Οι συγκεντρώσεις για την τραγωδία των Τεμπών ήταν από τις μεγαλύτερες στην ιστορία της χώρας. Έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα στην πολιτική ζωή του τόπου και θα καθορίσουν τις μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις. Τίποτα δεν είναι όπως ήταν πριν από δύο μήνες στο πολιτικό σκηνικό, αλλά και κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει πώς θα διαμορφωθεί το νέο. Τα πάντα είναι πλέον ανοιχτά και το μόνο βέβαιο είναι ότι οι πολιτικές εξελίξεις έχουν ήδη επιταχυνθεί.
Οι συγκεντρώσεις μπορεί να έγιναν για την απόδοση «δικαιοσύνης» στην τραγωδία των Τεμπών, αλλά είναι τουλάχιστον αφελής όποιος θεωρεί ότι οι πολίτες διαμαρτυρήθηκαν μόνο για αυτό. Η τραγωδία των Τεμπών αποτέλεσε το στοιχείο που ενοποίησε τους πάντες.
Ο καθένας ζητά «δικαιοσύνη» θέτοντας και το δικό του ατομικό πλαίσιο μέσα στο γενικό αίτημα. Οι πολίτες έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς της ελληνικής δημοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα έχουν πάψει να ελπίζουν σε βελτίωση της προσωπικής τους κατάστασης. Θεωρούν ότι το υπάρχον σύστημα δεν τους προσφέρει αυτό που δικαιούνται.
Ειδικά οι νέοι της χώρας βρίσκονται μπροστά σε αξεπέραστα προσωπικά αδιέξοδα. Εργάζονται για να καλύπτουν μόνο βασικές ανάγκες επιβίωσης, ενώ δεν βλέπουν προοπτική βελτίωσης. Είναι η πρώτη γενιά στην ιστορία της χώρας που δεν προσδοκά να ζήσει καλύτερα από την προηγούμενη. Δεν υπάρχει ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην αποστασιοποίηση και την αμφισβήτηση των πάντων. Αυτός που δεν ελπίζει, θεωρεί ότι δεν έχει να χάσει τίποτα από τη διάλυση του θεσμικού πλαισίου της χώρας. Αμφισβητεί τους πολιτικούς και συνολικά τους θεσμούς, που συγκροτούν τη δημοκρατία της χώρας.
Οι θεωρίες συνωμοσίας και οι τερατολογίες κάθε είδους που αναπτύσσονται στο θερμοκήπιο των social media διαμορφώνουν πεποιθήσεις και καθορίζουν συμπεριφορές. Σε όλο τον δυτικό κόσμο υπάρχει πλέον αμφισβήτηση του οικοδομήματος που δημιουργήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πολιτικό σύστημα, οι πνευματικές ελίτ, τα παραδοσιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, η δικαιοσύνη, τα πάντα βρίσκονται στο στόχαστρο και σε μια ανελέητη ισοπεδωτική κριτική.
Τα όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στη χώρα δεν αποτελούν ελληνική ιδιαιτερότητα, αλλά συνέχεια όλων όσα συμβαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι στην Ελλάδα ζούμε τη δεύτερη φάση του αντισυστημισμού. Η πρώτη ξεκίνησε το 2010 και ολοκληρώθηκε με το δημοψήφισμα του 2015, όπου έκλεισε ο πρώτος κύκλος της αντισυστημικής αυταπάτης. Στην παρούσα φάση τα πράγματα είναι πιο σύνθετα, τόσο λόγω του γενικότερου κλίματος εκτός χώρας, όσο και λόγω των ειδικών πολιτικών συνθηκών στο εσωτερικό της.
Ο κατακερματισμός του πολιτικού συστήματος οφείλεται στην αδυναμία διατύπωσης μιας πειστικής πρότασης για την επόμενη ημέρα. Δεν υπάρχει δηλαδή ένα πολιτικό σχέδιο, που να πείθει τους πολίτες ότι μπορούν να ελπίζουν σε ένα καλύτερο αύριο.
Ο καταγγελτικός λόγος και η καταδίκη της κυβέρνησης και συνολικά των πολιτικών δεν αρκεί και αυτό το αντιλαμβάνονται όλοι, ακόμα και αυτοί που νομίζουν ότι τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα.
Σε ένα περιβάλλον ρευστότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, η πολιτική αποσταθεροποίηση φοβίζει, αλλά είναι δύσκολο να αποφευχθεί, γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί ότι σαπίζει στον βάλτο της στασιμότητας. Όταν τα χρήματα από τον μισθό φτάνουν μόνο για τρόφιμα, δύσκολα πείθεται κάποιος ότι η κατάσταση μπορεί να γίνει χειρότερη. Η πλειοψηφία των πολιτών πιστεύει πως ζει στο χειρότερο δυνατό πλαίσιο και θεωρεί ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο να χάσει. Κάνει λάθος, αλλά όπως πάντα συμβαίνει, όταν το αντιληφθεί θα είναι πολύ αργά.
Είναι προφανές ότι οι πολίτες χρειάζονται μια διαφορετική θετική πρόταση διακυβέρνησης από πρόσωπα, ύφος και παράδειγμα. Αυτό είναι που αδυνατεί σήμερα να προσφέρει το υπάρχον πολιτικό προσωπικό και αυτό θέτει σε κίνδυνο αποσταθεροποίησης τη χώρα.
Οι συγκεντρώσεις αποτέλεσαν κραυγή αντίδρασης. Η τραγωδία των Τεμπών ένωσε τους πάντες ζητώντας ένα καλύτερο σύστημα διακυβέρνησης, μια καλύτερη χώρα με ελπίδα και προοπτική. Το αδιέξοδο το κατανοούν οι πάντες. Το πρόβλημα είναι ότι στην παρούσα φάση δεν φαίνεται εφικτό όλος αυτός ο κόσμος που συγκεντρώθηκε στις πλατείες να ενοποιηθεί πολιτικά, προκειμένου η δυναμική του να αλλάξει πραγματικά τη χώρα και τη μοίρα των κατοίκων της.
panagopg@gmail.com
