Η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου (Α.Π.) για το θέμα των πλειστηριασμών άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Μετά από εισήγηση της εισαγγελίας του Α.Π., της οποίας προϊστάμενος είναι ο κ. Ντογιάκος, η μεγάλη πλειοψηφία του ανώτατου Δικαστηρίου νομιμοποίησε τα γνωστά funds και τους servicers να προχωρούν σε κατασχέσεις ακινήτων και να επισπεύδουν πλειστηριασμούς. Αυτή η νομική προστασία των συμφερόντων των funds σε βάρος των δανειοληπτών, πέραν της ουσίας (αναφέρεται παρακάτω), προκάλεσε εντύπωση και πολλά σχόλια στους νομικούς κύκλους αλλά και στην κοινωνία, καθ’ ότι: α) η απόφαση εκδόθηκε τάχιστα, εντός της εβδομάδας, όταν σε άλλες υποθέσεις υπάρχει αναμονή πολλών μηνών, β) ο φάκελος της υπόθεσης ήταν μεγάλος λόγω των υπομνημάτων φορέων, μεταξύ αυτών και ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, γ) το σκεπτικό του Εισαγγελέα ήταν πρωτοφανές. Επικαλέστηκε αρχή του ποινικού δικαίου (ισχύ ευμενέστερης διάταξης) σε πολιτική δίκη (!). Αντί όμως να ευνοηθεί ο αδύναμος και ευρισκόμενος σε άμυνα (δανειολήπτης), ευνοείται ο διώκτης του (fund)!
Είναι γνωστό, ότι η μεγάλη κρίση 2009-2014 -μεταξύ των άλλων- προκάλεσε τον εφιάλτη των ιδιοκτητών ακινήτων, ιδίως φτωχών και μεσαίων στρωμάτων. Τα κόκκινα δάνεια πολλαπλασιάστηκαν και προσημειώθηκαν από τις τράπεζες (1.000.000) περίπου ακίνητα, μεταξύ αυτών πολλά πρώτης κατοικίας. Ως τις 31-12-2022 οι τράπεζες είχαν πουλήσει σε funds 700.000 ενυπόθηκα δάνεια. Μεταξύ αυτών και σε εταιρίες του περιβόητου Πάτση, βουλευτή της Ν.Δ.
Το «νομικό» αλλά πρωτίστως πολιτικό-κοινωνικό θέμα μέχρι πρόσφατα ήταν, «εάν τα funds νομιμοποιούνται να επιδιώκουν δικαστικά την πληρωμή των δανείων, να προχωρούν σε κατασχέσεις και να επισπεύδουν πλειστηριασμούς». Ο παλιός νόμος (3156/2003) επέτρεπε την αφορολόγητη πώληση δανείων σε funds, για να είναι ελκυστική γι’ αυτά. Ο νέος νόμος (4354/2015), παρ’ ότι επιβλήθηκε από την «τρόικα», επέβαλε ειδική φορολόγηση των funds, αλλά και υποχρέωσή τους να γίνει διαπραγμάτευση-ενημέρωση με τους δανειολήπτες για τους όρους αποπληρωμής, πριν προβούν σε οποιαδήποτε νομική πράξη.
Μέχρι το 2022 όλες σχεδόν οι δικαστικές αποφάσεις για το παραπάνω θέμα (πρωτοδικείων, εφετείων αλλά και του Α2 Πολιτικού Τμήματος του Α.Π. με την 822/2022 απόφασή του) απέκλειαν την νομιμοποίηση των funds να προβαίνουν σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς (αποκλείοντας την εφαρμογή του παλιού νόμου 3156/2003). Η πρόσφατη Ολομέλεια με την απόφασή της ανέτρεψε ριζικά την παραπάνω διαχρονική νομολογία, νομιμοποιεί τα funds, επιταχύνει τους πλειστηριασμούς και «επιβάλλει» το αφορολόγητο (!) στις αγοραπωλησίες (700.000) ενυπόθηκων κόκκινων δανείων.
Οι μόνοι ωφελημένοι είναι τα funds και οι τράπεζες, που κερδοσκόπησαν, χωρίς να φορολογούνται. Έγκυροι μελετητές (ανάμεσά τους και ο Δ.Σ.Α.) υπολογίζουν την αντικειμενική αξία των ακινήτων με τα οποία είναι εξασφαλισμένα τα ενυπόθηκα δάνεια σε 45 δις περίπου και μόνο οι απώλειες του Δημοσίου από μη απόδοση φόρου εισοδήματος ανέρχεται σε 15,2 δις. Συνεπώς, ο μεγάλος χαμένος της απόφασης του Α.Π. είναι το Ελληνικό Δημόσιο (δηλ. όλοι οι Έλληνες πολίτες), που έχασε δις ευρώ από την φοροαποφυγή των εταιριών αυτών.
Κίνδυνο μεγάλο όμως έχουν οι ιδιοκτήτες πρώτης κατοικίας, ιδίως οι ευάλωτοι. Ενώ προστατεύονταν από τους νόμους «Κατσέλη» και «Σταθάκη» ως τις 31-12-2019, οι οποίοι παρατάθηκαν για το α΄ εξάμηνο του 2020, η κυβέρνηση της Ν.Δ. με τον Πτωχευτικό νόμο που ψήφισε το 2020 κατήργησε την προστασία της πρώτης κατοικίας. Άφησε στο έλεος ιδίως των τραπεζών και των funds ακόμη και τη μικρή κατοικία φτωχών και ευάλωτων οικογενειών. Το τελικό τους χτύπημα εν μέσω πανδημίας και ακρίβειας το έδωσε ο Άρειος Πάγος με την ανοχή και κατά κάποιους με την «υπόδειξη» της κυβέρνησης.
Το πρόβλημα όμως είναι πολιτικό, όπως και η λύση του. Η χειρότερη κυβέρνηση μετά την μεταπολίτευση, όχι μόνο ανέχεται όλα τα παραπάνω παριστάνοντας δήθεν τον Πόντιο Πιλάτο, αλλά προσπαθεί να μετακυλήσει την ευθύνη της σε άλλους αξιοποιώντας όλο τον προπαγανδιστικό της μηχανισμό με ψέματα και με μισές αλήθειες.
Λύση όμως υπάρχει. Την πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας και ο Σύριζα-Π.Σ.: τώρα η κυβέρνηση με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου να αναστείλει κάθε είδους πλειστηριασμό πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτεμαχίων. Είναι το πρώτο αναγκαίο βήμα και μια προοδευτική κυβέρνηση αμέσως μετά τις εκλογές οφείλει να δώσει συνολική λύση στο πρόβλημα. Ο θυμός, η οργή των πολιτών-δανειοληπτών κατά της κυβέρνησης της Ν.Δ. για τις επιλογές της, που τους εξοντώνει και ευνοεί προκλητικά τα funds και την αναδιανομή του πλούτου της χώρας υπέρ τους, είναι ανάγκη να μετουσιωθεί σε ψήφο αλλαγής στις ερχόμενες εκλογές.
