Πράγματι, κατά την ύστερη Μεταπολίτευση και ιδιαίτερα μετά το 2000, επιχειρήθηκε μια σταδιακή αλλά καθολική αναθεώρηση της ιστορίας, από τη Μαρία Ρεπούση, τον Αντώνη Λιάκο και άλλους: Επιδίωξη αυτής της νέας αφήγησης είναι η απόρριψη της συνέχειας του ελληνικού έθνους. Σύμφωνα με τους αποδομητές ιστορικούς οι απαρχές της συγκρότησης του ελληνικού έθνους δεν τοποθετούνται ούτε στην αρχαιότητα, ούτε καν στο τέλος της βυζαντινής εποχής, αλλά μετά τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους! Γι’ αυτό εξάλλου αναφέρονται και σε «κράτος-έθνος» και όχι σε «έθνος-κράτος», δηλαδή είναι το κράτος που δημιούργησε το έθνος!Υποστηρίζουν πως η συνείδηση των Ελλήνων ήταν απλώς «θρησκευτική» και όχι εθνική, υποβαθμίζοντας την ταύτιση εθνικής συνείδησης και Ορθοδοξίας κατά την Τουρκοκρατία, ενώ παράλληλα αποσιωπώνται οι αναρίθμητες εξεγέρσεις και επαναστάσεις πριν από το '21. 

Ο Νίκος Σβορώνος είχε επισημάνει τον προκρούστειο χαρακτήρα αυτών των αντιλήψεων και κατέδειξε πως η νεότερη ελληνική εθνική συνείδηση αρχίζει να διαμορφώνεται από τον 11ο αιώνα με τον Διγενή Ακρίτα και τη σύγκρουση με τον καθολικισμό και το Ισλάμ. Γράφει: «Ορισμένες ιδέες, όπως η εθνική ιδέα, η γένεση της ιδέας της εθνότητας, ανεξαρτητοποιούνται από τις ταξικές εξελίξεις... Η σύνδεση της αστικής τάξης είναι με την έννοια του εθνικού κράτους. Οχι με την έννοια του έθνους, που την έχουν διαμορφώσει πολύ πιο πριν οι διάφοροι λαοί». (Αθήνα 1995)

Πιο εύστοχα από όλους, είχε απαντήσει ο… Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: «Η επανάστασις η εδική μας δεν ομοιάζει με καμμιάν απ’ όσαις γίνονται την σήμερον εις την Ευρώπην. Της Ευρώπης αι επαναστάσεις εναντίον των διοικήσεών των είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο εδικός μας πόλεμος ήτο ο πλέον δίκαιος, ήτον έθνος με άλλο έθνος [ ]». (Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, σ. 190.)

Οπως περιγράφω στο βιβλίο μου, ο ελληνισμός γνωρίζει μια νέα Αναγέννηση κατά την περίοδο 1700-1922 και το πρώτο βήμα θα γίνει με την ανασυγκρότηση του ελληνισμού, που θα καταλήξει στην Επανάσταση του ’21. Αυτή την περίοδο μελετά ο τόμος «1821, η δυναμική της παλιγγενεσίας».

Αμέσως μετά την Αλωση, αρχίζει και η αντίσταση. Από τον Κροκόνδειλο Κλαδά μέχρι τον Κολοκοτρώνη, αδιάπτωτη υπήρξε η ένοπλη αντίσταση, με τη Μάνη, το Σούλι, τη Χιμάρα κ.λπ. Με τα Ορλωφικά εγκαινιάζονται οι επαναστατικές απόπειρες, ενώ θα ακολουθήσει ο Κατσώνης και ο Ρήγας που διετύπωσε το όραμα μιας απελευθέρωσης που πατάει στην παράδοση -από τον Αλέξανδρο έως τον Θούριο- και ανοίγεται στη νεωτερικότητα της Γαλλικής Επανάστασης. Παράλληλα, Φαναριώτες, προεστοί κοτζαμπάσηδες και Επτανήσιοι, συγκροτούν την «πολιτική τάξη» του ελληνισμού. Ανάμεσά τους ο Καποδίστριας, ίσως ο μόνος που θα μπορούσε να επιβάλει την ενότητα των Ελλήνων. 

Kαθοριστικός υπήρξε ο ρόλος της Ορθοδοξίας: Από την αντίσταση στους εξισλαμισμούς -νεομάρτυρες, Κοσμάς Αιτωλός- μέχρι τις ένοπλες απόπειρες -από τον Διονύσιο Φιλόσοφο ή «Σκυλόσοφο» στα Γιάννενα το 1611, μέχρι τον Παπαφλέσσα. Παράλληλα, αποφασιστική υπήρξε η σύγκρουση με τον επιθετικό καθολικισμό, με τον Κύριλλο Λούκαρι. Στο βιβλίο εξετάζεται εκτενώς και το ζήτημα του κρυφού σχολειού. 

Το Δ' μέρος -«Η επαναστατική σύνθεση»-, περιλαμβάνει τρία εκτενή κεφάλαια: Το πρώτο πραγματεύεται τα φραγκοκρατούμενα Επτάνησα, το δεύτερο τις κοινωνικές και εθνικές συγκρούσεις στη Σάμο με τον Λυκούργο Λογοθέτη και το τρίτο τη «Φιλική Εταιρεία» και το πρόταγμα της παλιγγενεσίας. 

Σήμερα 200 χρόνια μετά την Επανάσταση του '21, αναζητώντας λύση στα αποπνικτικά αδιέξοδα, στα οποία έχουμε περιπέσει, με ευθύνη του συνόλου του πολιτικού συστήματος, αλλά και των διανοούμενων και του πνευματικού κόσμου, είμαστε υποχρεωμένοι ως έθνος να ξανασκύψουμε στην ιστορία μας. Συρρικνωμένοι δημογραφικά και γεωγραφικά, κατεστραμμένοι οικονομικά, καταπτοημένοι, δεν διαθέτουμε πλέον τίποτε άλλο που να μπορεί να μας δώσει μια βάση για να ξανασηκωθούμε, παρά την ιστορία μας, την μεγάλη ιστορική μας διαδρομή. 

Μετά τους πρώτους μαύρους αιώνες της Τουρκοκρατίας οι Ελληνες εγκαινιάζουν μια μακρά περίοδο αναγέννησης σε όλα τα πεδία, που οδηγεί στην παλιγγενεσία του 1821. Γιατί όχι λοιπόν και σήμερα;

Γιώργος Καραμπελιάς