Μετά την τελευταία ομιλία μου στη Χώρα, με θέμα την ιστορία της αγροτικής κωμόπολης, ακολούθησε συζήτηση. Σε αυτήν και με αφορμή ερώτηση για τη συρρίκνωση του πληθυσμού κατά την πρόσφατη απογραφή, τοποθετήθηκε για το θέμα, ο δήμαρχος Πύλου-Νέστορος κύριος Παναγιώτης Καρβέλας. Ο δήμαρχος τόνισε ότι η τελευταία απογραφή ήταν αληθινή αφού λόγω της πανδημίας, δεν ήταν εφικτή η ευρεία μετακίνηση πολιτών, καταγομένων από την περιοχή.
Αυτό που ήταν όμως εξαιρετικά εντυπωσιακό, ήταν ένα κρίσιμο στατιστικό μέγεθος που ανέφερε ο δήμαρχος Πύλου-Νέστορος. Τη συρρίκνωση που καταγράφηκε στην ηλικιακή ομάδα 20 με 35 ετών. Και αυτό το στοιχείο, έρχεται να φωτίσει πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής, τόσο στα όρια του δήμου όσο και στην επικράτεια.
Τί έγιναν οι νέοι από 20 μέχρι 35 ετών; Γιατί εμφανίζονται λίγοι στην απογραφή; Μήπως έφυγαν από την περιοχή τους σε αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών εργασίας και συνεπώς καλύτερης ποιότητας ζωής;
Ας πάμε όμως στη γενική απογραφή. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Αρχή, ο μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδας ανέρχεται σε 10.432.481 άτομα. Από αυτά οι άνδρες είναι 5.075.249 και οι γυναίκες 5.357.232. Σε σύγκριση με τα στοιχεία της προηγούμενης απογραφής του 2011, ο πληθυσμός της χώρας καταγράφει μείωση κατά 3,5%. Τότε είχαν καταγραφεί στην Ελλάδα 10.816.286 άτομα. Δηλαδή σε μια δεκαετία ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 383.805 άτομα.
Με δεδομένη αυτή την μείωση του πληθυσμού στη χώρα, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι υπάρχει υπογεννητικότητα. Η εύστοχη επισήμανση όμως του δημάρχου Πύλου-Νέστορος, για τη σημαντική ελάττωση στον δήμο του, των ατόμων στην ηλικιακή ομάδα 20 με 35 ετών έρχεται να δώσει μια άλλη προσέγγιση στο θέμα.
Πώς να αναπτυχθεί μια περιοχή ή και συνολικά η χώρα όταν «χάνεται» το πιο παραγωγικό κομμάτι του πληθυσμού της; Το 2018, μια μελέτη παρουσίαζε πάνω από 100.000 νέους Έλληνες επιστήμονες να βρίσκονται στο εξωτερικό διαπρέποντας σε ερευνητικά κέντρα, νοσοκομεία, πανεπιστήμια. Και οι διαστάσεις του προβλήματος, όπως φαίνεται διευρύνονται. Με βάση μια άλλη μελέτη του Τούρκου καθηγητή Οικονομικών στο Technical University της Κωνσταντινούπολης, Tonga Yuret, 149 Έλληνες πανεπιστημιακοί διδάσκουν στα 48 κορυφαία πανεπιστήμια των Η.Π.Α. Αυτή είναι η δεύτερη υψηλότερη αναλογία χώρας ανά εκατομμύριο πληθυσμού, μετά το Ισραήλ.
Σύμφωνα με ανάλυση που παρουσίασε ο Σ.Ε.Β. για την περίοδο 2008-2017, έφυγαν από την Ελλάδα περίπου 500.000 νέοι. Δηλαδή το 4,6% του συνολικού πληθυσμού και ποσοστιαία ένα πολύ μεγαλύτερο κομμάτι του ενεργού επιστημονικού δυναμικού της. Το πιο παραγωγικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Το 51,4% ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 25-44 ετών. Και το 70% είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Στις αρχές του 20ου αιώνα η χώρα είχε χάσει και πάλι ένα ανάλογο ποσοστό του εργατικού δυναμικού της. Τώρα υπάρχει όμως ποιοτική διαφορά. Τώρα χάνει κυρίως επιστήμονες. Brain drain είναι ο διεθνής όρος.
Κι εμείς οι υπόλοιποι παρακολουθούμε αμήχανα, περιμένοντας επιστροφές…
