Στη ρητορική του Χίτλερ ένα επιχείρημα ήταν η προστασία των γερμανόφωνων πληθυσμών της Σιλεσίας και Ανατολικής Πρωσίας. Δεν λέω ότι θα έχουμε και τώρα έναν παγκόσμιο πόλεμο με την εδαφική εξάπλωση και τη χρονική διάρκεια που έλαβε εκείνος. Απλώς επισημαίνω τον παραλληλισμό, που επιβεβαιώνει ότι “όλα τα γουρούνια την ίδια μούρη έχουν”. Όλοι οι δικτάτορες, όταν αισθάνονται πανίσχυροι, καταλαμβάνονται από το ίδιο σύνδρομο: της έλλειψης “ζωτικού χώρου”. Και συχνάκις επικαλούνται τα ίδια επιχειρήματα ως αφορμές για να εξαπολύσουν τις επιθέσεις τους.
Για τον Χίτλερ ήταν οι γερμανόφωνοι της Πολωνίας, ενώ στο πίσω μέρος του μυαλού του ήταν και η “απελευθέρωση” της γερμανόφωνης Αλσατίας. Για τον Πούτιν είναι οι ρωσόφωνες των ανατολικών περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, αφού είχε προηγηθεί η “απελευθέρωση” των ρωσόφωνων της Κριμαίας. Και στις δύο περιπτώσεις εκείνο που αποθράσυνε τους αναζητούντες “ζωτικό χώρο” ήταν το γεγονός πως η υπόλοιπη Ευρώπη δεν φαινόταν να έχει αντιληφθεί πλήρως τι πράγματι σχεδίαζαν και πάντως δεν έδειχνε να έχει ικανότητα συλλογικής αντίδρασης. Έπρεπε να καταλάβουν οι Ναζί σχεδόν όλη την Ευρώπη, περιλαμβανομένης της Γαλλίας, για να αποφασίσει η “Δύση” να αντιδράσει.
Δεν ισχυρίζομαι ότι και σήμερα η δημοκρατική Ευρώπη είναι σε τέτοιο βαθμό αδύναμη και διαλυμένη όπως τότε. Ότι είναι πλήρως ανίκανη να απαντήσει στην πρόκληση, να κάνει τον “καταληψία” ξένων εδαφών να περιορισθεί στο πάπλωμά του. Να αξιολογήσει ότι ο επεκτατισμός του έχει πάρει διηπειρωτικές διαστάσεις, από την Ασία ως τη Βόρεια Αφρική. Τα βλέπουν αυτά, αλλά αργούν επικινδύνως να αντιδράσουν.
Αισιοδοξώ ότι τελικώς θα το πράξουν. Ότι θα αφήσουν κατά μέρος τις αστειότητες με τις δήθεν “κυρώσεις” για τις οποίες δεν ιδρώνει το αυτί του Πούτιν. Ότι δεν θα αφήσουν το 2022 την Ουκρανία να γίνει εύκολο θύμα, όπως άφησαν το 1939 την Πολωνία. Ότι τελικώς, παρά την εύκολη πρώτη φάση της εισβολής στην Ουκρανία, η επιχείρηση αυτή θα έχει την ίδια μοιραία κατάληξη που είχε για τον Χίτλερ η κατάληψη της Πολωνίας. Θα είναι το μοιραίο λάθος του.
Αρκεί να μην χρειασθεί τόσος χρόνος και τόσος φόρος αίματος, καταστροφής υποδομών και περιβάλλοντος όσα πληρώσαμε τότε, ώστε να εκδηλωθεί επιτέλους αυτή η ουσιαστική αντίδραση.
Γ. Π. Μασσαβέτας
giorgis@massavetas.gr
