Οι φυλακές δεν είναι ένας τόπος τιμωρίας και στέρησης της ελευθερίας. Θεωρητικά τουλάχιστον, λειτουργούν ως ένα σωφρονιστικό περιβάλλον που δίνει την ευκαιρία στους κρατούμενους διά μέσου της τέχνης, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης να επανενταχθούν στην κοινωνία, ώστε να μην ξαναγυρίσουν ποτέ πίσω στη φυλακή.

Μία από τις συγκλονιστικότερες εμπειρίες της επαγγελματικής μου ζωής ήταν όταν, στο πλαίσιο ενός συνεδρίου το 2018 στο Ναύπλιο για την απασχόληση, κατάρτιση και εκπαίδευση των φυλακισμένων, άκουσα τους κρατούμενους των αγροτικών φυλακών Τίρυνθας να τραγουδούν και να αφηγούνται ένα παραμύθι.

Με αφορμή την… κατακραυγή (και για πολιτικές σκοπιμότητες) της εκπομπής του Αντώνη Σρόιτερ “Αυτοψία” θυμήθηκα τη διευθύντρια της αγροτικής φυλακής Τίρυνθας Ευαγγελία Κατερίνη -διευθύντρια στις φυλακές Τρίπολης πριν το 2010- να επισημαίνει μέσα από την εμπειρία της πόσο σημαντικό είναι οι κρατούμενοι να απασχολούνται με εργασίες και να περνούν δημιουργικό χρόνο. Σημαντικά είχε συμβάλει σε αυτό η δουλειά που γινόταν με τους φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με επικεφαλής την ομότιμη καθηγήτρια του τμήματος Αλκηστη Κοντογιάννη.

Η διδασκαλία της γλώσσας, ο εγγραμματισμός μέσω τραγουδιών και η ενισχυτική διδασκαλία μέσω μύθων ήταν μόνο μερικές από τις δράσεις που κατάφεραν να μεταμορφώσουν, έστω και παροδικά, τις αγροτικές φυλακές Τίρυνθας σε κέντρο πολιτισμού -ενώ ευελπιστούσαν να γίνει το ίδιο και στις δικαστικές του Ναυπλίου. Όπου νωρίτερα την ίδια μέρα βίωσα για λίγο πώς είναι τις περισσότερες ώρες της ημέρας να περνάς τη ζωή σου σε ένα προαύλιο με ψηλούς τοίχους και αγκαθωτό συρματόπλεγμα. Μέσα στην πτέρυγα ένας σκοτεινός διάδρομος και το μικρό κελί: σιδερένια διώροφα κρεβάτια, ένα πλαστικό τραπέζι και μια κουρτίνα μπροστά στη βαριά πόρτα για να εξασφαλίζει κάποια δήθεν ιδιωτικότητα. Στα περβάζια του ισογείου μερικές γλάστρες κι ένα ποίημα γραμμένο από φυλακισμένους -“Είμαι ο ναύτης και θέλω τη θάλασσα”- αποτύπωνε την αγωνία για την επιστροφή στην κοινωνία, εκεί όπου πραγματικά ανήκουν.