Και τι δεν ακούσαμε τα τελευταία χρόνια από πολιτικούς, δημοσιογράφους, μέσα ενημέρωσης, social media και συμπολίτες μας, όταν ξέσπασε η περιβόητη οικονομική κρίση. «Η ανάπτυξη -λέγανε- θα έρθει μόνο όταν πιάσουμε πρώτα πάτο». Οταν το άκουσα για πρώτη φορά αυτό, η αλήθεια είναι ότι μου άρεσε σαν ιδέα, γιατί γενικά είμαι αισιόδοξος άνθρωπος και ελπίζω ότι κάποια στιγμή η Ελλάδα θα βρεθεί στη θέση που της αξίζει. Είμαι όμως και ρεαλιστής και βλέπω με το πέρασμα του χρόνου ότι ίσως το βαρέλι στην περίπτωσή μας δεν έχει πάτο. Αρχίζω και φοβάμαι ότι είμαστε εξαίρεση σε αυτόν το γενικό κανόνα. Και ποια είναι η θέση που αξίζει στην Ελλάδα;
Να εξηγήσω λίγο σε αυτό το σημείο ότι η σκέψη μου για μια καλύτερη Ελλάδα συνάδει με εικόνες που έχω από πετυχημένους Ελληνες (κυρίως του παρελθόντος) σε ένα πιο σύγχρονο μοντέλο ή γεγονότα της ιστορίας μας που με κάνουν να νιώθω όχι περηφάνια αλλά ενθουσιασμό. Ας μην αναφέρω συγκεκριμένα παραδείγματα γιατί η λίστα είναι μεγάλη και γνωστή και δεν χρειάζεται να σπαταληθεί σταγόνα μελάνι. Αυτή η εικόνα όμως που έχω στο μυαλό μου για την Ελλάδα των μεμονωμένων παραδειγμάτων και του παρελθόντος, είναι εντελώς εκτός τόπου και χρόνου με την εικόνα που έχουμε σήμερα σαν χώρα.
Η εικόνα της Ελλάδας και κάθε χώρας είναι οι άνθρωποί της. Αν ζεις στην Ελλάδα (ή και εκτός) και προσπαθείς καθημερινά για το καλύτερο, για τον εαυτό σου αλλά και για τη χώρα σου, απογοητεύεσαι με την κατάσταση που επικρατεί. Αν έχεις λίγη εμπειρία βέβαια, δεν έχεις πολλές απαιτήσεις από τους ανθρώπους γιατί τους γνωρίζεις καλά, επομένως δεν έχεις προσδοκίες και δεν απογοητεύεσαι. Αλλά για σκεφτείτε λίγο. Τι άνθρωποι είμαστε; Τι πρεσβεύουμε; Ποιοι είναι οι στόχοι μας και η ζωή που θέλουμε να ζήσουμε;
Καταρχάς η εικόνα που έχουν στο εξωτερικό για εμάς είναι ότι είμαστε ένας λαός με μεσογειακό ταπεραμέντο, έξυπνος και εφευρετικός, αλλά ιδιαίτερα τεμπέλης και κακομαθημένος, με την έννοια ότι δεν θέλουμε να διορθωθούμε. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Μπορεί τα παραπάνω χαρακτηριστικά να ισχύουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, υπάρχουν όμως βαθύτερες κοινωνικές προεκτάσεις στην κρίση της χώρας, που εμπερικλείονται σε μία έννοια. Τη νοοτροπία.
Αν είσαι Ελληνας βλέπεις γύρω σου αρκετούς νέους, οι οποίοι δεν έχουν πρωτίστως αυτογνωσία αλλά και στοιχειώδη παιδεία, αλληλοσεβασμό, αλληλεγγύη. Με μία λέξη ταυτότητα. Παραδείγματα πολλά. Φανατικός οπαδισμός και πράξεις βίας σε αθλητισμό και πολιτικά φρονήματα; Γλέντια και καταχρήσεις χωρίς όρια; Ελλειψη σοβαρής ενασχόλησης με τις σπουδές τους, δηλαδή τον εαυτό τους; Ελλειψη σεβασμού; Και όλα αυτά χωρίς να σκέφτονται πως υποθάλπουν το μέλλον τους.
Υστερα στρέφεσαι σε πιο μεγάλες ηλικίες που θεωρητικά έχουν μεγαλύτερη εμπειρία και ωριμότητα και βλέπεις πολλούς ανθρώπους που δεν νοιάζονται για τον συνάνθρωπό τους ή την κοινωνία. Και αυτό φαίνεται στην καθημερινότητα τους. Ακόμα και στην οδηγική τους συμπεριφορά. Ανθρωποι που λένε την γνώμη τους χωρίς να είναι καλά διαβασμένοι, που ψήφισαν και ξαναψήφισαν τους ίδιους πολιτικούς. Γενιές ολόκληρες που τις «πλάνεψαν» καμιά δεκαριά πολιτικά πρόσωπα και τις «πλανεύουν» ακόμα, γιατί από τα λάθη δεν μαθαίνουμε και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Και μιλάμε για πολιτικούς που στην ουσία είναι και αυτοί μερικοί από εμάς, που έτυχε λόγω καταγωγής ή τύχης να βρεθούν σε καίριες θέσεις.
Και εκεί που είσαι βυθισμένος στο σκοτάδι βλέπεις και ανθρώπους μορφωμένους, που έχουν όραμα και εκπέμπουν φως μέσα σε όλο αυτό το κλίμα. Που δουλεύουν νυχθημερόν σε όλη τους τη ζωή και κανείς δεν τους το αναγνωρίζει, σε μια χώρα που τους ανθρώπους που αξίζουν τους χλευάζει και τους εξορίζει, ενώ υποδέχεται «μετά βαΐων και κλάδων» τους απατεώνες, που ύστερα και αυτούς τους αποκαθηλώνει και πάλι τους ζητάει πίσω.
Αυτοί που βλέπουν στην Ελλάδα είναι λίγοι. Αυτοί που δεν βλέπουν είναι πολλοί.
Η εικόνα μιας χώρας είναι ο λαός της. Η κρίση μια χώρας είναι τα ελαττώματα και τα λάθη του λαού της. Η καταδίκη μιας χώρας είναι η νοοτροπία του λαού της και η άρνηση για αλλαγή. Η Ελλάδα μας κινδυνεύει να μείνει το αιώνιο «ταλέντο», που δεν δούλεψε, δεν προσπάθησε και έμεινε στάσιμο. Ο μόνος τρόπος να αλλάξει είναι ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί να αλλάξουμε και να γίνουμε σωστά παραδείγματα.
Συμπερασματικά, η σημερινή κατάσταση στη χώρα μοιάζει με τη δίνη μιας μαύρης τρύπας, η οποία καταπίνει κάθε μορφή ζωής και ύλης. Βαθιά μέσα μου όμως πιστεύω ότι υπάρχει ελπίδα, αν γίνει μια μεγάλη προσπάθεια από όλους να αλλάξουμε νοοτροπία. Ο μεγαλύτερος εν ζωή φυσικός Stephen Hawking, σε μια σχετικά πρόσφατη ομιλία που έκανε για τη νέα του ανακάλυψη για τις μαύρες τρύπες είπε: «Το μήνυμα αυτής εδώ της διάλεξης είναι ότι οι μαύρες τρύπες δεν είναι τόσο μαύρες όσο φαντάζουν. Δεν πρόκειται για αιώνιες φυλακές, όπως νομίζαμε κάποτε. Αντικείμενα μπορούν να βγουν από αυτές ακόμη και να αναδυθούν σε άλλα σύμπαντα. Επομένως, εάν αισθάνεστε ότι βρίσκεστε σε μία μαύρη τρύπα, μην εγκαταλείπετε την προσπάθεια γιατί υπάρχει έξοδος διαφυγής»…
Βασίλειος Μπουρολιάς, μεταπτυχιακός φοιτητής Imperial College of London
