Τον Ιούνιο του 2021, μετά τον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών στη Γαλλία, η “Le Monde” έγραφε για μια “δημοκρατία χωρίς ψηφοφόρους”, καθώς η αποχή έφτασε στο 66%. Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου η συμμετοχή στις εκλογές της περασμένης Κυριακής άγγιξε μόλις το 53,7%, αλλά αυτό δεν… μείωσε τους πανηγυρισμούς των νικητών κι ούτε φάνηκε να προβληματίζει τους μονομάχους του δεύτερου γύρου.
Όταν, όμως, ένας στους δύο εγγεγραμμένους ψηφοφόρους δεν πάει να ψηφίσει, σημαίνει ότι οι πολίτες πιστεύουν ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει κι έτσι επιλέγουν την αποχή ως ψήφο διαμαρτυρίας.
Η σιωπή από την άλλη, τόσο των νικητών όσο και των ηττημένων του πρώτου γύρου των εκλογών, δείχνει ότι η αποχή ως ψήφος διαμαρτυρίας τούς διευκολύνει, ακόμη κι αν γνωρίζουν πως αυτό σημαίνει ότι χάνουν οι πολίτες την εμπιστοσύνη τους στις δημοκρατικές διαδικασίες.
Επιπρόσθετα, οι πολιτικοοικονομικές αναταραχές, η γενική αντίληψη ότι για την επικράτηση της αναξιοκρατίας φταίει το πολιτικό σύστημα και όσοι το υπηρετούν, η ανομία και η αβεβαιότητα, ενισχύουν το αφήγημα πως “όλοι ίδιοι είναι”.
Όμως στην πράξη ακόμα και ένας μόνο ψηφοφόρος να προσέλθει στην κάλπη, θα εκλεγεί αυτός στον οποίον θα δώσει την ψήφο του νομιμοποιώντας αυτόν τον έναν, ο οποίος θα διαχειριστεί τις τύχες όλων των άλλων για 5 χρόνια.
Η αποστασιοποίηση των πολιτών από τα κοινά δίνει το προνόμιο να ανακυκλώνονται στα αυτοδιοικητικά πράγματα τα ίδια πρόσωπα, καθώς έχουν έναν έτοιμο μηχανισμό και ψηφοφόρους για να εκλέγονται ξανά και ξανά, παρά την παρουσία πολλών νέων και άφθαρτων προσώπων.
Η δυσαρέσκεια προς το πολιτικό σύστημα όταν εκφράζεται με την αποχή ευνοεί όσους αντιλαμβάνονται την ενασχόληση με τα κοινά ως ιδιωτικό συμφέρον και όχι ως προβολή του κοινού συμφέροντος, γι’ αυτό και το αφήγημα “όλοι ίδιοι είναι”, οπότε “γιατί να πάω να ψηφίσω;”, γίνεται το εργαλείο πολιτικής επιβίωσης των επικίνδυνων για τη δημοκρατία και την ευημερία των πολιτών.
