Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εξελέγη το 2019, και ο κ. Μητσοτάκης Πρωθυπουργός πάνω στα αποκαΐδια με την «εκατόμβη» των νεκρών στο Μάτι και υπό το φάσμα της τραγωδίας από τις πλημμύρες στη Μάνδρα. Το να μην επαναληφθεί ένα «νέο Μάτι» ήταν και είναι προφανώς αυτονόητος στόχος, αλλά ταυτόχρονα και ο πιο χαμηλός πήχης απαιτήσεων όταν καταστρέφονται περιουσίες μιας ζωής, κατοικίες, καλλιέργειες, ζωική και φυτική παραγωγή, υποδομές, νοσοκομεία, στρατόπεδα, εθνικά πάρκα και μνημεία, δάση, η βιοποικιλότητα, το οικοσύστημα, με τις τραγικές επιπτώσεις στο περιβάλλον γενικώς.
Μετά το περυσινό παρανάλωμα του πυρός στη βορειοδυτική Αττική και στη Εύβοια, το φετινό Ιούλιο παραδόθηκαν στις φλόγες, το Λουτράκι, η Δυτική Αττική, πάλι, η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Εύβοια, η Μαγνησία. Σκοτώθηκαν δυο πιλότοι εκτελώντας το καθήκον τους, κάηκαν δυο άνθρωποι, ανατινάχτηκε η αποθήκη πυρομαχικών των F16 στην Αγχίαλο.
Και τις τελευταίες μέρες, δυστυχώς, είμαστε στο ίδιο έργο θεατές, στη Θράκη, στη Βοιωτία, στη Πάρνηθα, η χώρα μας φλέγεται, έχει παραδοθεί στην πύρινη λαίλαπα, αυτή είναι η τραγική πραγματικότητα. Στον Έβρο με το Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης να εκκενώνεται, στρατόπεδα να εγκαταλείπονται, αντίστοιχες αναλογικά οδυνηρές εικόνες είχαμε στη Φυλή, στην Αττική και τη Πάρνηθα να ζώνεται για μια ακόμη φορά στη φωτιά και πολλά άλλα οδυνηρά και απίστευτα.
Μεταξύ αυτών και το τραγικό γεγονός του θανάτου 19 δύστυχων συνανθρώπων μας μεταναστών, στο Εθνικό Πάρκο Δάσους της Δαδιάς, μεταξύ τους και δύο παιδιά, που έγιναν παρανάλωμα της φωτιάς.
Μία τεράστια ανθρώπινη, οικολογική, αλλά και αστική καταστροφή, που συνθλίβει ηθικά κάθε συμπολίτη μας και εγείρει ένα πελώριο γιατί;
Επιτελική ανεπάρκεια και διαχειριστική αναποτελεσματικότητα από την κυβέρνηση!
Από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν καεί πάνω από δύο εκατομμύρια στρέμματα δάσους και καλλιεργήσιμων εκτάσεων, αλλά οι φετινές πυρκαγιές όμως πέραν της ανυπολόγιστης περιβαλλοντικής καταστροφής και των οικονομικών συνεπειών στις περιοχές που επλήγησαν, αλλά και πέραν των οδυνηρών ανθρώπινων απωλειών, και λοιπών ζώντων οργανισμών που χάθηκαν, ενέχουν και έντονους συμβολισμούς, καθότι αυτό το καλοκαίρι νιώσαμε πως το κράτος δεν μπορεί να προστατέψει σχεδόν τίποτα και παγιώνεται στην κοινωνία μας η πεποίθηση ότι το «Επιτελικό κράτος του Μαξίμου» είναι ανίκανο και ανεπαρκές. Ούτε κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς όπως τη Ρόδο και την Κέρκυρα, ούτε παρθένα δάση στον ακριτικό Έβρο, όπως το Εθνικό Πάρκο Δάσους της Δαδιάς, ούτε νοσοκομεία, όπως το Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης, ούτε καν την πιο σημαντική αεροπορική βάση της πολεμικής αεροπορίας την 111 Πτέρυγα Μάχης στην Αγχίαλο δεν μπόρεσε να προστατέψει.
Η Πολιτική Προστασία, τόσο αναγκαία σήμερα, αλλά τόσο απούσα. Εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καμένης γης, η θλιβερή ελληνική πρωτιά μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, λόγω της επικάλυψης αρμοδιοτήτων και διαδικασιών, της επιχειρησιακής ανεπάρκειας, της σχεδόν ανύπαρκτης πρόληψης, της έλλειψης συντονισμού και κυρίως της έλλειψης αντανακλαστικών.
Η πολιτική προστασία αποδείχθηκε ως η κορωνίδα του αποτυχημένου επιτελικού κράτους. Δυστυχώς για μία ακόμα φορά το επιτελικό κράτος, αποκαλύφθηκε γυμνό, φανερώθηκε αδύναμο, επιχειρησιακά αναποτελεσματικό και πολιτικά ανεπαρκές, για να αντιμετωπίσει την τεράστια συν τελούμενη καταστροφή, την οποία πλέον δεν μπορεί να την επικαλύψει η «χρυσόσκονη» της πολιτικής επικοινωνίας.
Η Κυβέρνηση αποδεικνύει καθημερινά την «επιτελική» της ανεπάρκεια και τη διαχειριστική αναποτελεσματικότητά της. Δεν νοείται επιτελικό κράτος στη λήψη αποφάσεων και αποκέντρωση μονάχα των ευθυνών. Επιτελικές οφείλουν να είναι και οι ευθύνες και να αναλαμβάνονται εξ ολοκλήρου.
Οι ηρωικές προσπάθειες των πυροσβεστών, των πιλότων και των κατά τόπους εθελοντών και κατοίκων είναι η εξαίρεση στον κανόνα, μάχονται «ανυπεράσπιστοι».
Η Ελλάδα πληρώνει το τίμημα των επιλογών της κυβέρνησης
Με τη συνήθη της έπαρση η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αγνόησε τους πάντες και προχώρησε μόνη της σε ένα νομικό πλαίσιο που η ίδια ανέστειλε λίγους μήνες μετά. Το «σύστημα ακορντεόν» που ακολούθησε η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη στην Πολιτική Προστασία είναι παράδειγμα προς αποφυγή και δείγμα απόλυτης απουσίας μακροχρόνιου και σοβαρού σχεδιασμού. Η κυβέρνηση ξεκίνησε με μία υποστελεχωμένη και ανεπαρκή Γενική Γραμματεία, συνέχισε με την αναβάθμιση της σε Υφυπουργείο, ψήφησε το νόμο για την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας τον Φεβρουάριο 2020, του οποίου η εφαρμογή ανεστάλη με κυβερνητική απόφαση το Μάρτιο του 2020, για να καταλήξει το 2021 και μετά τις φωτιές στην Εύβοια και την Αττική στη δημιουργία Υπουργείου Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Αλλαγής. Έχουν δε, δημιουργηθεί νέες θέσεις ευθύνης «φαντάσματα», όπως οι περιφερειακοί συντονιστές πολιτικής προστασίας, δεκάδες μετακλητοί έχουν προσληφθεί, αλλά ακόμη όμως και σήμερα, βλέπουμε περίπλοκες διαδικασίες με αλληλοσυγκρουόμενες αρμοδιότητες και αποφυγή ανάληψης ευθύνης. Έχουμε ένα Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης, το οποίο δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει το οργανόγραμμά του και δεν έχει εκδώσει όλες τις κανονιστικές πράξεις που προβλέπονται από το νομοθετικό του πλαίσιο.
Είναι αδύνατον να συνεχίσουμε έτσι, με αυτό το «Βατερλώ» των τελευταίων ετών τα επόμενα χρόνια. Η κλιματική κρίση, από εύκολη δικαιολογία τελευταία στα χείλη κυβερνώντων, οφείλει να γίνει η αιτία ριζικών αλλαγών στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πολιτική προστασία στη χώρα μας.
Η «4η εξουσία» έχει ηθικό χρέος να αναδείξει την κυβερνητική ανεπάρκεια και αναποτελεσματικότητα σε αυτό το επίπεδο και «να μη καταπίνει την κάμηλο» αμάσητη με την εύκολη δικαιολογία των κυβερνώντων περί κλιματικής κρίσης, γιατί αν αυτό είναι πραγματικότητα τότε η κυβέρνηση έχει αποτύχει παταγωδώς επειδή επί μια τετραετία δεν έχει προχωρήσει σε ριζικές τομές και θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πολιτική προστασία στη χώρα.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί το βασικό γεωπολιτικό και οικονομικό θέμα του 21ου αιώνα
Όταν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου, μιλούσε από το 2007 σε Διεθνή Συνέδρια ως «προμηθέας» για το πρόβλημα της Κλιματικής Αλλαγής και για την Πράσινη Ανάπτυξη, οι υπουργοί της Νέας Δημοκρατίας, ειρωνευόμενοι μιλούσαν για τα «πράσινα άλογα του ΠΑΣΟΚ».
Όταν, Γιώργος Παπανδρέου διαδήλωνε για την Κλιματική Αλλαγή το Σεπτέμβριο 20014 στη μεγαλειώδη πορεία της Νέας Υόρκης πού βρισκόταν ο κ. Μητσοτάκης και οι Υπουργοί του;
Το 2019 το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε μια ολοκληρωμένη πρόταση για την αναμόρφωση της Πολιτικής Προστασίας, σε ένα κάθετο αποκεντρωμένο σύστημα με έμφαση στη συνέχεια της εντολής και τη διασφάλιση της τήρησης των προτυποποιημένων διαδικασιών σε όλα τα επίπεδα, κεντρικό, περιφερειακό, τοπικό. Η κυβέρνηση την αγνόησε!
Από τη μια πλευρά υπάρχει πάντα η υποχρέωση να μην τροφοδοτείται ο θυμός ο ανορθολογισμός, ενώ από την άλλη υπάρχει πάντα η υποχρέωση για λογοδοσία και ανάληψη ευθυνών.
Η αντιμετώπιση των πυρκαγιών απαιτεί επαρκή και έγκαιρη προετοιμασία, ουσιαστικό σχεδιασμό και όχι μέτρα που λαμβάνονται εκ των υστέρων.
Μόνον, αφενός με το σωστό σχεδιασμό, την ουσιαστική πρόληψη και κατάλληλη προετοιμασία - από το χειμώνα - με τη δημιουργία ζωνών πυροπροστασίας, με τον έγκαιρο καθαρισμό των οικοπέδων και την ορθή διαχείριση της αντιπυρικής περιόδου και αφετέρου με τον ορθολογική λειτουργία της πυραμίδας και το σωστό συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων στην καταστολή και την επαρκή στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών και την προμήθεια επαρκών και κατάλληλων μέσων κατάσβεσης μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο.
Μόνο έτσι θα ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες, θα προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον της χώρας απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης και οι πολίτες επιτέλους θα αισθάνονται ασφαλείς και όχι έρμαια των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Ο δημόσιος διάλογος, υπό το βάρος της τραγικότητας της κατάστασης, δεν πρέπει να μετατρέπεται σε εργαστήριο παραφιλολογίας, συνωμοσιολογίας και σπέκουλας.
Ο διάλογος αυτός δεν μπορεί παρά να είναι η αρχή μιας πραγματικά εθνικής συζήτησης για την αποδοτική και αποτελεσματική πολιτική προστασία της χώρας.
* Ο Γιάννης Διονυσόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών, αντιπρόεδρος Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και μέλος Γραμματείας Τομέα Επιστημόνων ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής
