Τελικά 10 οι υποψήφιοι δήμαρχοι στην Καλαμάτα και για να είμαι ειλικρινής, μπορεί να είναι λιγότεροι όσων ανακοίνωσαν αρχικώς ότι θα κατέβουν αλλά περισσότεροι από όσους προσωπικά υπολόγιζα πως θα φθάσουν στο τέλος. Στη διαμόρφωση του τελικού σκηνικού έπαιξαν ρόλο πολλοί παράγοντες με πρώτο τις... ευρωεκλογές. Με το βλέμμα στραμμένο σε αυτές η Νέα Δημοκρατία πήρε αποστάσεις από τους ενδιαφερόμενους οι οποίοι προέρχονταν από το χώρο της, δεν στήριξε και δεν εμπόδισε κανέναν να κατέβει. Και το αποτέλεσμα φαίνεται και στις προεκλογικές συγκεντρώσεις των τριών υποψηφίων με την παρουσία σε μεγάλο ποσοστό των ίδιων ανθρώπων, ενώ για τους παρατηρητικούς είναι ακόμη περισσότερο εμφανές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και αυτό παίζει πολλαπλασιαστικό ρόλο για άλλες κινήσεις που ποντάρουν ή ρισκάρουν στην πολυδιάσπαση του εκλογικού σώματος. Αλλωστε όλοι προσβλέπουν στην... επόμενη ημέρα με την ελπίδα ότι στις χαμηλές πτήσεις των ποσοστών μπορεί να “χωθούν” στη δυάδα και μετά βλέπουμε. Σε ένα βαθμό έπαιξε το ρόλο της και η αύξηση της ποσόστωσης που αποτυπώθηκε πιο καθαρά και στην τελική συγκρότηση των ψηφοδελτίων. Τελικά 549 υποψήφιοι στο Δήμο Καλαμάτας, είναι ένας αριθμός που δεν αφήνει πολλά περιθώρια άλλων υποψηφιοτήτων. Αλλά και ένας αριθμός που έπαιξε αποτρεπτικό ρόλο για άλλες υποψηφιότητες. Και γιατί δημιουργήθηκε ένας “αρνητισμός” στην κοινωνία αλλά και γιατί κάποιοι όταν μέτρησαν τα πράγματα αισθάνθηκαν... περικυκλωμένοι από εκείνους που πρόκαμαν και ετοιμάζονταν από καιρό. Φυσικά σε όλη αυτή τη διαδικασία παρουσιάστηκαν αντιθέσεις, φιλοδοξίες και πικρίες για επιλογές που είχαν τη δική τους επίδραση. Στην τελική ευθεία λοιπόν με πολλές υποψηφιότητες δημάρχων σε όλους τους δήμους που κατά περίπτωση αποτυπώνουν και τις ιδιομορφίες ή τις δυνάμεις που δρουν σε κάθε περιοχή. Σε κατάσταση υψηλής τοπικής πολιτικής εντροπίας σε ένα σύστημα υπό αναμόρφωση που θα χρειαστεί το χρόνο του για να ισορροπήσει.
Οταν αναρωτιέται κάποιος “γιατί τόσες υποψηφιότητες” η γρήγορη απάντηση είναι πως ο “φταίχτης” είναι η απλή αναλογική. Εχω γράψει και άλλες φορές γι' αυτό το ζήτημα και κρίνοντας με βάση τα όσα συνέβησαν και σε άλλους δήμους, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι εκείνο που έπαιξε μεγάλο ρόλο για τον μεγάλο αριθμό υποψηφιοτήτων είναι η αποσύνδεση της εκλογής του δημοτικού συμβουλίου από τις εκλογές για τα τοπικά συμβούλια των “κοινοτήτων” όπως ονομάζονται πλέον οι “προ-καποδιστριακοί” δήμοι και κοινότητες. Πρακτικά για κάποιους εκ των υποψηφίων θα ήταν αδύνατον να συγκροτήσουν ψηφοδέλτια με το σύστημα των προηγούμενων εκλογών και πολύ περισσότερο θα χρειάζονταν πολλαπλάσιο χρόνοι και άγχος για να επιχειρήσουν κάτι τέτοιο. Προσωπικά από πολλά χρόνια -από την εποχή του “Καποδίστρια”- ήμουν αντίθετος με την τερατώδη ομοιομορφία που επέβαλλε ο εκλογικός νόμος που υπηρετούσε ουσιαστικά τον τοπικό διχασμό. Πίστευα ότι οι τοπικές κοινωνίες μέσα από τις δικές τους συμμαχίες και προτιμήσεις στις εκλογές θα έπρεπε να δίνουν απάντηση στο θέμα της τοπικής διοίκησης. Να επιλέγουν κατά το δυνατόν με κριτήριο την εκλογή ανθρώπων που ζουν τις ανάγκες των χωριών (και των πόλεων τελικά) και μπορούν να τις υπηρετήσουν καλύτερα. Παρατηρώντας κάποιος τα ψηφοδέλτια που συγκροτήθηκαν σε διάφορες περιοχές, διαπιστώνει μια πολυμορφία. Κατ’ αρχήν δεν εμφανίζεται καθολική στοίχιση με τα κεντρικά ψηφοδέλτια. Και γιατί κάτι τέτοιο όπως προαναφέρθηκε δεν ήταν πρακτικά δυνατόν. Παρουσιάζεται περιορισμένα σε δήμους μια στοίχιση γύρω από ισχυρούς κεντρικούς συνδυασμούς και ασφαλώς δεν λείπουν οι περιπτώσεις... αυτόματης στοίχισης με βάση πολιτικούς διαχωρισμούς. Και βεβαίως υπάρχει το φαινόμενο τοπικών πολύχρωμων συνδυασμών που υπερβαίνουν πολιτικούς και αυτοδιοικητικούς διαχωρισμούς. Ολα αυτά αποτελούν φαινόμενα ενός ευμετάβλητου τοπίου διαφορετικού από εκείνο που γνωρίζαμε μέχρι τώρα.
Με δεδομένα αυτά επιστροφή στην Καλαμάτα και τις δημοτικές εκλογές με 10 υποψηφίους δημάρχους. Θα μπορούσα να κάνω την ακτινογραφία του καθενός αλλά δεν θα ήθελα να παρέμβω ουσιαστικά στις επιλογές των πολιτών λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές. Θα έλεγα μικρός ο τόπος, γνωστά τα πρόσωπα, οι απόψεις και η παρουσία τους. Πίσω από τη λάμψη των συνθημάτων, των προεκλογικών προγραμμάτων, την εικονική πραγματικότητα των λογογράφων, τους... πληθυσμούς των συγκεντρώσεων, υπάρχει το παρελθόν όπως το έχουν γνωρίσει οι Καλαματιανοί. Και το μέλλον που θα κληθούν να διαχειριστούν αυτοί που θα εκλεγούν σε θέσεις ευθύνης. Δημοσίως υπάρχει πολιτική αβρότητα πρωτοφανής για τους ανυποψίαστους, στο παρασκήνιο λέγονται και ακούγονται πολύ διαφορετικά πράγματα. Είτε αυτά εκπορεύονται από το περιβάλλον κάποιων υποψηφίων, είτε κυκλοφορούν ως φήμες, είτε είναι προφανή διά γυμνού οφθαλμού και... ανομολόγητα. Υπάρχουν πολιτικές δουλείες ασύμβατες με τις διακηρύξεις, υπάρχουν προσωπικές αγωνίες που εκφεύγουν των ορίων, υπάρχουν ανομολόγητες επιδιώξεις που κρύβονται εν αναμονή του αποτελέσματος. Και φυσικά υπάρχει ένα πλήθος συμπολιτών που δίνει τη μάχη της εκλογής πιστεύοντας ότι μπορεί να συμβάλει στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων. Η επισήμανση αναγκαία γιατί υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της παρεξήγησης μέσα από την κριτική παρουσίαση της κατάστασης που διαμορφώνεται, οι φιλοδοξίες είναι θεμιτές, τα μέσα που χρησιμοποιεί ο καθένας είναι υπό συζήτηση. Η συμμετοχή στη θεσμική διαδικασία έχει ξεχωριστή αξία, η συναίσθηση των ευθυνών που αναλαμβάνει ο καθένας είναι το ζητούμενο. Οι προγραμματικές επιδιώξεις έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, η ειλικρίνεια και η σαφήνειά τους ελέγχονται. Η αγάπη για τον τόπο είναι αυτονόητη, το “είμαστε μια ωραία κατάστασις” όμως μπορεί να υπονομεύει και το μέλλον του.
Λίγες ημέρες πριν τις εκλογές, η αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Με 10 υποψηφίους χωρίς... φαβορί για μεγάλο ποσοστό (αυτό εκτιμώ προσωπικά) τα πράγματα δεν είναι προβλέψιμα ούτε είναι εύκολο να αποτυπωθούν σε μετρήσεις της κοινής γνώμης καθώς το όριο του στατιστικού λάθους είναι... υπερμέγεθες σε σχέση με ποσοστά που μπορεί να καταγραφούν. Εργαλειοποιημένες μετρήσεις μπορεί να σκάσουν μύτη αλλά σε αυτή την περίπτωση ενδέχεται να γυρίσουν μπούμερανγκ για τον εντολέα. Ως εκ τούτου η υπόθεση παρουσιάζει ενδιαφέρον, πολλά πράγματα είναι ανοιχτά και η κάλπη μπορεί να διαψεύσει προσωπικές φιλοδοξίες, να γεννήσει και πολιτικά προβλήματα και να δημιουργήσει σοβαρά διλήμματα. Εκείνο το οποίο προσωπικά θεωρώ βέβαιο είναι πως ανεξαρτήτως αποτελέσματος, δεν θα υπάρξει μια παράταξη με ισχυρή δημοτική ομάδα που θα μπορεί πραγματικά να έχει τον πρώτο λόγο ακόμη και στη διαμόρφωση συμμαχιών. Αναλόγως αποτελέσματος όμως μπορεί να υπάρχουν “ομογενοποιήσεις” παρατάξεων και αναδιαμόρφωση συσχετισμών, σταθερές συμμαχίες σε προγραμματική βάση (ανεξαρτήτως κατεύθυνσης) ή και το... απόλυτο μπάχαλο. Το αποτέλεσμα περιλαμβάνει και τους δημοτικούς συμβούλους που θα εκλεγούν καθώς οι επικεφαλής μπορεί να εκλεγούν (υποχρεωτικά) αλλά χωρίς βασικούς συνεργάτες (η πολυσυλλεκτικότητα ως... πρόβλημα). Είτε μέσα από συμμαχίες είτε διαφορετικά, δήμαρχος θα εκλεγεί. Η κακή εκδοχή είναι να καταλήξει δέσμιος των επιδιώξεων συμβούλων και διεκδικήσεων τοπικών συμβουλίων. Η καλή εκδοχή είναι να διαθέτει την ικανότητα σύνθεσης διαφορετικών απόψεων και επιδιώξεων ακόμη και αν χρειαστεί να κινηθεί σε τεντωμένο σκοινί. Η ζωή και οι αλλαγές στην αυτοδιοίκηση βάζουν τα δύσκολα στους υποψηφίους δημάρχους, το μόνο βέβαιο είναι πως οι λειτουργίες του δήμου θα είναι εντελώς διαφορετικές από αυτές που γνωρίσαμε τις εποχές των δημάρχων-αφεντάδων.
