Προσφιλές θέμα της στήλης αυτό των διατηρητέων, και όχι τυχαία βεβαίως. Πρόκειται για μια σπουδαία κληρονομιά για την πόλη της Καλαμάτας, η οποία θα πρέπει να διασωθεί στο σύνολό της όπως παρουσιάζεται σήμερα. Το τονίζουμε ιδιαιτέρως αυτό, γιατί σημαντικά κτήρια της πόλης έπεσαν κατά το παρελθόν θύματα της τσιμεντοποίησης, όπως εκείνο της Εθνικής Τράπεζας. Επίσης, μετά τους χαρακτηρισμούς στη μετασεισμική περίοδο, που στηρίχτηκαν σε μια σοβαρή δουλειά υποδομής η οποία είχε γίνει από την τότε δημοτική αρχή, κάποια άλλα κτήρια δικαίως ή αδίκως (κατά περίπτωση) παραδόθηκαν… νομίμως στις μπουλντόζες.
Παρ’ όλα αυτά -και σε αντίθεση με άλλες πόλεις- διασώθηκε ένας σημαντικός αριθμός διατηρητέων κτηρίων. Πολλά από αυτά ανακατασκευάστηκαν και μαζί με τα άλλα που κατασκευάστηκαν εξ αρχής με βάση τους περιορισμούς που τέθηκαν σχετικά με τους όρους δόμησης και τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, ανέδειξαν την παλιά πόλη, παρότι μέσα σ' αυτήν έχουν φυτρώσει κυριολεκτικά εκτρώματα. Ομως ένας σημαντικός αριθμός διατηρητέων έχει εγκαταλειφθεί. Αλλα από αυτά "κρατάνε" και δεν κινδυνεύουν άμεσα, ενώ άλλα στέκονται ερειπωμένα πάνω από τα κεφάλια των περαστικών.
Τα διατηρητέα αποτελούν μοναδικά δείγματα της εποχής του αστικού μετασχηματισμού της Καλαμάτας. Φέρουν τη σφραγίδα πολλών και διαφορετικών ρευμάτων κι αντιλήψεων εκείνης της εποχής, αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό την εξωστρέφεια της πόλης που αποτελούσε σπουδαίο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο. Ενα κέντρο το οποίο στην πορεία γνώρισε μεγάλη κρίση, έχασε το δυναμισμό του και αποδιοργανώθηκε. Τα διατηρητέα σε πολλές περιπτώσεις άλλαξαν χέρια και έφτασαν στις ημέρες μας ως ιδιοκτησία ανθρώπων που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα της ανακατασκευής με τους όρους που ισχύουν σήμερα. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να αντιληφθεί ότι το κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο, ενώ η απώλεια της δυνατότητας μεταφοράς και πώλησης του συντελεστή δόμησης έφερε σε δύσκολη θέση πολλούς από τους ιδιοκτήτες.
Ετσι φτάσαμε να υπάρχει μια αντίφαση ανάμεσα στην "πολυτέλεια" να έχει κάποιος στην ιδιοκτησία του ένα διατηρητέο και στην οικονομική του αδυναμία να προχωρήσει στην ανακατασκευή του. Και τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα όταν τα κτήρια αυτά βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον ή αυτό είναι μικρό ή εμφανίζονται κορεσμένες από χρήσεις τις οποίες μπορούν να φιλοξενήσουν τα διατηρητέα.
Με δεδομένα όλα αυτά, χρειάζεται επανεξέταση του συνόλου των μέτρων και των ρυθμίσεων που αφορούν τα συγκεκριμένα κτήρια, έτσι ώστε να δοθεί μια ώθηση στην ανακατασκευή τους και τελικά στην οικοδομική δραστηριότητα. Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να είναι μια αλλαγή στο φορολογικό καθεστώς, ειδικές ρυθμίσεις στην αποπληρωμή των δανείων, διαφορετική πολιτική τελών από το δήμο, προσπάθεια ένταξης σε ευρωπαϊκά προγράμματα κ.λπ.
Ολα αυτά όμως προϋποθέτουν ότι κάποιοι θα καθίσουν να εργαστούν και θα επεξεργαστούν μια δέσμη μέτρων που θα γίνουν πολιτική για το δήμο και οδηγός για δράσεις. Χωρίς τέτοιες κινήσεις, πολλά από τα ερείπια στο τέλος θα σωριαστούν στο έδαφος και τα άλλα θα ερημώσουν εντελώς.
Ηλίας Μπιτσάνης
ilias.bitsanis@elefhteriaonline.gr