Ας πάμε λοιπόν στις εκλογές του 1866 που ήταν και οι πρώτες στις οποίες έγινε άμεση εκλογή δημάρχου από όσους είχαν το δικαίωμα.
Μέχρι τότε και από το νόμο που όριζε την σύσταση των δήμων το 1834, η εκλογή δημάρχων, παρέδρων και δημοτικών συμβούλων γινόταν έμμεσα από ένα εκλεκτορικό σώμα περιορισμένου αριθμού ανδρών (οι γυναίκες αποκλείονταν από το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι με ρητή αναφορά στον ιδρυτικό νόμο), τη “δημαιρεσιακή συνέλευση” η οποία προέκυπτε από εκείνους που πλήρωναν τους... περισσότερους φόρους στο δήμο. Με κάποια ευκαιρία θα αναφερθούμε και σε αυτό. Το 1866 όμως για πρώτη φορά έγιναν εκλογές με τη συμμετοχή όλων εκείνων οι οποίοι είχαν το δικαίωμα του εκλέγειν. Εκείνες τις εποχές οι εκλογές για τους δήμους ήταν αιματηρές με ένοπλες συγκρούσεις αντιπάλων, με κυβερνητικές παρεμβάσεις και με γενικευμένη βία. Το 1866 ήταν από τις χρονιές που οι εκλογές κατά τις αναφορές έγιναν χωρίς τέτοια φαινόμενα, μετά και την κυβερνητική απόφαση να απομακρυνθούν από τις κάλπες εκπρόσωποι των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών για να μην επηρεάζονται οι ψηφοφόροι. Την προηγούμενη χρονιά μάλιστα είχε καθιερωθεί το σφαιρίδιο ως τρόπος ψηφοφορίας, άλλη μια ενδιαφέρουσα στις πλευρές της ιστορία των εκλογών.
Δεν γνωρίζουμε ποίοι ήταν αντίπαλοι σε αυτές τις εκλογές, δυστυχώς δεν έχουν διασωθεί φύλλα των εφημερίδων που να αποτυπώνουν την εκλογική διαδικασία. Γνωρίζουμε όμως ότι εκλέχτηκε δήμαρχος ο Πέτρος Μαυρομιχάλης και πως υποψήφιος ήταν και ο Λυμπέριος Μπενάκης. Και το γνωρίζουμε αυτό γιατί στην εφημερίδα “Μεσσήνη” που εκδιδόταν στην Καλαμάτα, στο φύλλο της 5ης Μαρτίου έχει δημοσιευτεί το πρόγραμμα του Λυμπέριου Μπενάκη. Οπως παρατηρεί ο Παναγής Κουμάντος στο σημαντικό βιβλίο του για τους δημάρχους της Καλαμάτας, ήταν και η πρώτη φορά κατά την οποία κατέθεσε πρόγραμμα υποψήφιος δήμαρχος. Και θα πρέπει να είχε προκαλέσει ιδιαίτερη συζήτηση το γεγονός, καθώς ο Πέτρος Μαυρομιχάλης σε μήνυμα μετά την εκλογή του που έχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα “Πελοπόννησος” στις 13 Μαΐου, περιέλαβε παράγραφο που εξηγούσε γιατί... δεν παρουσίασε πρόγραμμα: “Υποβληθείς εις την δοκιμασίαν της ψήφου σας δεν ηθέλησα ίνα διά προγράμματος και ακαίρων υποσχέσεων προλάβω την περί εμού κρίσιν σας”. Ας δούμε λοιπόν τι υποσχόταν με το πρόγραμμά του ο Λυμπέριος Μπενάκης:
«Το σπουδαιότατον βεβαίως του Δήμου είνε η καλή διοίκησις, καθότι δι' αυτής και μόνον αυτής ευημερών ούτος στολίζει και τιμά εαυτόν διά της πραγματώσεως των αγαθών και κοινωφελών έργων. Η δε τοιαύτη διοίκησις απορρέει από την καλήν διάθεσιν του δημάρχου και ενός εκλεκτού συμβουλίου και είνε ανάλογος προς αυτήν εντεύθεν το επίσης σπουδαίον της εκλογής του Δημάρχου και το περί αυτής του δήμου δικαίωμα. Οθεν ενώ πρότερον οι δημόται εμμέσως δι’ άλλων εξέλεγον τον Δήμαρχον, ήδη δυνάμει του νέου περί δημαιρεσιών νόμου εκλέγουν απευθείας αυτόν. Οπερ δηλοί ότι ο ελλημικός λαός προώδευσε νοητικώς, ώστε ενώ ελευθέρως και αφόβως δύναται να εκτιμήση τα πρόσωπα περιφρονεί και αποδοκιμάζει ενσυνειδήτως ό,τι απολίτευτον και απρόσφορον εις την ευημερίαν του, καταδεικνύων ούτω εαυτόν επάξιον τοιούτου φιλελευθέρου νόμου. Διά να επιτύχη όμως του σκοπού του πρέπει αλλεπαλλήλως να εκλέξη διάφορα πρόσωπα έχων οδηγόν το ήδη παρελθόν. Εν τω μέσω λοιπόν λαού τοιούτου και υπό το κράτος τοιούτου νόμου ήδη ότι πρόκειται να ενεργηθή εν τω Δήμω μας και η εκλογή του Δημάρχου εκτίθεμαι εις τον αγώνα αυτόν προτραπείς υπό πολλών εντίμων συμπολιτών μας.
Επικαλούμενος όθεν τας ψήφους και την βοήθειαν των συνδημοτών μου πέποιθα εις τας ελευθέρας σκέψεις των. Εύχομαι από καρδίας εις τους συνδημότας μου όπως διά της εμβριθούς φρονήσεώς των τύχωσι τοιούτου προσώπου εκ των συνδημοτών μας προς βελτίωσιν των δημοτικών ημών, ότε και εγώ εμαυτόν ευτυχή θα θεωρήσω. Εγώ δε ό,τι από τούδε και με θυσίαν των ατομικών μου συμφερόντων αφιερώ εις την μικράν μας ταύτην πατρίδα είνε η εγκάρδιός μου συναίσθησις και επιθυμία ότι ο Δήμος ημένω έχει ανάγκην της πραγματώσεως πολλών αγαθών και κοινωφελών έργων, ήτοι:
1) Της εν Παραλία ανεγέρσεως προκυμαίας, διά την έλλεψιν της οποίας δεινώς πάσχει το εμπόριον.
2) Της δεούσης ενεργείας όπου δει προς κατασκευήν οδών από Καλαμών μέχρι Παραλίας και Αλμυρού.
3) Της λιθοστρώσεως των κυριωτέρων της πόλεως οδών και ιδίως της κάτω πλατείας, ήτις, καίτοι η κυριωτέρα της πόλεώς μας, κακώς έχει προς εμπαιγμόν παρά των ξένων μάλιστα.
4) Της αποκαταστάσεως της ησυχίας και της εξασφαλίσεως της τιμής και της περιουσίας του πολίτου και αυτών των κακώς εχόντων κτημάτων μας.
5) Της ελαττώσεως των βαρέων φόρων επιβληθέντων χωρίς αποτελεσματικής ενεργείας και τέλος της πραγματοποιήσεως πλείστων άλλων.
Αισθάνομαι ότι η του Δήμου διοίκησις είνε φορτίον βαρύ διά τον θέλοντα ειλικρινώς και πατριωτικώς να εργασθή και βαρύτερον η διοίκησις του Δήμου τούτου, καθότι ούτος ενώ ολοσχερώς στερείται των ανωτέρω εβαρύνθη ατυχώς και με χρέος 30 περίπου χιλιάδων δραχμών, ενώ το ετήσιον έχει πρόσοδον περί τας 60-70 χιλιάδας δραχμών. Εντεύθεν προς ταχυτέραν και καλλιτέραν επίτευξιν των καλών τούτων έργων και αμισθί θεωρώ επάναγκες να υπηρετήσω τον Δήμον τούτον, όπερ προθύμως θα κάμω εάν η αγαθή των συμπολιτών μας θέλησις με φέρη εις το αξίωμα αυτό».
Λιτό το κείμενο ξεκινώντας από τις γενικές αρχές, προσδιορίζει ορισμένα σημαντικά πράγματα για την εποχή. Από την άποψη των υποδομών, τα περιγράφει σε άρθρο η “Μεσσήνη” μερικούς μήνες ενωρίτερα, στις 11 Σεπτεμβρίου 1865: «Το σπουδαιότερον εμπόριον μετά την Σύρον και τας Πάτρας γίνεται εν Καλάμαις. Η τε εισαγωγή και εξαγωγή είναι πλουσία, και αι γειτνιάζουσαι επαρχία Μεσσήνης, Ολυμπίας, Τριφυλίας, Μεγαλουπόλεως, Αρκαδίας και Οιτύλου ενταύθα εμπορεύονται. Ο Δήμος των Καλαμών, ο ευπορώτερος του Νομού εισπράττει περί τας 70 χιλιάδας δραχμάς και ουχ’ ήτον η σπουδαιοτέρα των υποχρεώσεων η διατήρησις των δημοτικών οδών είναι παρημελημένη. Μετ’ ολίγας ημέρας η εντεύθεν μέχρι παραλίας συγκοινωνία, και ο μόνος κατά το θέρος τερπνός της πόλεως περίπατος εντελώς διακόπτεται, η εν παραλία επιβίβασις και αποβίβασις των εμπορευμάτων και των ανθρώπων καθίσταται δυσχερής δι' έλλειψιν αποβάθρας, της οποίας η κατασκευή μικράς δείται δαπάνης. Από πολλών ετών το δημοτικόν συμβούλιον επέβαλε φόρον επί των εμπορευμάτων εγκριθέντα και περί τας δέκα χιλιάδας δραχμάς κατ’ έτος εισπράττονται, αλλά δυστυχώς δαπανώνται εφ’ α μη δει, ως η σύστασις και ο προορισμός του Δήμου είχε μόνον σκοπόν την συντήρησιν των αρχόντων και των περί αυτούς. Τη επιμελεία και επιστασία αγαθού ξένου του κυρίου Φουρνέρ κατεσκευάσθη άλλοτε αποβάθρα, ήτις μεγάλως διευκόλυνε και το εμπόριον και τους πολίτας, ο χρόνος την κατέστρεψεν, αλλ’ ουδεμία εγένετο σκέψις περί κατασκευής νέας και της διαθέσεως των φόρων δι’ ον επεβλήθησαν και εισί προωρισμένοι. Αι προς το εμπόριον δυσχέρειαι και τα παράπονα δεν κάμπτουν ουδενός την καρδίαν, και ο τόπος ούτος ο πρόθυμος ών να συνεισφέρη και αρκετά συνενεγκών διατελεί εις ήν προ τριακονταετίας κατάστασιν. Ουδέν δύναται να δικαιολογήση την τοιαύτην αδιαφορίαν και την χρήσιν των φόρων εις αλλοτρίους σκοπούς». Τα βέλη της εφημερίδας στρέφονταν κατά του Πέτρου Μαυρομιχάλη ο οποίος ήταν δήμαρχος από το 1863 και είναι προφανές ότι είχε ταχθεί με την πλευρά του Λυμπέριου Μπενάκη. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι δύο αντίπαλοι είχαν στενή συγγενική σχέση.
Στον πυρήνα του προγράμματος και της αντιπαλότητας εκείνη την εποχή όπως φαίνεται ήταν η σύνδεση της πόλης με την παραλία, αλλά και η κατασκευή λιμενικού έργου το οποίο θα εξυπηρετούσε και το εμπόριο αλλά και τη συγκοινωνία, καθώς τότε η θαλάσσια οδός ήταν η σημαντικότερη. Ηταν ένα “πρόπλασμα” της πόλης που αναπτύχθηκε στη συνέχεια...
