Μια επιστολή του Αδαμάντιου Κοραή προς τον Ιωάννη Καποδίστρια, στις 11 Ιανουαρίου 1828 μεταξύ άλλων αναφέρεται στο δύσκολο έργο του, παραλληλίζοντάς το με αυτό του Τιμολέοντα, τον 4ο π.Χ. αιώνα, στις ελληνικές αποικίες της Σικελίας:
«…Ειν’ άπ’ εκείνα τα στάδια τα όποια δεν ανοίγονται πλην μίαν φοράν εις κάθε 500 ή 1000 έτη. Γνωρίζεις εκ της παλαιάς ιστορίας πώς το έτρεξεν ό Τιμολέων, και, εκ της νέας, πώς ο Ναπολέων. Ο δυστυχής ούτος μέγας άνθρωπος, αλλ’ όχι μέγας ανήρ, είχε πολύ πλειότερα του Τιμολέοντος μέσα και βοηθήματα να το τρέξη λαμπρώς· αλλά του έλειπεν ό θειότατος έρως της κοινής ευδαιμονίας, όστις επύρονε την γενναίαν ψυχήν του Τιμολέοντος. Sapienti satis. Συγχώρησε και τα ολίγα ταύτα εις γέροντα, όστις δεν εκολάκευσεν ουδέ νέος ων ποτέ κανένα...»
Ποιος ήταν όμως ο Τιμολέων και πώς βρέθηκε στη Σικελία;
Οι αποικίες στην αρχαιότητα ήταν πόλεις-κράτη που ανήκαν σε κάποια ελληνική μητρόπολη. Οι αποικίες ιδρύονταν άλλοτε από πολιτικούς που για πολλούς λόγους άλλαζαν τόπο ή και από τον υπερπληθυσμό της μητρόπολης. Σε κάθε περίπτωση η αποικία εξασφάλιζε αγαθά και πόρους για τη μητρόπολη, ενώ διατηρούσε καλές σχέσεις και με τα γειτονικά κράτη. Βέβαια υπήρξαν και αποικίες που δημιουργήθηκαν από φυγάδες κατοίκους μετά την εισβολή εχθρών ή λόγω εμφυλίου πολέμου. Η κάθοδος των Δωριέων κατά τον 11ο π.Χ. αιώνα, προκάλεσε πολλές μετακινήσεις και αναταραχή στον ελληνικό χώρο. Από τέτοιους λόγους δημιουργήθηκαν και στην ιταλική χερσόνησο κατά καιρούς πολλές αποικίες από τις ελληνικές πόλεις-κράτη.
Πολλές σημαντικές ελληνικές αποικίες δημιουργήθηκαν και στη Σικελία. Αυτές εξελίχθηκαν σε κέντρα πολιτισμού αφού εκεί αναπτύχτηκαν τα γράμματα, η φιλοσοφία και οι επιστήμες. Οι σημαντικότερες αρχαίες ελληνικές αποικίες στη Σικελία ήταν οι Συρακούσες των Κορινθίων, ο Ακράγαντας που χτίστηκε από Ρόδιους και Δωριείς αποίκους το 581 π.Χ., η Γέλα των Κρητικών και των Ροδίων, η Κατάνη, η Ζάγκλη που αργότερα μετονομάστηκε σε Μεσσήνη από τους νέους Μεσσήνιους    αποίκους της, οι Λεοντίνοι, τα Υβλαία Μέγαρα, κ.ά.
Στις ελληνικές αποικίες στη Σικελία έζησαν και έδρασαν και μεγάλοι Έλληνες φιλόσοφοι, όπως ο Πυθαγόρας, ο Εμπεδοκλής και ο Ξενοφάνης οι ποιητές Θεόκριτος και Στησίχορος, οι γιατροί Μενεκράτης και Παυσανίας, ο μεγάλος μαθηματικός και μηχανικός Αρχιμήδης κ.ά. Στη Σικελία επίσης, χτίστηκαν μερικά από ωραιότερα μνημεία της αρχαιότητας, όπως το θέατρο των Συρακουσών και οι ναοί του Ακράγαντα και του Σελινούντα.
Οι Συρακούσες, στην ακμή της ισχύος τους ήταν μια πραγματική αυτοκρατορία, ενδεχομένως η ισχυρότερη δύναμη που εμφανίστηκε στον αρχαίο ελληνικό κόσμο μέχρι την ελληνιστική περίοδο. Εκεί συντελέστηκαν σημαντικά επιτεύγματα σε κάθε τομέα των γραμμάτων και των τεχνών. Ταυτόχρονα όμως έγιναν η σκηνή για πραξικοπήματα, πολιτικές μηχανορραφίες, προδοσίες, εμφύλιες συγκρούσεις, τυραννίδες καθώς και μακροχρόνιους πολέμους κυρίως    εναντίον του μεγάλου εχθρού τους, της Καρχηδόνας.
Για τους πολέμους των Συρακουσίων εναντίων των Καρχηδονίων έγιναν τεράστιες εκστρατείες με σκληρές μάχες και έντονο πολιτικό παρασκήνιο που κράτησαν για αιώνες. Μετά από πολλές δεκαετίες συγκρούσεων εμφανίστηκε ο Διονύσιος ο πρεσβύτερος που επέβαλε ένα απολυταρχικό καθεστώς στην πόλη του, την οποία κατέστησε μια πραγματική υπερδύναμη. Αυτή η αλαζονεία της τυραννίδας προκάλεσε και την επιθυμία των άλλων ελληνικών πόλεων και κυρίως του Τάραντα, να απαλλαγούν από την ηγεμονία των Συρακουσών. Μετά τον θάνατο του τυράννου και την ανίσχυρη διαδοχή του, οι Καρχηδόνιοι με ισχυρή δύναμη πολιόρκησαν τις Συρακούσες. Ταυτόχρονα οι ελληνικές πόλεις άρχισαν τις μεταξύ τους συγκρούσεις για να καταστήσουν τον Τάραντα ηγέτιδα πόλη των ελληνικών αποικιών στη Σικελία. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, οι εξόριστοι στους Λεοντίνους, Συρακούσιοι ζήτησαν τη βοήθεια της μητρόπολης Κορίνθου.
Η Κόρινθος έστειλε τον στρατηγό Τιμολέοντα με μια μικρή δύναμη 700 ανδρών για να βοηθήσει τους Έλληνες αποίκους της Σικελίας αφενός να απαλλαγούν από την τυραννίδα με την αποκατάσταση της δημοκρατίας και αφετέρου, να διώξουν τους Καρχηδόνιους. Ο στρατηγός Τιμολέων τα κατάφερε. Αφού γλύτωσε από μια δολοφονική απόπειρα εναντίον του, κατάργησε την τυραννίδα, εγκαθιδρύοντας τη δημοκρατία στις Συρακούσες, διαπραγματεύτηκε την ασφαλή αποχώρηση του έκπτωτου τυράννου στην Κόρινθο και τελικά κατάφερε να διώξει και τους Καρχηδόνιους. Η ευνομία και η δημοκρατία είχαν επιστρέψει στη Σικελία. Αφού ο Τιμολέων κατόρθωσε να κατάργησε όλες τις τυραννίδες στη Σικελία, άρχισε ένας ευρύς, νέος αποικισμός.
Αφού αποκαταστάθηκε η τάξη, ο Τιμολέων αποχώρησε σιωπηλά.
Αυτή η ανιδιοτελής και ολόθερμη προσήλωση του Τιμολέοντα στην πατρίδα, «…ό θειότατος έρως της κοινής ευδαιμονίας...», οδήγησε τον Κοραή να τον συγκρίνει με θαυμασμό, με τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.