Με αφορμή το πρόσφατο άρθρο του τέως Δημάρχου Καλαμάτας κ. Παναγιώτη Νίκα στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (28 Δεκεμβρίου, σελ. 13) σχετικά με την υπερσυγκέντρωση πόρων στον πολιτισμό από το Αθηνοκεντρικό κράτος, αισθάνομαι την ανάγκη να επισημάνω μια σημαντική αντίφαση και παράλληλα να καταθέσω προτάσεις για το μέλλον.
Αναμφίβολα, η κριτική του κ. Νίκα για τον αθηνοκεντρισμό είναι εύστοχη. Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι κατά τη διάρκεια της δημαρχιακής του θητείας (2007-2019), η Καλαμάτα ακολούθησε ένα παρόμοιο μοντέλο συγκεντρωτισμού σε επίπεδο νομού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η διαχείριση του Καρναβαλιού της Μεσσήνης και η οικειοποίηση των Ανθεστηρίων, μιας εκδήλωσης με 33χρονη ιστορία που ξαφνικά "επανεκκίνησε" ως πρωτοβουλία του Δήμου Καλαμάτας.
Απευθυνόμενος στον νυν Δήμαρχο Καλαμάτας κ. Θανάση Βασιλόπουλο, θα ήθελα να επισημάνω ότι έχει τώρα την ευκαιρία να εγκαινιάσει ένα νέο μοντέλο διαχείρισης του πολιτισμού στην περιοχή μας, όπου όλοι οι δήμοι της Μεσσηνίας θα έχουν την θέση τους.
Συγκεκριμένα προτείνω:
1. Την επαναφορά και υλοποίηση της πρότασης της επιμελητηριακής κοινότητας για την αξιοποίηση της πρώην σχολής Παπαφλέσσα ως πολυχώρου και κέντρου καινοτομίας του γαστρονομικού πολιτισμού
2. Τη δίκαιη κατανομή των τελών παρεπιδημούντων και πολιτισμού στην ευρύτερη Μεσσηνία, αναγνωρίζοντας ότι οι επισκέπτες της Καλαμάτας χρησιμοποιούν την πόλη ως ορμητήριο για εξορμήσεις στην υπόλοιπη Μεσσηνία
3. Την ενεργό στήριξη σημαντικών πολιτιστικών πρωτοβουλιών όπως το Μουσείο Ηλιόπουλου στα Φιλιατρά (ΘΑΡΡΟΣ, 28 Δεκεμβρίου, σελ. 3), που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής μας
4. Τη δημιουργία Μουσείου Βιομηχανικής Ιστορίας, το οποίο θα αναδείξει τον ιστορικό ρόλο της Καλαμάτας ως κομβικού σημείου στρατηγικών υποδομών με το λιμάνι, τον σιδηρόδρομο, το αεροδρόμιο και τους οδικούς άξονες. Η συλλογή και ανάδειξη των εκθεμάτων του Μουσείου μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία μιας ουσιαστικής συνεργασίας με τους άλλους δήμους και τις κοινότητες της Μεσσηνίας, καθώς η βιομηχανική κληρονομιά της περιοχής εκτείνεται πέρα από τα όρια της Καλαμάτας και συνδέει ιστορικά όλες τις τοπικές κοινωνίες
5. Τη δημιουργία ενός ευρύτερου δικτύου πολιτιστικής συνεργασίας μεταξύ όλων των δήμων της Μεσσηνίας, με το Μουσείο Βιομηχανικής Ιστορίας να λειτουργεί ως πρότυπο συλλογικής προσπάθειας και διαδημοτικής συνεργασίας
6. Την επαναφορά της ιστορικής πρότασης που είχε υιοθετηθεί από τον αείμνηστο Δήμαρχο Μεσσήνης και Πρόεδρο της ΤΕΔΚ Μεσσηνίας Παύλο Πτωχό, για διάθεση του 50% των πολιτιστικών τελών και τελών παρεπιδημούντων στους περιφερειακούς δήμους. Η πρόταση αυτή προέβλεπε επίσης την ενεργό συμμετοχή της επιχειρηματικής κοινότητας στη διαχείριση των πόρων, καθώς αποτελεί τον βασικό υπόχρεο στην απόδοση των τελών αλλά και την χρηματοδότηση του Γραφείου Υποδοχής Συνεδρίων και Θεματικού Τουρισμού (CVB Kalamata) ένα μοντέλο διαχείρισης της ζήτησης και της προσφοράς θεματικών τουριστικών προϊόντων.
Δυστυχώς, από το 1979 μέχρι σήμερα, οι διαδοχικές δημοτικές αρχές ακολούθησαν πολιτικές υπερσυγκέντρωσης που στέρησαν πόρους από την ευρύτερη περιοχή. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα η Καλαμάτα να μην είναι ικανή από μόνη της να στηρίξει ούτε καν το εμβληματικό Φεστιβάλ Χορού. Η ιστορία μάς διδάσκει ότι η υπερσυγκέντρωση πόρων και δραστηριοτήτων σε ένα κέντρο, είτε αυτό είναι η Αθήνα είτε η Καλαμάτα, οδηγεί μακροπρόθεσμα στην πολιτιστική απογύμνωση όχι μόνο της περιφέρειας αλλά και του ίδιου του κέντρου. Η Καλαμάτα οφείλει να λειτουργήσει ως καταλύτης και όχι ως ανταγωνιστής των πολιτιστικών δράσεων της ευρύτερης περιοχής.
Η στήριξη των τοπικών πρωτοβουλιών, σε συνδυασμό με την ενεργό συμμετοχή και αναγνώριση των δράσεων της κοινωνίας των πολιτών, θα αποτελέσει έμπρακτη απόδειξη μιας νέας, συμμετοχικής προσέγγισης στην πολιτιστική ανάπτυξη. Έτσι, η Καλαμάτα μπορεί να γίνει παράδειγμα πολιτιστικής αποκέντρωσης για ολόκληρη τη χώρα.
