Και δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι η νύχτα της Πρωτομαγιάς του 1944 ήταν πλημμυρισμένη από λεβεντιά, πόνο και αίμα. Γερμανοί και ταγματασφαλίτες ετοιμάζονταν για ομαδικά εγκλήματα. Νόμιζαν πως μπορούν να λυγίσουν την αντίσταση με τις κτηνωδίες εναντίον ανθρώπων που δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν τη ζωή τους. Ανθρώπων που τίμησαν την πατρίδα και την αξιοπρέπεια των Ελλήνων, τίμησαν τα ιδανικά τους και το συλλογικό όραμα για μια άλλη κοινωνία. Αποθήκη ψυχών για εκτέλεση το Χαϊδάρι, με πρώτους τους Ακροναυπλιώτες κομμουνιστές και αριστερούς που παρέδωσαν οι φασίστες του Μεταξά στους Γερμανούς κατακτητές. Αποθήκες ψυχών οι φυλακές της Καλαμάτας και της Τρίπολης, με αντιστασιακούς που είχαν συλληφθεί σε κοινές επιχειρήσεις Γερμανών και ταγματασφαλιτών. Τη νύχτα της Πρωτομαγιάς, στο Χαϊδάρι είχαν φωνάξει τα ονόματα των 200 που έστησαν χορό πατριωτικό πιστεύοντας ότι πλησιάζει η λευτεριά. Στην Τρίπολη και την Καλαμάτα οι ταγματασφαλίτες ξεκινούσαν την άθλια αποστολή τους για εκτελέσεις πατριωτών. Η ιστορία έχει καταγράψει τα εγκλήματα για τα οποία δεν δικάστηκε κανένας, οι δράστες στη συνέχεια ενσωματώθηκαν στον «εθνικό κορμό» και η θυσία των πατριωτών «εξαφανίστηκε» για δεκαετίες. Η πόλη, ο τόπος, οι άνθρωποι όμως δεν πρέπει να ξεχνούν. Πρόκειται για μεγάλες στιγμές της νεότερης ιστορίας, άγνωστες στους περισσότερους και ιδιαίτερα στους νέους. Πρωτομαγιά του 1944 δεκάδες Μεσσήνιοι οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα στην Καισαριανή, την Καλαμάτα και την Τρίπολη. Η εξιστόρηση των γεγονότων και η παράθεση των ονομάτων αποτελούν αναγκαία τιμή στη μνήμη τους.

Στις 27 Απριλίου 1944, διμοιρία του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ υπό τον ανθυπολοχαγό Μανώλη Σταθάκη επιτέθηκε κατά του διοικητή της 41ης Γερμανικής Μεραρχίας Οχυρών υποστράτηγου Φραντς Κρεχ και της συνοδείας του στην περιοχή των Μολάων Λακωνίας. Η επίθεση είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατο του Κρεχ και μελών της συνοδείας του. Οι Γερμανοί σε αντίποινα εκτελούν την Πρωτομαγιά 200 κρατούμενους από το Χαϊδάρι στην Καισαριανή. Ανάμεσα τους τουλάχιστον 5 Μεσσήνιοι: Ο αγροτιστής Ακροναυπλιώτης Χρήστος Κουβελιώτης από τον Πήδασο που είχε συλληφθεί από το καθεστώς Μεταξά ως εκ των ηγετών της αγροτικής εξέγερσης του 1935. Ο Ακροναυπλιώτης Βαλάσης Βαλασόπουλος από τα Αρφαρά, στέλεχος του ΚΚΕ που είχε συλληφθεί το 1938 και παραδόθηκε στους Γερμανούς από το καθεστώς Μεταξά. Ο δικηγόρος Ντίνος Κλαμπατσέας από τη Σαϊδόνα, στέλεχος της ΟΚΝΕ που είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή του δράση στην Αθήνα. Ο Γιώργος Δασκαλόπουλος (ή Σκάνταλος) από τη Χώρα που συνελήφθη από τους Γερμανούς στην Αθήνα για την αντιστασιακή του δράση. Και ο Ηλίας Κουτσουμπός, Ακροναυπλιώτης, αγρότης από την Πύλο.

Κατά την ανακοίνωση των Γερμανών με την οποία γινόταν γνωστή η εκτέλεση “υπό την εντύπωση του κακουργήματος τούτου (δηλαδή της επίθεσης στη γερμανική φάλαγγα!) Ελληνες εθελοντές εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς”. Ανάμεσα σε αυτούς, περισσότεροι από 30 (37 κατά μια εκδοχή) εκτελέστηκαν στις όχθες του Νέδοντα (κοντά στη γέφυρα προς Σπάρτη) από τους ταγματασφαλίτες. Εχουν διασωθεί τα ονόματα των 26 από αυτούς, ενώ ο δικηγόρος Δ. Γκουζούλης κατάφερε να διαφύγει. Αυτοί που εκτελέστηκαν κρατούνταν μάλλον στο κτήριο όπου αργότερα λειτούργησε το Γυμνάσιο Θηλέων, αφού σύμφωνα με μια αφήγηση οι ταγματασφαλίτες με δύο φορτηγά περίμεναν τους προς εκτέλεση στην πλατεία Ταξιαρχών. Τους πήγαν στο ποτάμι, τους χώρισαν σε δεκάδες και τους εκτέλεσαν. Ο Ν. Καράμπελας έχει καταγράψει τα ονόματα 26 από αυτούς που εκτελέστηκαν:

Παναγιώτης Ι. Γκιούλος χωροφύλακας, 32 χρονών, από Νερόμυλο. Παναγιώτης Μιχ. Ζαγαρέλος κουρέας, 22 χρονών, από Καλαμάτα. Πέτρος Ι. Κουράκλης ηλεκτροτεχνίτης, 23 χρονών, από Καλαμάτα. Βασιλική Κ. Καλαμάτα ράφτρια, 34 χρονών, από Καλαμάτα. Βασίλειος Ηλ. Κατσίβας αγρότης, 30 χρονών, από Νερόμυλο. Παναγιώτης Γ. Κατσαπάρας αγρότης, 20 χρονών, από Χρυσοκελλαριά. Παναγιώτης Ι. Κράνιας μικροπωλητής, 32 χρονών, από Βασιλίτσι. Βασίλειος Γ. Καραμπάγιας εργάτης, 28 χρονών, από Καρτερόλι. Κυριακούλης Κ. Καρβελάς, 19 χρονών. Αγγελική Δ. Λιακοπούλου νοικοκυρά, 26 χρονών, από Γαργαλιάνους, κάτοικος Καλαμάτας. Ιωάννης Αρτ. Λαζάρου δάσκαλος, 37 χρονών, από Λαδά, κάτοικος Καλαμάτας. Κώστας Ευστ. Λυμπερόπουλος αγρότης, 22 χρονών, από το Νιχώρι Μεσσήνης, κάτοικος Καλαμάτας. Στάθης Β. Μαζαράκης αγρότης, 33 χρονών, από του Δάρα. Δημήτριος Κ. Μαχαίρας ζαχαροπλάστης, 30 χρονών, από το Γεωργίτσι, κάτοικος Καλαμάτας. Κώστας Μιχ. Μέλος εργάτης, 16 χρονών, από τη Μεσσήνη. Δημήτριος Ι. Πατριαρχέας υποκελευστής Λιμενικού Σώματος, 27 χρονών, από την Καλαμάτα. Αναστάσιος Παύλου Παπούλιας εργάτης, 23 χρονών, από την Καλαμάτα. Περικλής Π. Παρασκευάς (ή Παρασκευόπουλος) καραγωγέας, 54 χρονών, από τη Θουρία. Σοφία Πετρ. Πέτρου καθηγήτρια Γαλλικών, 30 χρονών, από τη Θεσσαλονίκη, κάτοικος Καλαμάτας. Χρήστος Γ. Πολίτης αγρότης, 23 χρονών, από το Νερόμυλο. Κούλης Κ. Σαρδελάς καπνεργάτης, 20 χρονών, από την Καλαμάτα. Ιωάννης Παν. Σπάλας βοηθός σοφέρ, 25 χρονών από Νέα Κορώνη, κάτοικος Καλαμάτας. Ιωάννης Αναστ. Σπυρόπουλος αγρότης, 52 χρονών, από Ζάχα Ολυμπίας, κάτοικος Καρποφόρας. Δημήτριος Γ. Σταθόπουλος αγρότης, 40 χρονών, από Αριοχώρι. Ηλίας Ν. Ταμπακόπουλος ηλεκτρολόγος, 27 χρονών, από Νέα Κορώνη, κάτοικος Καλαμάτας. Παναγιώτης Ν. Τσιμόγιαννης εργάτης, 25 χρονών, από Καλαμάτα. Κώστας Ν. Χανδρινός φοιτητής, από Καλαμάτα.

Επίσης άλλοι 20 Μεσσήνιοι εκτελέστηκαν στο ρέμα του Αϊ-Θανάση στην Τρίπολη, πολλοί από αυτούς είχαν συλληφθεί λίγες ημέρες νωρίτερα κυρίως σε χωριά της Ανατολικής Πυλίας κατά την επιχείρηση “Ερωδιός” που έκαναν Γερμανοί και ταγματασφαλίτες. Ο Ν. Καράμπελας καταγράφει 20 ονόματα εκτελεσμένων στην Τρίπολη: Γεώργιος Σπ. Βασιλόπουλος κτηματίας, 56 χρονών, από Χρυσοκελλαριά. Γεώργιος Παν. Βέργης αγρότης, 26 χρονών, από Πετριάδες. Παναγιώτης Γ. Γραμπάς αγρότης, 44 χρονών, από Ανθεια. Γεώργιος Στυλ. Δούσης αγρότης, από Σπερχογεία. Παναγιώτης Θ. Θεοδωρόπουλος αγρότης, 40 χρονών, από Χωματερό. Ελένη Κ. Κουλαμπά νοικοκυρά, 32 χρονών, από Χαρακοπιό. Κώστας Γ. Καποθανάσης αγρότης, 27 χρονών, από Πολίχνη. Κώστας Λεχούρης υπάλληλος ανθρακωρυχείου, 49 χρονών, από Κόρινθο, κάτοικος Χωματερού. Τάκης Ν. Μαθιόπουλος έμπορος, 54 χρονών, από Χαρακοπιό. Γεώργιος Ανδρ. Πιλαντέρης αγρότης, 21 χρονών, από Χωματερό, κάτοικος Χαρακοπιού. Γιάννης Ανδρ. Πιλαντέρης αγρότης, 30 χρονών, από Χωματερό, κάτοικος Χαρακοπιού. Νίκος Ανδρ. Πιλαντέρης αγρότης, 23 χρονών, από Χωματερό, κάτοικος Χαρακοπιού. Βασιλική Φ. Μουλατσιώτη αγρότισσα, 44 χρονών, από Χωματερό, κάτοικος Χαρακοπιού. Αντώνης Γ. Μπαγατέλας αγρότης, 38 χρονών, από Λογγά, κάτοικος Φαλάνθης. Νίκος Δημ. Σωφρονάς απόφοιτος Πρακτικού Λυκείου, 25 χρονών, από Καλαμάτα. Ντίνος Παν. Σμυρνιός λιμενεργάτης, 27 χρονών, από Καλαμάτα. Παναγιώτης Στ. Σμυρνιός μανάβης, 29 χρονών, από Μεσσήνη. Γιάννης Δημ. Στασινόπουλος αγρότης, 56 χρονών από Αριοχώρι. Πέτρος Ταβουλαρίδης δάσκαλος, 66 χρονών, από Τσέρια, κάτοικος Καλαμάτας. Χρήστος Ν. Χριστόπουλος αγρότης, 57 χρονών, από Φαλάνθη.

Βιβλιογραφία:

1. Νίκου Καράμπελα “Μεσσηνιακό Βιογραφικό Λεξικό”

2. Νίκου Ι. Ζερβή “Καλαμάτα, Κατοχή-Αντίσταση-Απελευθέρωση”, τόμος Ε'

3. Τάσου Αποστολόπουλου “Μεσσηνιακή Εκατόμβη 1940-1944”

4. Ιστοσελίδα Ιστορικού Αρχείου ΚΚΕ

5. Αντώνη Φλουντζή "Ακροναυπλία και Ακροναυπλιώτες"