Τετάρτη, 26 Ιουνίου 2024 20:45

Επανάληψη της ιστορίας και ήττα της σκέψης

Επανάληψη της ιστορίας και ήττα της σκέψης

Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ίδιος είναι ο κόσμος δεκαετίες τώρα, υποταγμένος σε κλασσικές συνήθειες και παραστάσεις που παραπέμπουν σε ξεχασμένα φλερτ, υποσχέσεις και προσωρινές βεβαιότητες για μια κοινωνία που ουσιαστικά δεν θέλησε ποτέ να αλλάξει.

Η σημερινή τεχνητή ευημερία συνοδεύεται από μια πρωτοφανή πενία στο πνεύμα και ο κύριος προσανατολισμός είναι η άνεση και η καθιστική ζωή και δεν εννοώ με αυτή τις αναγκαστικές συνήθειες εν ώρα εργασίας όπου κάποιος/α γράφει ή αφουγκράζεται τα βαθιά νοήματα που τόσο απαραίτητα είναι στην διασφάλιση μιας γεμάτης ζωής.

Για τους πολλούς όμως είναι αρκετή η εκτόνωση με το χορό και τα πανηγύρια, με την ψυχαγωγία που ξεπερνά τα όρια στα πανάκριβα νησιά της χώρας, με την κραιπάλη που στο τέλος της αφήνει την πικρή γεύση της προφανούς ενηλικίωσης, μιας και αυτή πέρα από τα όποια καλά, αποστερεί τον άνθρωπο από κάθε είδους αυθορμητισμό, που από ένα σημείο και μετά κοπιάζει κανείς να τον επαναφέρει.

Στημένη εν κατακλείδι διασκέδαση, εκμαυλισμένοι χοροί και τσιμπούσια, και στην αντιπέρα όχθη καμία σκέψη και για τίποτε, λες και η ανθρωπότητα δεν παρήγαγε κάποτε μορφές - κορυφές του πνεύματος, λες και αυτές οι κορυφές δεν πρέπει να επανερμηνευθούν, οι απόψεις τους να επαναδιατυπωθούν και η κληρονομιά που αφήνουν να επαναξιολογηθεί. Απομακρύνουν τρόπον τινά τους νέους ανθρώπους από το να πάρουν πρωτοβουλίες να εξερευνήσουν τα σκεπτικά ίχνη που αν δεν τα ακολουθήσεις, δεν πρόκειται να εμβαθύνεις τον κόσμο. Και όταν λέω κόσμο δεν εννοώ τον νοητό, παρά εκείνον που δεν γίνεται αντιληπτός με την πρώτη ματιά.

Καταδικάζουν στην αμάθεια επί του προκειμένου ολόκληρες γενιές με το να τις καθοδηγούν σε δύσβατα μονοπάτια που στα σίγουρα οδηγούν σε αδιέξοδα, με τις αναμνήσεις να λάμπουν μόνο σαν υπερτονίζεται η αλλοτινή παραβατικότητα που εκλαμβάνεται ως δήθεν πείρα της ζωής και όχι μια απλή εμπειρία, λες και αυτή η παραβατικότητα, που ουδεμία σχέση έχει με την αμφισβήτηση, αποτελεί το Α και το Ω αυτής της πενιχρής καθημερινότητα, που βρίθει από κοινοτυπίες και θεληματικά κλισέ ή αργκό.

Αν οι άνθρωποι ήθελαν να μάθουν, αναγκαστικά θα άλλαζαν τον ιστορικό ρου, θα μετουσίωναν τις σκέψεις σε πράξεις και οι υφιστάμενες κοινωνίες δεν θα είχαν την παραμικρή τύχη. Όμως δεν θέλουν, βολεύονται στην οκνηρία της μη σκέψης, στο να μην χάνονται στους λαβυρίνθους του μυαλού, να μην προβληματίζονται παρά μόνο για τις υλικές απολαύσεις, για το αν και μόνο αξίζει να παλεύει κανείς να είναι σε θαυμαστή ευημερία, οικονομική και σωματικά απολαυστική.

Μπορεί άραγε να αποστερηθεί ο σημερινός άνθρωπος από τα προσφερόμενα υλικά αγαθά και να κινητοποιήσει το πνεύμα; Αν θέλει, μπορεί. Επειδή όμως δεν το θέλει και προτιμά να ζει μέσα στην υλική ασφάλεια που δεν την πιστεύει τυχαία αλλά επειδή εντρύφησε σε αυτή από τα επαναλαμβανόμενα κηρύγματα στατικών κοινωνιών, απολαμβάνει την άνεση του να μην απασχολεί τον εαυτό του με εμβαθύνσεις και ποιητική ερμηνεία του κόσμου που τόσα πρόσφερε στους προηγούμενους αιώνες.

Να αναζητήσουμε λοιπόν και πάλι τα χαμένα νοήματα, να βασανίσουμε το μυαλό μας, να ασκηθούμε στην υλική αποστέρηση. Αξίζει τον κόπο η απεμπόληση των συντηρητικών ιδεών που περνούμε στους εαυτούς μας και τα παιδιά μας, αυτές τις ιδέες που κληρονομήσαμε από ολοκληρωτισμούς και μονομερή καθεστώτα κυριαρχίας, αξίζει να δώσουμε στις επόμενες γενιές την δυνατότητα να σκεφτούν αλλιώς, να πειραματιστούν και να χτίσουν με τον τρόπο αυτό τα θεμέλια μιας πραγματικά διαφορετικής κοινωνίας.

Αν και πάλι δεν γίνει αυτό, απλά η κατάληξη κάποια στιγμή θα πάψει να είναι ίδια, μιας και οι απολιτίκ και μη πνευματικές εποχές θα σημάνουν το τέλος ακόμη και της ίδιας της συνήθεις στο ίδιο και απαράλλακτο.

Θα έλεγε κανείς πως η ιστορία θα κάνει έναν ακόμη κύκλο με το να καταργηθούν και οι τελευταίες κατακτήσεις και δικαιώματα και να περάσουμε σταδιακά σε έναν απόλυτο συγκεντρωτισμό και ολοκληρωτισμό.

Ιστορικά αυτό θε επιφέρει νέους πολέμους και συρράξεις. Νομοτελειακά, με την λήξη τους θα προκύψει νέα φτώχεια και η προσπάθεια θε επικεντρωθεί εκ νέου στην ρητή υλική επιβίωση. Με ηττημένη για μια ακόμη φορά τη σκέψη.