Το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη έχει ανοίξει μια σειρά από ζητήματα σε σχέση με διαχρονικές παθογένειες της χώρας. Ένα από τα βασικά ερωτήματα που χρειάζεται να απαντηθεί, είναι το γιατί δεν αναβαθμίστηκε το σιδηροδρομικό δίκτυο, όπως έγινε με τους αυτοκινητοδρόμους. Η σωστή απάντηση είναι για πολλούς λόγους. Τόσους πολλούς που χωρούν μέσα τα πάντα. Από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα μέχρι το επίδομα του τελευταίου υπαλλήλου στον σιδηρόδρομο. Υπήρχε δηλαδή μια ιδιότυπη συνωμοσία παραγόντων, που ήθελαν τον σιδηρόδρομο σε υποβάθμιση και απαξίωση.
Σε όλο τον καπιταλιστικό σύγχρονο κόσμο ο σιδηρόδρομος έπαιζε και εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας. Είναι κρίσιμο να κατανοήσουν όλοι ότι για την κατάρρευση του σιδηροδρόμου στη χώρα δεν ευθύνεται «ο μινώταυρος του νεοφιλελευθερισμού» αλλά το χρεοκοπημένο κλεπτοκρατικό μοντέλο, το οποίο υπερασπίζεται το σύνολο του πολιτικού συστήματος της χώρας. Αυτοκινητοδρόμους στη χώρα αποκτήσαμε όταν το πολιτικό σύστημα αποφάσισε να σπάσει την ιστορία της τμηματικής εργολαβίας και του κλασικού δημοσίου έργου και να περάσει στη λογική της σύμβασης παραχώρησης και την είσπραξη διοδίων από τους χρήστες. Είναι πλέον φανερό ότι οι συμβάσεις παραχώρησης χρειάζεται να επεκταθούν στον σιδηρόδρομο, προκειμένου να αποκτήσει η χώρα ένα σύγχρονο και ανταγωνιστικό τρένο.
Οι συμβάσεις παραχώρησης έγιναν βεβαίως με τον στρεβλό «ελληνικό» τρόπο. Θα μπορούσαν να είναι καλύτερες οικονομικά για το Δημόσιο και τους χρήστες των αυτοκινητοδρόμων και αυτό είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να απασχολήσει τον πολιτικό διάλογο το επόμενο διάστημα. Είναι κρίσιμο ζήτημα η ορθολογική επέκταση των συμβάσεων παραχώρησης, προκειμένου η χώρα να αποκτήσει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων. Η μελέτη ανατολικής χάραξης στο τμήμα Πύργος - Καλό Νερό, για παράδειγμα, είναι βέβαιο ότι αυξάνει το κόστος κατασκευής, κάτι που προφανώς δεν ενθουσιάζει τους κατασκευαστές, οι οποίοι έχουν μάθει να έχουν «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο». Η παραλιακή χάραξη του Καλαμάτα - Ριζόμυλος κρίθηκε ασύμφορη κατασκευαστικά, γι’ αυτό και επελέγη η υπάρχουσα χάραξη, η οποία θα είναι φθηνότερη για τον εργολάβο αλλά ακριβότερη για το Δημόσιο. Η αλλαγή της νοοτροπίας στο υπουργείο Υποδομών σε πολιτικό και υπηρεσιακό επίπεδο είναι το κρίσιμο για να αποκτήσουμε σύγχρονες οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές. Αυτό είναι το μεγάλο βήμα που έχει ανάγκη η χώρα. Η τυφλή οργή θα πρέπει να δώσει τη θέση της σε ορθολογικές πολιτικές και μέτρα που έχει ανάγκη η χώρα και οι πολίτες.

panagopg@gmail.com