"Δεν είναι απλά ένα απολίθωμα του παρελθόντος, αλλά μια βάση για το μέλλον"

Το «Proika project» είναι ένα έργο που αγκαλιάζει και προβάλλει την πλούσια ελληνική πολιτιστική κληρονομιά της διασποράς στην Αυστραλία. Με βάση τις εμπειρίες και τα βιώματα των Ελληνοαυστραλών, η έκθεση που πραγματοποιήθηκε το 2024 στη Μελβούρνη έφερε στο προσκήνιο τη σχέση παράδοσης, τέχνης και κοινοτικής σύνδεσης. Στο κέντρο της έκθεσης βρέθηκαν οι ιστορίες οικογενειών μεταναστών και η δημιουργικότητα καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν από αυτές.

Η έκθεση δεν περιορίστηκε μόνο στην παρουσίαση παραδοσιακών αντικειμένων, όπως σεμεδάκια, φορέματα ή κουρελούδες, αλλά εστίασε στο να αποδώσει έναν νέο τρόπο κατανόησης της ελληνικής ταυτότητας. Μέσα από τη μόδα, τη φωτογραφία και τις ζωντανές αφηγήσεις, η «Προίκα» στόχευσε να συνδέσει τις παλαιότερες γενιές με τις νεότερες, διατηρώντας ζωντανές τις μνήμες και τις αξίες των προγόνων.

Η Μαρία Κουτσούκου, Ελληνοαυστραλή τρίτης γενιάς με καταγωγή από την Κορώνη και σχεδιάστρια μόδας, συνεργάστηκε στενά με τη γιαγιά της Κατίνα, για να μεταμορφώσει παραδοσιακά υλικά, όπως τραπεζομάντιλα και κουρτίνες, σε σύγχρονα ενδύματα. Αυτή η καλλιτεχνική πρακτική απέδωσε φόρο τιμής στους αγώνες των Ελλήνων μεταναστών, αναδεικνύοντας τη διαχρονικότητα της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.

Η επιλογή των οικογενειών, οι οποίες μοιράστηκαν τις ιστορίες τους, ήταν αποτέλεσμα της άμεσης επικοινωνίας του Κωνσταντίνου Κοτσιάνη και του Παναγιώτη Γιασουμή, συνιδρυτών του οργανισμού «Γειτονιά». Οι δύο αυτοί ηγέτες της κοινότητας, γνωρίζοντας σε βάθος τις ανάγκες και την ιστορία των Ελλήνων μεταναστών, απευθύνθηκαν στις οικογένειες και τις ενθάρρυναν να συμμετάσχουν. Μεταξύ των οικογενειών που επιλέχθηκαν ήταν αυτές της Θώμης Καλαβριανού, της Παναγιώτας Μαυραγάνη και της Χριστίνας Μπουρσινού. Οι ιστορίες τους ανέδειξαν όχι μόνο τις καθημερινές τους δυσκολίες, αλλά και την έντονη επιθυμία τους να διατηρήσουν τις παραδόσεις ζωντανές. Φωτογραφίες τραβηγμένες στα σπίτια τους και αντικείμενα γεμάτα συμβολισμό συνέδεσαν το κοινό με την πορεία ζωής τους.

Η συμβολή του Κωνσταντίνου Κοτσιάνη και του Παναγιώτη Γιασουμή υπήρξε καθοριστική για την επιτυχία της «Προίκας», μιας έκθεσης που τιμά το παρελθόν, αγκαλιάζει το παρόν και εμπνέει το μέλλον. Μέσω της «Γειτονιάς», ανέλαβαν τη διαχείριση της παραγωγής, την οργάνωση εκδηλώσεων και την προώθηση της έκθεσης. Η τεχνογνωσία τους και η αφοσίωσή τους στην κοινότητα ενίσχυσαν τη συνοχή της ομάδας και τη δυνατότητα να παρουσιάσουν ένα έργο υψηλών προδιαγραφών και να διατηρήσουν ζωντανή την παράδοση σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο πολιτισμικό περιβάλλον. Με τη βοήθειά τους, καλλιτέχνες όπως η Μαρία Κουτσούκου, η Ντέμη Κρομιδέλλη και η δημοσιογράφος Μαριάννα Αλεπίδου, μπόρεσαν να συνεργαστούν αρμονικά. Το αποτέλεσμα ήταν μια έκθεση που όχι μόνο παρουσίαζε την παράδοση αλλά την επανερμήνευε μέσα από σύγχρονες μορφές τέχνης.

Η έκθεση βασίστηκε στην ιδέα της ανάδειξης της προίκας ως φυσικό και πολιτιστικό σύμβολο της ελληνικής κληρονομιάς. Η Μαρία Κουτσούκου, εμπνευσμένη από την προσωπική της σχέση με την παράδοση και τα οικογενειακά κειμήλια, συνεργάστηκε με τη γιαγιά της για να σχεδιάσει ενδύματα από ανακυκλωμένα υλικά, όπως δαντέλες και κουρελούδες. Αυτή η δημιουργική διαδικασία αποτέλεσε έναν τρόπο να «ζωντανέψει» η παράδοση μέσα από σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές. Η ίδια, η οποία επισκέπτεται πολύ συχνά τη Μεσσηνία περιέγραψε τη διαδικασία δημιουργίας: «Χρησιμοποίησα τα παλιά φορέματα της γιαγιάς μου και υλικά που είχαν συναισθηματική αξία, για να δείξω ότι η κληρονομιά μας μπορεί να είναι ζωντανή και δυναμική. Δεν είναι απλά ένα απολίθωμα του παρελθόντος, αλλά μια βάση για το μέλλον».

Η «Προίκα» απέδειξε πως η τέχνη μπορεί να γίνει ένα εργαλείο γεφύρωσης του χάσματος ανάμεσα στις γενιές και τους πολιτισμούς. Το έργο προσκάλεσε τους επισκέπτες να αναλογιστούν το μέλλον της ελληνικής κληρονομιάς στην Αυστραλία και να δώσουν τις δικές τους απαντήσεις στο ερώτημα: πού θα βρεθεί η προίκα όταν οι γενιές αλλάξουν;

*Για περισσότερες φωτογραφίες επισκεφθείτε το @proika.project στο Instagram.