Υπάρχουν ημερομηνίες μνήμης που χάνονται στο πέρασμα του χρόνου. Αλλά μεγαλύτερα γεγονότα ακολουθούν και παραμερίζουν από το προσκήνιο της ιστορίας ηρωικές πράξεις και στιγμές θυσίας. Έτσι έγινε και στις 30 Ιουνίου 1913 το Δοξάτο της Δράμας.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, τέσσερις βαλκανικές χώρες, η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Ελλάδα και η Βουλγαρία, η κάθε μία για λογαριασμό της, απέβλεπαν στην προσάρτηση περιοχών της Ρούμελης, της μεγάλης περιφέρειας του οθωμανικού κράτους στα Βαλκάνια. Την Ρούμελη συνιστούσαν η Ανατολική Ρωμυλία, η Θράκη, η Μακεδονία και η Αλβανία.
Η Σερβία μετά τον Ρώσο-τουρκικό πόλεμο του 1877-78 είχε διευρυνθεί και μετά τον Α’ βαλκανικό πόλεμο πίεζε για την ένωση των νότιων σλαβικών λαών κάτι που αργότερα οδήγησε στη βαλκανική κρίση του 1914 κι έγινε προάγγελος του Α’ παγκόσμιου πολέμου. Το Μαυροβούνιο επίσης επιδίωκε την αύξηση των εδαφών της κυριαρχίας του. Η Ελλάδα, μετά την προσάρτηση της Ηπειροθεσσαλίας το 1881, προσέβλεπε στην απελευθέρωση και προσάρτηση και της Μακεδονίας. Η Βουλγαρία, που ήταν αυτόνομο πριγκιπάτο από το 1878, το 1885 ενσωμάτωσε την επαρχίας της Ανατολικής Ρωμυλίας και προσεβλεπε στην εξόδου της στο Αιγαίο.
Τα τέσσερα βαλκανικά κράτη, υπό την ανοχή αλλά και την αμηχανία των Μεγάλων Δυνάμεων, στην προσπάθειά τους να διευρύνουν την επικράτειά τους και να ισχυροποιηθούν, το 1912-13 συνασπίστηκαν, προσπαθώντας να δημιουργήσουν ισχυρά εθνικά κράτη στα ευρωπαϊκά εδάφη της καταρρέουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το 1912, είχαν συνάψει μια συμμαχία, τον Βαλκανικό συνασπισμό, που προέκυψε από σειρά διμερών συνθηκών μεταξύ των βασιλείων της Ελλάδας, του Μαυροβουνίου, της Βουλγαρίας και της Σερβίας εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Οι συνασπισμένοι βαλκανικοί λαοί κατάφεραν και νίκησαν την οθωμανική αυτοκρατορία στον πρώτο βαλκανικό πόλεμο και η Πύλη έχασε το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής επικράτειάς της. Όποιος από τους τέσσερις συμμάχους προλάβαινε έπαιρνε και κάποιο κομμάτι της. Βέβαια είχε προηγηθεί συμφωνία για τις επιδιώξεις τους, αλλά μετά τη λήξη του Α´ Βαλκανικού πολέμου υπήρχαν παράπονα για τις προσαρτήσεις εδαφών και οι τέσσερις σύμμαχοι και κυρίως η Ελλάδα και η Βουλγαρία είχαν αμοιβαίες αντιπαραθέσεις για τις κατακτήσεις τους.
Στο αρχικό έγγραφο του «Βαλκανικού συνασπισμού», η Σερβία είχε υποσχεθεί στη Βουλγαρία το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας. Όμως, πριν τελειώσει ο Α’ Βαλκανικός πόλεμος τόσο η Σερβία όσο και η Ελλάδα, κατά παράβαση της προηγούμενης συμφωνίας αποφάσισαν να διατηρήσουν για λογαριασμό τους τα εδάφη που είχαν καταλάβει. Η κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον ελληνικό στρατό μια μέρα πριν από τον βουλγαρικό ήταν η κύρια αιτία της ανωμαλίας. Αυτό ώθησε τον τσάρο της Βουλγαρίας να επιτεθεί στους πρώην συμμάχους του. Έτσι άρχισε η σύρραξη του ολιγοήμερου Β´ Βαλκανικού πολέμου που ουσιαστικά ήταν ένας Ελληνο-βουλγαρικός πόλεμος, αλλά εναντίον της Βουλγαρίας στράφηκε και το Μαυροβούνιο σε συνεργασία με την ήδη χαμένη Οθωμανική αυτοκρατορία καθώς και η Ρουμανία στα βόρεια σύνορά της.
Η περιοχή της Δράμας είχε κυριευθεί κατά τον Α’ Βαλκανικό πόλεμο, από τους Βουλγάρους τον Οκτώβριο του 1912. Στον Β’ Βαλκανικό πόλεμο ο ελληνικός στρατός κινήθηκε για την απελευθέρωσή της καταδιώκοντας τον βουλγαρικό στρατό που βρισκόταν σε δεινή θέση. Με αφορμή μια αψιμαχία με την ελληνική πολιτοφυλακή του Δοξάτου, κατά την αποχώρησή τους προς τη Δράμα, στις 30 Ιουνίου 1913, οι Βούλγαροι κατέστρεψαν την ακμάζουσα κωμόπολη, που έγινε το μεγάλο θύμα αυτού του πολέμου στην περιοχή. 650 κάτοικοι του Δοξάτου, άνδρες γυναίκες και παιδιά, έπεσαν νεκροί από τις λόγχες των Βουλγάρων ενώ γκρεμίστηκαν και 240 σπίτια και 80 καταστήματα. Ολοκληρωτική καταστροφή.
Με την εμπλοκή της Ρωσίας και την ευθεία απειλή της κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αλλά και την παρέμβαση της Μεγάλης Βρετανίας, ο Β’ βαλκανικός πόλεμος έληξε στις 28 Ιουλίου 1913 με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου. Το μένος των Βουλγάρων ξέσπασε και πάλι στο Δοξάτο, στη βουλγαρική κατοχή του 1916-18, αλλά και τον Σεπτέμβρη του 1941.
