Η πανδημία του κορωνοϊού δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία, δεν αποτελεί ένα απρόσμενο βιολογικό συμβάν. Οι εξελικτικοί βιολόγοι και σπουδαίοι επιστήμονες από πολλούς κλάδους κυρίως ιολόγοι και επιδημιολόγοι για περισσότερα από 20 χρόνια κτυπούν τον κώδωνα του κινδύνου για τους κορωνοϊούς.
Τώρα σε αυτή τη μακάβρια προειδοποίηση φαίνεται ότι προστίθενται και άλλοι ιοί όπως αυτός της Ευλογιάς των Πιθήκων. Ο Πλανήτης μπαίνει και πάλι σε τροχιά συναγερμού μετά από τη ραγδαία διασπορά της νόσου σε περισσότερες από 14 χώρες και 100 κρούσματα στην Ευρώπη έως τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές. Οι επιστήμονες έχουν εκφράσει την έντονη ανησυχίας τους για δύο λόγους : για την ταχύτατη εξάπλωση όπως και για την ύπαρξη αρκετών ασθενών οι οποίοι δεν ταξιδεψαν στις χώρες της Αφρικής όπου ενδημεί η νόσος. Η εξάπλωση αυτή σημαίνει ότι για κάποιους λόγους η νόσος περνάει <κάτω> από τα ραντάρ των υγειονομικών αρχών.
Ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) ήδη κινητοποιεί τις χώρες και τις υγειονομικές υπηρεσίες τους προειδοποιώντας για έξαρση της νόσου το καλοκαίρι στην Ευρώπη. Πρόσφατα στην Ελλάδα ο ΕΟΔΥ στις 20/5/22 έστειλε στον ΠΙΣ (Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος) και σε εμπλεκόμενες Ιατρικές Εταιρείες οδηγίες για εγρήγορση και επαγρύπνηση σχετικά με αυτή την πάθηση ενώ ήδη το πρώτο περιστατικό ανιχνεύτηκε στην Κεφαλονιά. Το Βέλγιο είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που ανακοίνωσε αυστηρά μέτρα με καραντίνα 21 ημερών στους νοσήσαντες.
Τι πραγματικά συμβαίνει ; Η Ευλογιά των Πιθήκων ή πιο σωστά των μαϊμούδων (monceypox) είναι μια σχετικά σπάνια νόσος που προκαλείται από έναν ιό (poxvirus) ο οποίος ανήκει στην οικογένεια του ιού της Ευλογιάς. Η νόσος ενδημεί στις μαϊμούδες της κεντρικής και δυτικής Αφρικής αλλά περιοδικά προσβάλλει τους ανθρώπους έχοντας προκαλέσει κάποιες εξάρσεις μέχρι σήμερα με πρώτη καταγραφή στη Δημοκρατία του Κογκό το 1970. Υπάρχουν έως τώρα δύο τύποι του ιού, αυτός του Κογκό με θνησιμότητα 10% και αυτός της Δυτικής Αφρικής με θνησιμότητα 1%. Στην Ευρώπη έως τώρα φαίνεται ότι έχουμε το στέλεχος της Δυτικής Αφρικής γεγονός που δικαιολογεί τουλάχιστον εν μέρει την ταχύτατη διασπορά του.
Η Ευλογιά των Πιθήκων μπορεί να μεταδοθεί μέσω μεγάλων αναπνευστικών σωματιδίων, άρα με κοντινή επαφή, αλλά και με επαφή με τα εξανθήματα της νόσου καθώς και με υλικά μολυσμένα από αυτά όπως ρούχα, πετσέτες, σεντόνια. Δεν θεωρείται σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος αλλά ίσως μεταδίδεται ευκολότερα με την σεξουαλική επαφή.
Τα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, πόνους στη μέση, διογκομένους λεμφαδένες, εξάντληση. Σε 1-3 ημέρες μετά από την έναρξη του πυρετού εμφανίζονται εξανθήματα, αρχικά στο πρόσωπο και στο άνω μέρος του σώματος επεκτεινόμενα συχνά και στα γεννητικά όργανα. Τα εξανθήματα είναι κηλίδες και βλατίδες που στη συνέχεια παρουσιάζουν υγρό, εικόνα παραπλήσια της Ανεμευλογιάς. Τα παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από τους ενήλικες να νοσήσουν σοβαρά ενώ οι έγκυες γυναίκες μπορεί να έχουν επιπλοκές κύησης ακόμα και θνησιγένεια.
Η Ευλογιά των Πιθήκων ενδεχομένως να μην εξελιχθεί- και είναι ευχή όλων μας- σε μια πανδημία, Εάν όμως ο Ανθρωπος δει τη πάθηση σαν άλλη μια σοβαρή ίωση που προέρχεται από τα ζώα αλλά δεν την συνδέσει με τις βαθύτερες αιτίες της θα κάνει ένα τραγικό λάθος. Το λάθος έχει να κάνει με την υποτίμηση ή και την αγνόηση του γεγονότος ότι τόσο ο Κορονοϊός όσο και η Ευλογιά των Πιθήκων καθώς και άλλοι ιοί που έπονται συνδέονται με τη διαχρονική και ανελέητη δυσμενή παρέμβαση του ανθρώπου στη Φύση. Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια έχουν παρατηρήσει μια ασυνήθιστη κινητικότητα στο κόσμο των μικροοργανισμών που έχει εκφραστεί με νέες παραλλαγές του ιού της γρίπης , του ιού Εμπολα και άλλων κορονοϊών.
Οι ειδικοί επιστήμονες έχουν φτάσει σε μια ευρεία συμφωνία: η καταστροφή των οικοσυστημάτων που για χιλιάδες χρόνια έμειναν απρόσβλητα από τον άνθρωπο, η μόλυνση του περιβάλλοντος και η επακόλουθη κλιματική αλλαγή είναι οι βασικές αιτίες αυτής της κινητικότητας των μικροοργανισμών. Από το 1950 ο πληθυσμός της γης τριπλασιάστηκε, ενώ η οικονομική παραγωγή δωδεκαπλασιάστηκε κατασπαταλώντας τους φυσικούς πόρους. Οι αποδασώσεις, οι έντονες ξηρασίες, οι ερημοποιήσεις και τα ακραία φυσικά φαινόμενα μειώνουν τη παραγωγή ενώ αυξάνουν την πείνα και τις ασθένειες. Παράλληλα, η έντονη παγκόσμια αστυφιλία και η διαβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων σε συνθήκες υγειονομικής υποβάθμισης κάνει ανεξέλεγκτη και ταχύτατη τη διάδοση νέων ιώσεων.
Η ελαχιστοποίηση και στη συνέχεια η αντιστροφή της καταστροφής της Φύσης είναι μονόδρομος. Χωρίς την επίτευξη αυτού του στόχου, ο άνθρωπος μοιάζει σαν να κάνει μια τρύπα στο νερό: θα δέχεται όλο και μεγαλύτερες επιθέσεις από τον κόσμο των μικροοργανισμών -και όχι μόνο- με δυσοίωνη τη μελλοντική επιβίωσή του. Η κύρια δυσκολία της επίτευξης του στόχου σκοντάφτει στην ακόρεστη ανάγκη του καπιταλιστικού κόσμου για κέρδος. Αυτό το γεγονός είναι η βασική αιτία που συντηρούνται αυτές οι κρίσεις. Τα συμβάντα αυτά αναμοχλεύουν την οικονομία και δημιουργούν νέα κέρδη, που γιγαντώνουν κυρίως τους οικονομικά ισχυρούς. Η συνειδητοποίηση όμως του ολέθρου που μπορεί να ακολουθήσει είναι το ισχυρότερο όπλο για την αποτροπή αυτής της στάσης. Εάν δεν είμαστε εντελώς τυφλοί, πρέπει να επιλέξουμε τη ζωή αντί του υπερβολικού οικονομικού κέρδους που την υποσκάπτει.
