Με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα να δέχεται ισχυρούς κραδασμούς, μπαίνει στην τελική ευθεία έγκρισης το σχέδιο για ριζική αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που θα ισχύσει μέχρι το 2013. Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο έχει απασχολήσει πολλές φορές τη στήλη, χρειάζεται όμως να επανέρχεται κάποιος συχνά προκειμένου να συνειδητοποιηθεί ότι στις τεράστιες αλλαγές που φέρνει η κρίση θα προστεθούν και άλλες για την ύπαιθρο που θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στο μέλλον της.
Οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη αλλά δύσκολα μπορεί να τις παρακολουθήσει κάποιος αφού η γλώσσα της Κοινοτικής γραφειοκρατίας ολίγον διαφέρει από τα… Κινέζικα στην κατανόησή της, αλλά και τα κείμενα που έχουν δει μέχρι σήμερα το φως της δημοσιότητας, βρίθουν από αοριστίες. Στο τελευταίο συγκεντρώνονται πολλές από τις ενστάσεις ιδιαίτερα στο Ευρωκοινοβούλιο καθώς οι ερμηνείες μπορεί να παίξουν μεγάλο ρόλο και η πρακτική εφαρμογή μπορεί να επιφυλάσσει εκπλήξεις. Με δεδομένα όλα αυτά, οι συζητήσεις πολλές φορές συγκεντρώνονται στα… ποσοστά.
Το πρώτο έχει να κάνει με το 30% του συνόλου των επιδοτήσεων σε κάθε χώρα, το οποίο θα πηγαίνει για "πρασίνισμα" της γεωργίας. Δηλαδή -στη γενικότητα- σε καλλιέργειες φιλικές με το περιβάλλον, αλλά κανένας δεν γνωρίζει ποια είναι τα κριτήρια κατάταξης σε αυτή την κατηγορία, η οποία ουσιαστικά θα καρπώνεται τη μερίδα του λέοντος. Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική επιδότηση που θα κατανέμεται σε όλους τους δικαιούχους (και στους "πράσινους") δεν θα υπερβαίνει το 60% του συνόλου. Οι αντιδράσεις συνίστανται στο γεγονός ότι το "πρασίνισμα" σημαίνει και υψηλότερο κόστος άρα μείωση και του εισοδήματος αλλά και της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων απέναντι στα εισαγόμενα άνευ όρων από τις τρίτες χώρες. Μια ενδιάμεση πρόταση που στηρίζεται στην ανάγκη "εκπαίδευσης" των αγροτών στους νέους όρους, είναι αυτή της εφαρμογής μικρότερων ποσοστών (γύρω στο 10%) για να μην δημιουργηθούν προβλήματα.
Το δεύτερο αφορά το χαρακτηρισμό του "ενεργού αγρότη" καθώς για να χαρακτηρισθεί κάποιος ως τέτοιος θα πρέπει το ποσοστό του αγροτικού εισοδήματος να είναι μεγαλύτερο από το 5% του συνολικού. Πέραν του ότι υπάρχει ένα ζήτημα ακριβούς διατύπωσης των όρων έτσι ώστε να γίνει αντιληπτό σε τι μεταφράζεται αυτό το ποσοστό, οι συνεταιριστικές οργανώσεις στην Ελλάδα ζητούν το ποσοστό αυτό να ανέβει στο 35%. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά αποκλείονται των επιδοτήσεων όλοι οι ετεροεπαγγελματίες, αν και με τα σημερινά δεδομένα ακόμη και με το 5% μένουν εκτός μικροκαλλιεργητές που έχουν παράλληλη απασχόληση.
Ενα τρίτο σχετίζεται με το 7% των εκτάσεων που θα πρέπει να μένουν σε υποχρεωτική αγρανάπαυση, θέμα στο οποίο χρειάζεται να γίνουν αποσαφηνίσεις καθώς ορισμένοι θεωρούν πως αυτό αφορά και τις δενδρώδεις καλλιέργειες με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρότατα προβλήματα ακόμη και πρακτικής εφαρμογής.
Από τα όσα προαναφέρθηκαν γίνεται φανερό ότι υπάρχει ακόμη μεγάλος δρόμος για να καθαρίσει το τοπίο όσον αφορά στο νομοθετικό μέρος, με την σύνταξη ενδεχομένως ρυθμιστικών κανονισμών που θα ρίχνουν φως στις σκοτεινές πλευρές των ρυθμίσεων και ενδεχομένως στις πραγματικές προθέσεις των κυρίαρχων συμφερόντων στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Από εκεί και ύστερα υπάρχουν δύο πολύ σοβαρά ζητήματα που δεν πρέπει να αγνοεί κανένας:
- Το πρώτο έχει να κάνει με τη μείωση των κονδυλίων που θα υπερβαίνει σε πρώτη φάση το 5% και σε δεύτερη το 9%, ποσά καθόλου ευκαταφρόνητα. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη σοβαρότερο καθώς υπάρχει η ρήτρα της δημοσιονομικής προσαρμογής που σημαίνει ότι αυτά τα ποσά δεν είναι εξασφαλισμένα σε βάθος χρόνου.
- Το δεύτερο σχετίζεται με τον τρόπο εφαρμογής της περίφημης περιφερειοποίησης, η οποία θα αλλάξει εντελώς το σημερινό τοπίο καθώς οι παραγωγοί θα πρέπει να ξεχάσουν αυτά που εισέπρατταν όχι μόνον γιατί θα παίρνουν περίπου το 60% ως αναλογία (συν βεβαίως άλλα ποσά για "πρασίνισμα", ως νέοι αγρότες ή ως ειδικές καλλιέργειες σε μειονεκτικές περιοχές), αλλά γιατί θα μοιράζονται πλέον με τον ίδιο τρόπο σε περισσότερους και ανά περιφέρεια με σταδιακή ενδεχομένως εφαρμογή του συστήματος.
Οι αλλαγές είναι κοντά και η ενημέρωση περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Ποιος και με ποιο τρόπο όμως θα την κάνει;
ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr