To «πανόραμα» των διώξεων που υφί­στανται, κατά περίπτωση, σ' όλη την Ευρώπη οι δημοσιογράφοι, για να αποκαλύψουν τις «πηγές» της πληροφόρησής τους, παρουσιάζεται στην έκθεση της Συνέλευσης του Συμ­βουλίου της Ευρώπης.

Ρητά επισημαίνεται ότι, παρά την παρα­δοχή ότι η προστασία των πηγών πληροφόρησης των δημοσιογράφων αποτελεί προ­ϋπόθεση για την ελεύθερη άσκηση της δη­μοσιογραφίας και παρά τους σαφείς κανόνες που έθεσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σε πολλές περιπτώ­σεις οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπάθη­σαν να εξαναγκάσουν τους δημοσιογράφους να αποκαλύψουν τις πηγές τους.

Παραδείγματα δίωξης σε χώρες της ΕΕ

ΒΕΛΓΙΟ: Στις 19 Μαρτίου 2010 η αστυνομία έκανε έφοδο στο σπίτι του δημοσιογράφου του «Stern» Χανς - Μάρτιν Τίλακ, για να βρει ποιοι του είχαν δώσει εσωτερικά έγγρα­φα mc Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέ­μησης της Απάτης (OLAF), με τα οποία αποδεικνύονταν μια μεγάλη υπόθεση δωροδο­κίας σε στελέχη της Ε.Ε. Την ίδια χρονιά, οι αρχές παρακολουθούσαν επί δύο μήλες το κινητό τηλέφωνο του δημοσιογράφου της «Dc Morgen» Ανέ ντε Γκράαφ, μήπως και ανακαλύψουν ποιοι τον είχαν πληροφορήσει ότι «η αστυνομία φοβάται μια τρομοκρατική επίθεση στην Αμβέρσα».

ΔΑΝΙΑ: Το 2009 η αστυνομία ξυλοκόπησε τη δημοσιογράφο της «Jyllands-Poste», Στιγκ Μαθιέσεν, επειδή δημοσίευσε άρθρο σχετι­κό μ’ έναν κατάλογο, που κυκλοφορούσε με­ταξύ των μουσουλμάνων φονταμενταλιστών και στον οποίο περιλαμβάνονταν ονόματα Εβραίων που έπρεπε να δολοφονηθούν, και αρνήθηκε να αποκαλύψει τις πηγές της. Το 2006, τρεις δημοσιογράφοι της «Becrlingske Tidende» διώχθηκαν ποινικά, διότι αποκά­λυψαν, με βάση απόρρητα έγγραφα, ότι η δα­νική κυβέρνηση είχε υποστηρίζει την εισβο­λή στο Ιράκ, αλλά αθωώθηκαν.

ΓΑΛΛΙΑ: Στις 13 Ιανουαρίου 2009 η αστυνο­μία επέδραμε στα γραφεία των περιοδικών «Le Point» και «L'Equipe» και κατέσχεσε τους υπολογιστές, μετά τη δημοσίευση άρ­θρων για έρευνες σχετικά με το ντόπινγκ στην ποδηλασία. Το Δεκέμβριο του 2007 ένας δημοσιογράφος του «World Dasquic» κλείστηκε για δύο μέρες φυλακή και ανακρίθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες, προ­κειμένου να αποκαλύψει ποιοι του εμπι­στεύθηκαν τα απόρρητα έγγραφα, με βάση τα οποία αποκαλύπτονταν ότι η Γαλλία γνώ­ριζε ότι η Αλ Κάιντα σχεδίαζε να καταλάβει αμερικανικά αεροπλάνα και είχε ενημερώ­σει γι’ αυτό τις ΗΠΑ από τον Ιανουάριο του 2001. Το Σεπτέμβριο του 2010 η εφημερί­δα «Le Monde» κατέθεσε μήνυση κατά της γαλλικής κυβέρνησης για την παραβίαση του απορρήτου των δημοσιογραφικών πη­γών, αποτέλεσμα της μυστικής έρευνας για το αρχείο σχετικά με τα άρθρα που σχετί­ζονταν με τις αποκαλύψεις της Λίλιαν Μπετανκούρ.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Αποκαλύφθηκε ότι το 2009 η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία «Πληροφοριών (BND) κατασκόπευε παράνομα δημοσιο­γράφους πάνω από δέκα χρόνια, για να βρει από πού προέρχονταν οι πληροφορίες για το Αφγανιστάν.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ: Το Φεβρουάριο του 2009 ο ανε­ξάρτητος δημοσιογράφος Μικ Μακ Κάφρεϊ συνελήφθη και διώχθηκε ποινικά, επειδή σε άρθρο του κατήγγειλε την παραπομπή ενός αθώου ανθρώπου για φόνο. Αρνήθηκε να αποκαλύψει τις πηγές του και αφέθηκε ελεύθερος την επόμενη μέρα. Στις 23 Οκτω­βρίου 2008, οι «Times» της Ιρλανδίας επρό­κειτο να δημοσιεύσουν ρεπορτάζ για κρού­σματα διαφθοράς στο πρωθυπουργικό περι­βάλλον και διατάχθηκαν από το Ανώτατο Δι­καστήριο να αναβάλουν τη δημοσίευση. Τον Αύγουστο του 2010 η ιρλανδική αστυνομία κατέσχεσε το κινητό τηλέφωνο και την κάρ­τα SIM του ανεξάρτητου δημοσιογράφου Ιμον Μακ Ντέρμοτ, για να αποκτήσουν πρό­σβαση στις πηγές του.

ΙΤΑΛΙΑ: Στις 4 Φεβρουαρίου 2009 η αστυνο­μία επέδραμε στα γραφεία δημοσιογράφων των εφημερίδων «II Messaggero» και «Corriere della Sera», για να βρουν τις πηγές πληροφόρησής τους σχετικά με έρευνα για παραγγελία σειράς δολοφονιών. Στις 11 Αυ­γούστου 2006 η αστυνομία επέδραμε στα γραφεία των εφημερίδων «La Repubblica» και «II Piccolo» και κατέσχεσε όλα τα αρ­χεία που αναφέρονταν στο ρόλο της Ιταλίας στην απαγωγή του ιμάμη Οσάμα Μουσταφέ Χασάν το 2003.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ: Τα τηλέφωνα των δημοσιογράφων Μπαρτ Μος και Ζόοστ ντε Χάας τέθηκαν υπό παρακολούθηση και οι ίδιοι τέθηκαν υπό κράτηση, το Νοέμβριο του 2009, διότι δημοσίευσαν διαβαθμισμένες πληροφορίες, με τις οποίες αποκαλύπτονταν οι σχέσεις έγ­κλειστων εγκληματιών και μυστικών υπηρε­σιών. Με δικαστική απόφαση δικαιώθηκαν στην άρνηση τους να αποκαλύψουν την πηγή τους.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ: Ο παραγωγός του «ITV News», Νέιλ Γκάρετ, συνελήφθη τον Οκτώβριο του 2008 και το διαμέρισμα του ερευνήθηκε, όταν αποκάλυψε μια εσωτερική ενημέρωση της αστυνομίας, σχετικά με το πώς ο Τζον Σαρλ ντε Μενέζες πυροβολήθηκε κατά λά­θος. Αθωώθηκε το Μάιο του 2009, έπειτα από πολλές φυλακίσεις. Το 2008 η αστυνο­μία κατέσχεσε τις εμπιστευτικές τηλεφωνι­κές κλήσεις που είχε κάνει από το τηλέφωνο του ο Μαρκ Μπούλστροντ, της «East An­glian Daily Timesς», για να ανακαλύψει τις πηγές του. Ο εκδότης της κυριακάτικης «Tribune» για τη Βόρεια Ιρλανδία έγραψε διάφορα άρθρα σχετικά για τον ΙΚΑ και το Μάιο του 2010 η αστυνομία της Βόρειας Ιρ­λανδίας έκανε έφοδο στο σπίτι του και τον διέταξε να παραδώσει όλες τις σημαντικές πληροφορίες που είχε χρησιμοποιήσει. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Μπέλφαστ, τον Ιούνιο του 2009, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η δικαστική απόφαση παραβίαζε την αρ­χή της εμπιστευτικότητας των δημοσιογρα­φικών πηγών και ότι η αποκάλυψη της πηγής του θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του και των συγγενών του.

Διώξεις και εκτός ΕΕ

ΡΩΣΙΑ: Στις 2 Αυγούστου 2006 η αστυνομία επέδραμε στα γραφεία της εφημερίδας «Permsky Obozrevatel» και στα σπίτια των δημοσιογράφων και κατέσχεσε υπολογιστές, CD-ROM, μέχρι και τις χειρόγραφες σημει­ώσεις των δημοσιογράφων, εξαιτίας της δη­μοσίευσης κρατικών πληροφοριών.

ΕΛΒΕΤΙΑ: Τρεις δημοσιογράφοι της «Sonntags Blick» διώχθηκαν, βάσει του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, επειδή δημοσίευσαν ένα έγγραφο, στις 8 Ιανουαρίου 2006, για τα μυ­στικά κέντρα κράτησης υπόπτων για τρομο­κρατία, που διατηρούσε η CIA στην Ευρώπη. Παρ' όλο που κατηγορήθηκαν για παραβία­ση του στρατιωτικού απορρήτου, αθωώθη­καν από το ίδιο το στρατιωτικό δικαστήριο τον Απρίλιο του 2008.

ΤΟΥΡΚΙΑ: Το 2009 ο εκδότης της εβδομαδι­αίας εφημερίδας «Nokta» δέχτηκε επίθεση, την ώρα που έδινε συνέντευξη, αποκαλύ­πτοντας ότι ο αρχηγός του Γενικού Επιτελεί­ου του Στρατού είχε συντάξει «μαύρη λίστα» για δημοσιογράφους. Το περιοδικό έκλεισε, κάτω από την πίεση του στρατού.

Δύο δημοσιογράφοι την εβδομάδα το 2010

Δύο δημοσιογράφοι την εβδομάδα (κατά μέσο όρο) έχαναν πέρσι τη ζωή τους ολόκληρο τον κόσμο, ενώ εκτελούσαν τα καθήκοντά τους, ωστόσο ο συνολικός  αριθμός (97) το 2010 μειώθηκε οε σύγκριση με το 2009 όταν σκοτώθηκαν 133.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο για την Ασφάλεια των εργαζομένων στις Ειδήσεις (INSI), συνολικά 85 δημοσιογράφοι δολοφονήθηκαν, ενώ οι υπόλοιποι έχασαν τη ζωή τους σε ανταλλαγές πυρών ή σε δυστυχήματα. Στην πρώτη κατηγορία αναφορά γίνεται και στη δολοφονία του Σωκράτη Γκιόλια στην Ελλάδα, ενώ στη δεύτερη ανήκει και ένας εικονολήπτης στη Γουατεμάλα, που σκοτώθηκε από την εκτόξευση λάβας και βράχων κατά την κάλυψη της έκρηξης ενός ηφαιστείου. «Είναι τρομερό το τίμημα που πληρώνουμε για τις ειδήσεις μας», δήλωσε ο διευθυντής της του INSI, Ρόντνεϊ Πόιντερ. «Τα περισσότερα από τα θύματα δεν ήταν ξένοι ανταποκριτές που βρίσκονταν σε εμπόλεμες ζώνες, αλλά δημοσιογράφοι που βρίσκονταν στις χώρες τους, επιζητώντας να εκθέσουν την εγκληματικότητα και τη διαφθορά», σημείωσε. 

Στις 30 χώρες που εξετάστηκαν, το Πακιστάν αναδείχθηκε στην πιο επικίνδυνη, καθώς 16 δημοσιογράφοι έχασαν εκεί τη ζωή τους. Ακολουθούν το Μεξικό και η Ονδούρα, με 10 νεκρούς σε κάθε μία χώρα και το Ιράκ με 6. Το Πακιστάν χαρακτηρίστηκε η πιο επικίνδυνη χώρα για τους δημοσιογράφους το 2010 και από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα και την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων, που είναι μέλη του INSI, αλλά χρησιμοποιούν διαφορετικά κρι­τήρια για την καταμέτρηση των Θανάτων.