Καρναβάλια τέλος για φέτος και… ντουγρού για τη νηστεία. Η οποία κατά πως φαίνεται από εδώ και πέρα θα μας είναι απαραίτητη, για να αντέξουμε τα νέα πακέτα "σωτηρίας" που έρχονται σε δόσεις θανατηφόρες για την οικονομία και την κοινωνία.
Επιστροφή στην παράδοση λοιπόν και τις συνήθειες των προγόνων, όσο υπερβολικό και αν φαίνεται αυτό σε πρώτη ανάγνωση. Φυσικά για εκείνους οι οποίοι δεν έχουν ακόμη ενδεχομένως αντιληφθεί ότι τα νέα μέτρα σημαίνουν επιστροφή στο μακρινό παρελθόν σε… δόσεις.
Από το παρελθόν βεβαίως έρχονται και οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στις περιοχές που πράγματι υπάρχει παράδοση, όμως εδώ η επιστροφή στην παράδοση είναι αδύνατη καθώς έχουν αλλάξει ριζικά οι συνθήκες. Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν αλλάξει, στις γειτονιές οι κάτοικοι πολλές φορές δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, η κοινωνία του θεάματος έχει δημιουργήσει γενιές παραιτημένες από την ιδέα της συμμετοχής. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η "αναβίωση" παραδόσεων ως τουριστική ατραξιόν πολλές φορές δίνει θλιβερά αποτελέσματα.
Το αστικό καρναβάλι ενσωμάτωσε τα αρχέγονα στοιχεία της παράδοσης του τόπου αλλά στη συνέχεια τα "έπνιξε" μετατρέποντας αυτά σε αξιοθέατα. Η λαϊκή ψυχή χάθηκε σταδιακά και οι εκλάμψεις σε δύσκολες περιόδους όπως μετά τον πόλεμο, επιβεβαιώνουν ότι το αυθεντικό μπορεί να έρθει μόνον από τα κάτω. Η πρωτοβουλία των απλών ανθρώπων είναι το ζητούμενο κάθε φορά και αυτή θα πρέπει να ενθαρρύνεται.
Τα σημειώνουμε όλα αυτά για να τονίσουμε ότι η παράδοση της… παράδοσης στους δήμους και ο διαγκωνισμός για το ποιος θα κάνει περισσότερα καρναβάλια ακόμη και εκεί που δεν υπήρχε η ελάχιστη παράδοση, έχει εξαφανίσει το τοπικό χρώμα των εκδηλώσεων. Ενώ παράλληλα έχει "αδυνατίσει" την εμβέλεια εκδηλώσεων που έχουν μια συνέχεια στο χρόνο και θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν μέσα από μια αναθεώρηση του τρόπου προσέγγισης και τις σχέσεις των πολιτών.
Ο επιφανειακός τρόπος προσέγγισης της παράδοσης έφερε καρναβαλικές εκδηλώσεις-καρικατούρες τόσο των γνωστών αστικών καρναβαλιών, όσο και των λαϊκών παραδόσεων. Οι βαθιές κοινωνικές αλλαγές έφεραν πλήρη ανατροπή ακόμη και σε "αστικούς" καρναβαλικούς θεσμούς όπως αυτές των ετήσιων χορών. Η ανομοιογένεια ακόμη και σε συλλόγους που υπάρχει κάποιος δεσμός μεταξύ των μελών τους, η διαρκής επανάληψη των ίδιων καταστάσεων, ο ταχύτατος πολλαπλασιασμός τους σε μια ορισμένη φάση, τα επαγγελματικά πάρτι και οι πολλαπλές δυνατότητες επιλογών της φιλικής παρέας, σήμαναν ουσιαστικά τέλος εποχής αυτής της ιστορίας.
Επιστροφή στην παράδοση δεν πρόκειται να συντελεστεί και αυτό ανεξαρτήτως προθέσεων. Μια νέα παράδοση μπορεί να ενθαρρυνθεί μόνον μέσα από την πλήρη κατανόηση των αλλαγών που έχουν συντελεστεί, στην προσαρμογή σε αυτές και την αναζήτηση της λαϊκής φλόγας που μπορεί να δώσει δημιουργικό χαρακτήρα στις πρωτοβουλίες. Στην περίοδο της κρίσης αυτή η λαϊκή φλόγα μπορεί να αποτελέσει και την ελπίδα για νέες κοινωνικές σχέσεις βασισμένες στη φιλία και την αλληλεγγύη για την αντιμετώπιση των δύσκολων καιρών.
Ηλίας Μπιτσάνης
ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr