Ο αυταρχισμός ζει και βασιλεύει στην αυτοδιοίκηση, τα φαινόμενα υπεροψίας εντείνονται και οι πλειοψηφίες σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν ως συντεταγμένος λόχος επιβολής αποφάσεων που έχουν ληφθεί στο παρασκήνιο. Καταστάσεις οι οποίες όχι μόνο δεν τιμούν το θεσμό, αλλά αντιθέτως δημιουργούν όλες τις προϋποθέσεις συστηματικής απαξίωσής του.
Τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν αποτελούν επί της ουσίας εξωτερίκευση καταρχάς της ανικανότητας πολλών αυτοδιοικητικών παραγόντων να "κυβερνήσουν" την περιφέρεια ευθύνης τους. Αλλά και της έλλειψης δημοκρατικής κουλτούρας που συνίσταται στον δημιουργικό διάλογο, την αίσθηση αναγκαιότητας για σύνθεση διαφορετικών απόψεων, την ανοχή στην πίεση που ασκεί ο "αντίπαλος" με τις προτάσεις και τις πρωτοβουλίες του.
Ετσι, τα όσα ακούει ή διαβάζει κάποιος για τις τοποθετήσεις ορισμένων περιφερειακών και τοπικών αρχόντων μόνο θλίψη για την κατάντια του πολιτικού λόγου μπορούν να προκαλούν. Πεδίο ασκήσεων δημοκρατίας και διαφάνειας η υπόθεση του Συμπαραστάτη, σε όλα τα επίπεδα, αλλά η βαθμολογία... κινείται περί το μηδέν. Ο πολιτικός λόγος που εκφέρουν περιώνυμοι παράγοντες σε πρώτη ανάγνωση δείχνει να είναι νηπιακός - στο βάθος του όμως είναι ιδιαίτερα ολοκληρωτικός. Είναι προϊόν όχι δημοκρατικών διαδικασιών στο εσωτερικό παρατάξεων, αλλά των επιθυμιών ορισμένων που θεωρούν ότι "ηγεμονεύουν" στην περιφέρεια ευθύνης τους και διοικούν μέσω της καμαρίλας. Θεωρούν πως μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν γιατί υποβάλλουν το λόχο τους σε ασκήσεις γυμναστικής του τύπου "πάνω τα χεράκια, κάτω τα χεράκια" και έτσι… κατατροπώνουν τους εχθρούς που καραδοκούν να τους ανατρέψουν τα μεγαλεπήβολα σχέδια που εμπνέονται από τα όνειρα θερινής νυκτός. Εναλλακτικά επιλέγεται η μέθοδος του γενικού μπάχαλου κατά περίπτωση, που αποτελεί και την άλλη όψη του ιδίου νομίσματος, της αντιθεσμικής και ανεύθυνης πολιτικής συμπεριφοράς.
Το ερώτημα είναι γιατί οδηγηθήκαμε σε αυτά τα φαινόμενα και αν υπάρχει τρόπος αναστροφής της κατάστασης. Σε κοινωνιολογικό επίπεδο ο χώρος της αυτοδιοίκησης ουσιαστικά καταλήφθηκε από πάσης φύσεως επαγγελματίες της πολιτικής, τους οποίους κατά κανόνα πληρώνουν οι πολίτες. Πολλές φορές είναι ανίκανοι, ανεύθυνοι κι ενδιαφέρονται μόνο για την… ανακατάληψη της καρέκλας και την προσωπική τους προβολή. Σε πολιτικό επίπεδο, ο χώρος της αυτοδιοίκησης έγινε πεδίο εφαρμογής του δικομματισμού τοπικά, με την επιβολή πλειοψηφικών εκλογικών συστημάτων που δίνουν το δικαίωμα να διοικούν τις κοινές υποθέσεις οι μειοψηφίες των κομματικών εκλεκτών. Οι εξαιρέσεις σε κοινωνιολογικό και πολιτικό επίπεδο απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα για τα όσα συμβαίνουν στην αυτοδιοίκηση.
Αναστροφή ασφαλώς θα μπορούσε να υπάρξει, αλλά αυτό προϋποθέτει πολιτική βούληση - η οποία είναι κάτι παραπάνω από εμφανές πως απουσιάζει. Η απλή αναλογική στις δημοτικές εκλογές θα μπορούσε να αποτελέσει εργαλείο ανατροπών στο χώρο της αυτοδιοίκησης, οι οποίες θα εναρμονίζονται με την κοινή πεποίθηση για δημοκρατική και διαφανή διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και θα φέρουν νέες δυνάμεις στο προσκήνιο, που δεν θα εξαρτώνται από τους ανυπόληπτους μηχανισμούς οι οποίοι λυμαίνονται τις τοπικές υποθέσεις.

belias@internet.gr