταση και την απομόνωση από τον/την ερωτική σύντροφο, σύζυγο.
Οι αποφευκτικοί/απορριπτικοί ενήλικες δεν νιώθουν άνετα όταν δημιουργείται οικειότητα ή επιθυμία για δέσμευση στη σχέση τους, δεν πιστεύουν στην ρομαντική αγάπη καθώς θεωρούν ότι φθείρεται με το πέρασμα του χρόνου.
Στο μυθιστόρημα μου αυτό στην ουσία τίθεται το καίριο ερώτημα: “Πώς έμαθες την αγάπη”.
Πώς είδες τους γονείς σου να αγαπιούνται;, να δείχνουν την αγάπη τους, τη φροντίδα, τον σεβασμό ο ένας στον άλλο; Πώς πήρες εσύ την αγάπη από τη μητέρα, από τον πατέρα σου;
Στην πλοκή της ιστορίας εξηγούνται πολλά “γιατί” σε σχέση με τους κεντρικούς ήρωες, τον κύριο Δημοσθένη, την Αλκυόνη, τον Πάρη, την Ευρυδίκη.

Ο τίτλος του βιβλίου «Ευρυδίκη», που ετυμολογικά σημαίνει δίκαιη σε όλα, πώς παρουσιάζεται μέσα από τη συμπεριφορά και τις ενέργειες της ηρωίδας;

Η Ευρυδίκη ήταν δίκαιη. Μίλησε. Ακουσε. Εδωσε την ευκαιρία τόσο στον Πάρη και την Ολέσια, όσο και στην Αλκυόνη, να δουν τα λάθη τους και να επανορθώσουν. Ο Πάρης και η Ολέσια άδραξαν την ευκαιρία. Η Αλκυόνη όμως όχι.
Ενα παιδί, μια έφηβη, έδειξε τον τρόπο και το δρόμο. Ακόμη και στον Δημοσθένη Κυπραίου, που έστω και αργά κατάφερε να πει την πολυπόθητη “συγγνώμη” στο παιδί του, στην κόρη του. Πόσο λυτρωτικό και για τους δύο. Αυτό κι αν είναι ελπίδα!

Πώς προσεγγίζετε τη συγγραφή όταν θέλετε να αναδείξετε ψυχολογικά και συναισθηματικά θέματα;

Προσπαθώ να γράφω όσο πιο κατανοητά γίνεται, με παραδείγματα. Σκιαγραφώ τους χαρακτήρες στο “όλο” τους, με όλες τις διαμορφώσεις τους. Περιγράφω τις σκέψεις τους, τα διλήμματά τους, τις σχέσεις τους, τους φόβους και τις επιθυμίες τους. Οι ήρωες των βιβλίων μου κυκλοφορούν μέσα μου. Σαν υπαρκτά, ρεαλιστικά πρόσωπα της διπλανής πόρτας. Μου λείπουν πολύ όταν ολοκληρώνεται η συγγραφή. Τους έχω νιώσει, τους έχω αγαπήσει...

Πώς οι σπουδές σας στην ψυχολογία και την ψυχοθεραπεία επηρεάζουν την ανάπτυξη των χαρακτήρων σας και την πλοκή των βιβλίων σας;

Δεν καταλαβαίνω συνειδητά πώς επηρεάζομαι, αλλά προφανώς γίνεται. Οπως στην ψυχοθεραπεία ακούω με ενσυναίσθηση και αποδοχή τον άνθρωπο, ό,τι και να έχει περάσει, ό,τι και να θέλει να μου πει, έτσι και στη συγγραφή ακούω τί έχουν να μου πουν οι ήρωές μου. Ακούω την ιστορία τους. Τις πληγές, τα τραύματα, τα πένθη, τα απωθημένα τους, τα “θέλω” τους, τα όνειρά τους. Πόσο ανάγκη έχουν να ακουστούν οι άνθρωποι. Πόσο ανακουφιστικό, το “δεν είμαι μόνος”, το “δεν μου συμβαίνουν μόνο εμένα αυτά”. Διαχρονικοί, πανανθρώπινοι και οικουμενικοί οι φόβοι, τα λάθη και οι πόθοι των ανθρώπων.

Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη αγχωτική πραγματικότητα και πώς πιστεύετε ότι μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

Το υπερβολικό άγχος, το “τρέξιμο”, η έλλειψη νοήματος, η θλίψη και η κατάθλιψη απομακρύνει τον άνθρωπο όχι μόνο από τους ανθρώπους, αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό. Είναι αποσυνδεδεμένος. Αλλού το μυαλό, αλλού η καρδιά, αλλού το σώμα.
Αποκτήσαμε “μεγάλα μυαλά” με μικροσκοπική καρδιά.
Είναι τα πρότυπα του δυτικού πολιτισμού, ο ατομικισμός, ο καταναλωτισμός, το “φαίνεσθαι”, τα επιτεύγματα, περιτύλιγμα δίχως περιεχόμενο. Αυτό μας οδηγεί σ' ένα κενό, μια ματαιότητα. Το αντίδοτο σε όλο αυτό είναι το “μαζί”, το γνήσιο νοιάξιμο ο ένας για τον άλλον. Η μόνη θεραπεία που έχει δοθεί εκ γενετής στον άνθρωπο είναι η αγάπη. Η ζωή με συνειδητότητα, με πνευματικότητα, με αγάπη! Όχι επιφανειακές, εφήμερες, “δήθεν” σχέσεις. Από το φόβο του μην πληγωθεί ο άνθρωπος, χάνει τα δώρα της αγάπης! Επίσης σημαντικό η επαφή μας με τη φύση (θάλασσα, βουνό, μάνα γη), καθώς και η ανάγνωση καλών βιβλίων. Ο φοβισμένος άνθρωπος έχει μεγάλες τηλεοράσεις, ο ελεύθερος άνθρωπος έχει μεγάλες βιβλιοθήκες.